Του Δημητρίου Δημηνά, Δικηγόρου
Το πρόσφατο επεισόδιο του μαθητή των ΕΠΑΛ που αντέδρασε βίαια κατά της καθηγήτριας επειδή αρνήθηκε νόμιμα του σβήσει τις απουσίες του δεν είναι πρωτάκουστο. Κάθε μέρα σχεδόν σημειώνoνται επεισόδια bullying στα σχολεία της χώρας μεταξύ μαθητών και μαθητών κατά δασκάλων και καθηγητών, τα οποία όμως δεν βγαίνουν στη δημοσιότητα. Μερικές μάλιστα παραβατικές πράξεις, που συνοδεύονται από επικίνδυνες σωματικές βλάβες, εξαναγκασμό σε ασέλγειες, βιασμούς και δημόσιο εξευτελισμό των θυμάτων από παράνομες βιντεοσκοπήσεις και προβολή τους μέσω του facebook ξεπερνούν κάθε όριο αντοχής σε σημείο που αρκετοί μαθητές να μη θέλουν να πάνε σχολείο ή να αλλάζουν υποχρεωτικά εκπαιδευτήριο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με αρκετούς εκπαιδευτικούς που δέχονται επιθέσεις όχι μόνον από μαθητές, αλλά και από εξοργισμένους γονείς, γιατί στεναχωρήθηκε το ατίθασο κανακάρη τους.
Υπάρχει άραγε αιτιολογία σε αυτή την έξαρση βίας στα σχολεία μας, που δεν σταματά μόνο στις περιπτώσεις του bullying αλλά επεκτείνεται στις καταλήψεις, τους βανδαλισμούς, τις αποχές από τα μαθήματα, την απαξίωση και ενίοτε τον εξευτελισμό των διδασκόντων, που μοχθούν για την προκοπή τους.
Το πρόβλημα είναι διαχρονικό. Διαφέρει μόνο ως προς την ένταση, το είδος και την έκταση της παραβατικότητας. Κάποια εξήγηση εν προκειμένω θα μπορούσε να μας δώσει το σενάριο της γνωστής στους παλιούς ταινίας του έτους 1955 με τίτλο «Επαναστάτης χωρίς αιτία», με πρωταγωνιστή τον αδικοχαμένο ηθοποιό Τζέιμς Ντην, που υποδύεται ένα δεκαεπτάχρονο έφηβο, ο οποίος επιτίθεται σε συμμαθητές, τα βάζει με τους καθηγητές και τους γονείς του, αποβάλλεται από το σχολείο και κάποια στιγμή καταλήγει στη φυλακή. Ο σεναριογράφος εστιάζει ως βασική αιτία της αντικοινωνικής συμπεριφοράς του νεαρού την αδιαφορία των γονιών, τους συνεχείς καυγάδες και διαπληκτισμούς μπροστά του και την έλλειψη κάθε διαλόγου και επικοινωνίας με τον εξεγερμένο έφηβο, που έχει αποκοπεί τελείως από την οικογένειά του και εκτονώνεται με την βίαια συμπεριφορά του στο σχολείο.
Βασική επομένως αιτία της παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς των παιδιών είναι η έλλειψη του κατάλληλου οικογενειακού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αναπτύσσονται και διαβιούν τα παιδιά, τα οποία επιδέχονται τις αρνητικές επιδράσεις από τις συγκρουσιακές σχέσεις των γονιών, την επιθετικότητα τους, την αδιαφορία για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ιδίως οι έφηβοι και την παροχή αρνητικών προτύπων. Οπωσδήποτε κάποιες φορές μια αντιπαιδαγωγική και ακραία συμπεριφορά ενός εκπαιδευτικού μπορεί να προκαλέσει την επιθετική συμπεριφορά κάποιου μαθητή. Θα μπορούσα πάντως να επιβεβαιώσω από τη μακρόχρονη ενασχόλησή μου με παραβατικούς ανηλίκους με τη ιδιότητα του Επιμελητού Ανηλίκων, ότι τον πρώτο λόγο έχει το οικογενειακό περιβάλλον, η παθογένεια του οποίου στην εποχή μας είναι δεδομένη.