Η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος όρισε ότι πρέπει να υπάρχουν μέσα στις εκκλησίες οι εικόνες των αγίων, με τη διαφορά ότι οι χριστιανοί δεν πρέπει να τις λατρεύουν, αλλά απλώς να τις προσκυνούν «τιμής ένεκεν».
Η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος (ή Β’ της Νίκαιας) της Χριστιανικής Εκκλησίας συνεκλήθη στις 24 Σεπτεμβρίου 787 στη Νίκαια της Βιθυνίας (νυν Ιζνίκ Τουρκίας) με πρωτοβουλία της Ειρήνης της Αθηναίας, που ασκούσε την εξουσία στο Βυζάντιο ως επίτροπος του ανήλικου γιου της, Κωνσταντίνου ΣΤ’, για να αποκαταστήσει την Εικονολατρία.
Διήρκεσε έως τις 13 Οκτωβρίου, κλείνοντας την πρώτη φάση της Εικονομαχίας.
Η σύνοδος, στην οποία συμμετείχαν 350 επίσκοποι (συμπεριλαμβανομένων και 2 απεσταλμένων του Πάπα Αδριανού Α’ ) υπό την προεδρία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ταρασίου, αποκήρυξε τις αποφάσεις της εικονομαχικής συνόδου της Ιερείας, που είχε συγκαλέσει το 754 ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε’, καταδίκασε τους εικονομάχους πατριάρχες και επισκόπους και αποκατέστησε την τιμή των εικόνων με βάση τη θεολογία του Ιωάννη του Δαμασκηνού.
Η σύνοδος όρισε ότι πρέπει να υπάρχουν μέσα στις εκκλησίες οι εικόνες των αγίων, με τη διαφορά ότι οι χριστιανοί δεν πρέπει να τις λατρεύουν, αλλά απλώς να τις προσκυνούν «τιμής ένεκεν», επειδή εικονίζουν πρόσωπα άγια, που έχυσαν το αίμα τους για την πίστη του Χριστού ή έζησαν βίο άξιο μίμησης.
Η σύνοδος απέκρουσε έντονα την κατηγορία και την ταύτιση της εικονολατρίας με την ειδωλολατρεία.
Όμως, το 813 ο αυτοκράτορας Λέων Ε’ ο Αρμένιος εγκαινίασε τη δεύτερη φάση της Εικονομαχίας.
Συγκρότησε σύνοδο το 815 στην εκκλησία των Βλαχερνών, με την οποία καταργήθηκαν οι αποφάσεις της συνόδου της Νικαίας και ανακηρύχθηκε πάλι ως Ζ’ Οικουμενική η σύνοδος της Ιερείας.
Τέλος, μια άλλη γυναίκα, η Θεοδώρα, που βασίλευε ως επίτροπος του ανήλικου γιου της, Μιχαήλ Γ’, έκλεισε οριστικά το ζήτημα το 843, συγκαλώντας νέα σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, η οποία ακύρωσε τη σύνοδο των Βλαχερνών και επικύρωσε τα πρακτικά της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου (Β’ της Νίκαιας).
Ήταν η τελευταία πράξη της Εικονομαχίας, της πολιτικοθρησκευτικής διαμάχης που συντάραξε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία επί έναν περίπου αιώνα και απείλησε τη συνοχή της.
Οι εικονομάχοι πρέσβευαν την απαγόρευση απόδοσης από τους πιστούς θρησκευτικής τιμής και σεβασμού στις εικόνες, ακόμη και τη φιλοτέχνηση εικόνων.
Η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Πατέρων της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την 11η Οκτωβρίου (φέτος, 17 Οκτωβρίου 2021).
Είναι γνωστή και ως Κυριακή του Σπορέως, επειδή το Ευαγγέλιο που διαβάζεται στις Εκκλησίες περιλαμβάνει τη σχετική παραβολή του Χριστού, η οποία αναφέρεται στη σπορά του θείου λόγου.
Την ημέρα αυτήν ξεκινά παραδοσιακά το κατηχητικό έργο της Εκκλησίας.