Αποκλειστική συνέντευξη του ηθοποιού και σκηνοθέτη Κωνσταντίνου Ασπιώτη («Δάφνες και Πικροδάφνες») στον δημοσιογράφο Νίκο Κολίτση
Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Ασπιώτης «ποτίζει», εν μέσω καλοκαιριού, «Δάφνες και Πικροδάφνες», ανά την ελληνική επικράτεια και το Faitytales κρατάει το… θεατρικό ποτιστήρι μιας συνέντευξης -στον δημοσιογράφο Νίκο Kολίτση- με όρους κινηματογραφικού memory flash back.
Η Θεσσαλονίκη και η… Τρίπολη, το «χάσμα» με τον Πέτρο Φιλιππίδη και τον Τάσο Χαλκιά, ο Αλέκος και οι ταβέρνες, η νοητή γραμμή από το 1979 μέχρι σήμερα, η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» και οι φιλόλογοι στο σχολείο, η δημιουργικότητα των παιδιών, το… Υπουργείο Παιδείας, το εκπαιδευτικό σύστημα και η βαθμολογία, η πολιτική, ο Σάκης… δέκα χρόνια μετά, οι περιοδείες και τα ταξίδια σε άλλα μέρη, είναι μερικοί μόνο σταθμοί πραγματικότητας και φαντασίας, γιατί… «μας ενδιαφέρει όλους το καλό θέατρο κι αυτό είναι μια πολύ βαθιά ουσιαστική βάση απ’ όπου ξεκινάμε».
1. O Πέτρος Φιλιππίδης και ο Τάσος Χαλκιάς, ως χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι της γενιάς τους, τι σηματοδοτούν για το ελληνικό θέατρο και ποιο είναι το αποτύπωμα της δικής σας γενιάς; Yπάρχει θεατρικό και ποιοτικό χάσμα; Ποιος είναι ο συνδετικός κρίκος;
Ο Πέτρος Φιλιππίδης και ο Τάσος Χαλκιάς είναι σημαντική ιστορία του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου, έχουνε χρόνια στο θεατρικό σανίδι, έχουν αγώνες τα πόδια τους και όχι μόνο αυτό, έχουν καταφέρει και είναι ακόμα στην κορυφή αυτό τα λέει όλα από μόνο του. Πάντα παράγουμε καλό θέατρο και εγώ είμαι πάρα πολύ χαρούμενος που είμαι μαζί τους, τους θαυμάζω και μαθαίνω κάθε μέρα από αυτούς. Σ’ αυτή την παράσταση είναι πολύ ωραίο που βρισκόμαστε και δύο νεότεροι ηθοποιοί, λιγότερο έμπειροι. Γίνεται μια πολύ ωραία σύνθεση, η οποία είναι χρήσιμη γι’ αυτό το έργο, μας κάνει καλό και στην παράσταση.
Θεωρώ ότι μιλάμε την ίδια γλώσσα με τη γενιά τους. Βέβαια αυτό είναι και αποτέλεσμα του σκηνοθέτη ο οποίος ένα απ’ αυτά που πρέπει να κάνει είναι να μας ενώσει και να μιλάμε την ίδια γλώσσα σ’ αυτήν την παράσταση. Εγώ δεν το βλέπω σαν χάσμα αυτό το πράμα. Μας ενδιαφέρει όλους το καλό θέατρο κι αυτό είναι μια πολύ βαθιά ουσιαστική βάση απ’ όπου ξεκινάμε.
2. Yποδύεστε τον «κομματάρχη» Αλέκο. Θα μπορούσατε, αν δεν είχατε άλλον τρόπο βιοπορισμού στην Τρίπολη, να είστε στην πραγματικότητα ο Αλέκος, με αυτή την ιδιότητα, αυτόν τον χαρακτήρα κι αυτή τη στάση ζωής;
Δεν μπορώ να σας απαντήσω σε υποθετική ερώτηση, γιατί πραγματικά μιλάμε για το 1979, οπότε λόγω εποχής (δεν είναι μόνο η Τρίπολη), δε γνωρίζω τι θα έκανα, για παράδειγμα, σε σχέση με την πολιτική εκείνη της εποχής. Φαντάζομαι ότι εκείνες οι γενιές ήταν πιο πολιτικοποιημένες και πιο κομματικοποιημένες από τη δική μας τη γενιά, οπότε μπορεί, αν ζούσα τότε, να ασχολιόμουν μ’ αυτά τα πράγματα. Πάντως ο Αλέκος, το επάγγελμά του είναι ταβερνιάρης και αυτό θα μπορούσα να το κάνω με πολύ μεγάλη χαρά. Το έχω κάνει, άλλωστε, έξι χρόνια στη Θεσσαλονίκη στην ταβέρνα «Ύμνος».
