Του Δημητρίου Δημηνά, Δικηγόρου
Η τελευταία πράξη μιας αρχαίας τραγωδίας, ενός θεατρικού ή κινηματογραφικού έργου είναι εκείνη που συνήθως αποτυπώνει στο θεατή το μήνυμα που στοχεύει να μεταδώσει ο συγγραφέας του έργου.
Οι τελευταίες πράξεις του βίου και πολιτείας κάθε ανθρώπου είναι εκείνες που στιγματίζουν θετικά ή αρνητικά τον απερχόμενο από τη ζωή και τον ακολουθούν ως «υστεροφημία» μετά θάνατον. Υπάρχει μάλιστα η τάση οι συνάνθρωποι να αγνοούν επιτηδείως τις οποιεσδήποτε καλές πράξεις, «τον πρότερο έντιμο βίο» κατά τον ποινικό κώδικα, του αποβιώσαντος και να τον χαρακτηρίζουν μόνον από τις έσχατες πράξεις του. Αυτή η τάση ισχύει διαχρονικά. Ο αρχαίος ρήτορας Δημοσθένης τόνιζε «προς γαρ το τελευταίο εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται» [=όλα τα προηγούμενα κρίνονται σύμφωνα με το τελευταίο αποτέλεσμα ],o σοφός νομοθέτης Σόλων είπε την περίφημη φράση «μηδένα προ του τέλους μακάριζε» και η λαϊκή σοφία λέει «τα στερνά τιμούν τα πρώτα»
Οι κάθε τόσο συνταρακτικές αποκαλύψεις για εμπλοκή σε σοβαρά εγκλήματα διαφθοράς, καταχρήσεων, ηθικών παρεκτροπών και σκανδάλων αξιωματούχων της πολιτικής, της δικαιοσύνης, πανεπιστημιακών δασκάλων, ιερωμένων, μεγαλογιατρών, διακεκριμένων δικηγόρων, επιχειρηματιών και άλλων επωνύμων ατόμων του δημόσιου βίου, έχουν στιγματίσει και αμαυρώσει αμετάκλητα την πρότερη εικόνα τους. Άτομα τα οποία νωρίτερα ο κόσμος τα είχε σε μεγάλη υπόληψη και τα υπερεκτιμούσε κατέρρευσαν στη συνείδηση του όταν έγιναν φανερά τα τελευταία «έργα» τους.
Σημασία επομένως δεν έχει πως ξεκινάει και πορεύεται ένας άνθρωπος, αλλά πως καταλήγει. Γι αυτό δεν πρέπει να βιαζόμαστε να εκφέρουμε κρίση για κάποιον πριν δούμε το τέλος του. Η ευχή των παλαιοτέρων «καλά υστερνά», είναι μια ευχή που όλοι πρέπει να θυμόμαστε. Και η ευχή της εκκλησίας «χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών ανώδυνα ,ανεπαίσχυντα, ειρηνικά» τα λέει όλα.