Σε περιοχές της Β. Ελλάδας διαπιστώθηκε η παρουσία του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας (μύκητας) Synchytrium endobioticum Schilb. σύμφωνα με το Π.Δ. 365/2002, που προκαλεί την καρκίνωση της πατάτας.
Ο μύκητας αυτός προέρχεται από την Λ. Αμερική αλλά πλέον είναι ευρέως διαδεδομένος στην Ευρώπη και απαντάται στα περισσότερα κράτη της ΕΕ. Είναι σοβαρή ασθένεια που μειώνει και υποβαθμίζει την παραγωγή με απώλειες που μπορούν να φτάσουν το 100% στον αγρό αλλά και στην αποθήκη. Μπορεί να επιβιώσει στο έδαφος με σποριάγγεια (σπόρια) μέχρι βάθους 50 εκ. και για περισσότερο από 30 χρόνια και γι ’αυτό σε ήδη μολυσμένους αγρούς απαγορεύεται η καλλιέργεια της πατάτας, ιδιαίτερα ευαίσθητων ποικιλιών.
Συμπτώματα
Στο υπέργειο τμήμα του φυτού δεν εμφανίζονται συμπτώματα. Στους κονδύλους όμως εμφανίζονται υπερπλασίες ή καρκινώματα με μορφή σαν «κουνουπίδι» ή «σφουγγάρι», ενώ δεν εμφανίζονται καθόλου συμπτώματα στις ρίζες. Τις περισσότερες φορές η ασθένεια δεν γίνεται αντιληπτή, παρά μόνο κατά τη συγκομιδή.
Οι όγκοι εμφανίζονται στις περιοχές όπου υπήρχαν οφθαλμοί και παίρνουν μεγάλες διαστάσεις, ώστε μπορεί να καλύψουν ολόκληρο τον κόνδυλο. Είναι αρχικά ανοικτόχρωμοι, σταδιακά όμως μαυρίζουν και αποσυντίθενται.
Μετάδοση
Μεταδίδεται με μολυσμένους κονδύλους, συνήθως με μολυσμένο πατατόσπορο που έχει λανθάνουσα προσβολή (μικρούς, δυσδιάκριτους όγκους), και με μολυσμένο έδαφος κολλημένο στους κονδύλους, στα γεωργικά μηχανήματα, στα εργαλεία, στα υποδήματα ή στα ζώα που τρέφονται με μολυσμένους κονδύλους και διασπείρουν τα σπόρια του μύκητα. Είναι δυνατή ακόμα και η διασπορά σποριαγγείων του μύκητα με τον άνεμο.
Αντιμετώπιση
Δεν υπάρχουν διαθέσιμα και αποτελεσματικά χημικά ή βιολογικά μέσα αντιμετώπισης. Γι’ αυτό απαιτείται η λήψη των παρακάτω μέτρων:
1. Αυστηρά φυτοϋγειονομικά μέτρα (καταστροφή προσβεβλημένων κονδύλων, απαγόρευση φύτευσης σε μολυσμένους αγρούς) για εμπόδιση διάδοσης της ασθένειας.
2. Χρήση ανθεκτικών ποικιλιών.
3. Χρήση μόνο υγιούς πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού και έλεγχος του πατατόσπορου. Θα πρέπει να συνοδεύεται από τα απαραίτητα πιστοποιητικά και να γίνεται μακροσκοπισκός έλεγχος, όσο είναι δυνατό.
4. Αποφυγή μεταφοράς εδάφους μεταξύ των χωραφιών με τα αγροτικά μηχανήματα και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
5. Έλεγχος της σοδιάς για ύποπτους κονδύλους που φέρουν συμπτώματα καρκίνωσης.
6. Αποφυγή φύτευσης πατάτας φαγητού από οποιονδήποτε, ακόμα και από ερασιτέχνες καλλιεργητές.
Λόγω της σοβαρότητας και του αυξημένου κινδύνου εισόδου και στον Νομό μας του συγκεκριμένου, αλλά και άλλων παθογόνων καραντίνας, θα πρέπει να πραγματοποιείται με αυστηρός έλεγχος από τους παραγωγούς και τους διακινητές πατάτας.