3. Ποιο είναι το συστατικό στοιχείο που καθιστά το έργο «Δάφνες και Πικροδάφνες», ένα από τα πιο σημαντικά κείμενα της νεοελληνικής δραματουργίας, στην κατηγορία της πολιτικής κωμωδίας; Eίναι δυνατόν ν’ αποτελεί καθρέφτη της μικροαστικής ελληνικής περιφέρειας, έστω σε περίοδο εκλογών, εν έτει 2020;
Θα έλεγα ότι αποτελεί καθρέφτη όχι μόνο της ελληνικής περιφέρειας αλλά ολόκληρης της Ελλάδας και του σήμερα. Μας συνδέει μια μέση γραμμή από το 1979 με το σήμερα, η οποία είναι εμφανής στο έργο, γι’ αυτό ίσως έχει κι αυτή τη διαχρονικότητα και τη μεγάλη επιτυχία και τώρα που το παίζουμε. Μέσα εκεί βλέπουμε όλες τις παθογένειες του ελληνικού λαού καθώς και όλο το θετικό του πράγματος, το ταμπεραμέντο το ελληνικό, το πόσο κοντά είμαστε μεταξύ μας, είναι άμεση η γραμμή. Το σημαντικό σ’ αυτό το έργο είναι ο λόγος, είναι αυτό που έχουν γράψει οι δύο αυτοί μεγάλοι συγγραφείς, ο Δημήτρης Κεχαΐδης και η Ελένη Χαβιαρά και το έχουν μπλέξει μ’ έναν τέτοιο τρόπο που κατάφερε εκτός από το τι είναι αστείο να φωτογραφίσουν ακριβώς όλη την ελληνική κοινωνία.
4. Tι πιστεύετε ότι θα έλεγε ο/η φιλόλογός σας στο Λύκειο, αν μάθαινε σήμερα ότι θα θέλατε να σκηνοθετήσετε κάποια στιγμή τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», του Γιάννη Ρίτσου, που ήταν στη διδακτέα/εξεταστέα ύλη της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας που δίδασκε;
Είναι πολύ αστείο που μου το ρωτάτε αυτό, γιατί εγώ όταν διδασκόμαστε τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», ήθελα τη σκηνοθετήσω χωρίς να έχω μπει στο θέατρο. Ήταν ένα μεγάλο όνειρό μου τότε να το σκηνοθετήσω αυτό το έργο, δηλαδή φανταζόμουν εικόνες, φώτα, σκηνικά, πράγματα κι ήθελα να το σκηνοθετήσω. Νομίζω ότι το είχα εκμυστηρευτεί στους φιλολόγους μου τότε, οπότε δε νομίζω ότι θα έπεφταν απ’ τα σύννεφα. Ίσα ίσα που θα χαιρόντουσαν που έχω καταφέρει κάτι! Ένας σπουδαίος φιλόλογός μου, ο κύριος Καλομοίρης, ήρθε και με είδε σε μια παράσταση το 2015 στο Αριστοτέλειο, στο «Κουρδιστό πορτοκάλι» και μου είχε γράψει κάτι πολύ συγκινητικό, δανεισμένο από τον Καζαντζάκη. «Ο δάσκαλος είναι επιτυχημένος, όταν χτίζει μια γέφυρα για να περάσει ο μαθητής και ο μαθητής περνάει και τη γκρεμίζει αυτή τη γέφυρα». Δηλαδή, όταν ο μαθητής ξεπερνάει τον δάσκαλο, οπότε νομίζω ότι είμαι τυχερός με τους φιλολόγους που είχα και πιστεύω ότι είναι περήφανοι για μένα.
5. Πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή σας σήμερα, αν αντί για την Αθήνα είχατε επιλέξει τη Λάρισα και το Τμήμα Ζωικής Παραγωγής του αντίστοιχου ΤΕΙ στο οποίο είχατε περάσει; Θα βρίσκατε διέξοδο για το θέατρο και τον κινηματογράφο;
Νομίζω ότι αν είχα πάει στη Λάρισα που πέρασα, θα έπαιρνα χρήσιμες πληροφορίες, θα της κλείδωνα στο θησαυροφυλάκιο των εμπειριών και των παρατηρήσεων μου και θα τις έβαζα απλώς λίγο αργότερα στο θέατρο. Δε νομίζω ότι θ’ άλλαζε κάτι. Κάπως μ’ έφερε εκεί πέρα η ζωή και δεν είναι τυχαίο. Πιστεύω ότι θα είχα μια καθυστέρηση δύο χρονών, τόσο θ’ άντεχα.
6. Αν ένα παιδί του αρέσει να φτιάχνει ιστορίες και σκετς, όπως εσείς μικρός, θα του προτείνατε σήμερα να γίνει ηθοποιός ή σκηνοθέτης ή είναι εξαιρετικά παρακινδυνευμένο; Ποιο είναι το κόστος της επιλογής που αξίζει να πληρώσει κανείς;
Αρχικά θέλω να σας πω ότι όλα τα παιδιά φτιάχνουμε ιστορίες και παίζουμε. Μας αρέσει να δημιουργούμε ιστορίες, οπότε αυτό δεν είναι ένα δείγμα ότι κάποιος έχει το ταλέντο ή την κλήση για να γίνει ηθοποιός ή σκηνοθέτης. Αυτό είναι αν επιμείνει και δουλέψει πολύ. Δε θα συνιστούσα σε κανένα παιδάκι να γίνει ηθοποιός, επειδή έχει γούστο ή επειδή έχει μεγάλη φαντασία, γιατί αυτό μπορεί να του βγει σε κάτι άλλο δημιουργικό. Τα παιδιά είναι παιδιά. Από εκεί και πέρα είναι όντως παρακινδυνευμένο έτσι κι αλλιώς αυτό το επάγγελμα, είναι στη χειρότερη μοίρα, ειδικά αυτές τις εποχές.
7. Υπουργός Παιδείας για μια μέρα στον επερχόμενο ανασχηματισμό της κυβέρνησης. Τι θ’ αλλάζατε στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα;
Πρώτον, νομίζω ότι στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν αλλάζει τίποτα σε μία μέρα, οπότε και να ήμουν Υπουργός Παιδείας, θα ήταν για να βγάλω μερικές φωτογραφίες και να τις ανεβάσω στα social media, που δεν είμαι τέτοιος τύπος. Δεύτερον, δε θα ασχολιόμουν ποτέ ενεργά μ’ αυτόν τον τρόπο με την πολιτική. Τρίτον, είναι πάρα πολλά που χρειάζεται ν’ αλλάξουν και το κυριότερο είναι το σύστημα ανταγωνισμού το οποίο ενισχύεται ήδη από τους βαθμούς. Θα καταργούσα τη βαθμολογία, θα έβρισκα έναν άλλο τρόπο, ώστε να μάθουν τα παιδιά ότι το καλό είναι να θέλουν να μάθουν κι όχι να θέλουν να πάρουν βαθμό.
8. Zωγραφίζατε παλιά. Εξακολουθείτε να το κάνετε; Αιτιολογήστε σε κάθε περίπτωση. Ποια χρώματα, θέμα και φόντο, θα επιλέγατε για να ζωγραφίσετε το ελληνικό θέατρο και ποια αντίστοιχα τον ελληνικό κινηματογράφο σήμερα;
Ναι, συνεχίζω να ζωγραφίζω στον ελεύθερό μου χρόνο. Για το ελληνικό θέατρο θα δανειστώ, μάλλον, τον έτοιμο πίνακα του Μάλεβιτς, της ρωσικής πρωτοπορίας, που είναι ένας κόκκινος πίνακας, γιατί είναι μια ματωμένη περίοδος για το ελληνικό θέατρο, βαμμένη με αίμα, μεταφορικά μιλώντας. Περνάμε πάρα πολύ δύσκολα, έχει χτυπηθεί αυτός ο κλάδος και συνεχίζει να χτυπιέται. Δεν υπάρχει καμία σοβαρότητα στον τρόπο αντιμετώπισης απ’ αυτούς που είναι στην εξουσία.
Τον ελληνικό κινηματογράφο θα τον ζωγράφιζα σ’ έναν άσπρο καμβά και θα έβαζα κάποιες κουκίδες που αρχίζουν να γίνονται γραμμές. Δηλαδή, κάποιοι προσπαθούν, αλλά αυτό που βλέπουμε ακόμα είναι άσπρο, είναι άγραφο, είναι άδειο, αλλά είναι ταυτόχρονα και έτοιμο να δημιουργηθεί κάτι πάνω του.
9. Τι θα κάνει άραγε σήμερα, αρκετά χρόνια μετά το 2004, ο φοιτητής που υποδύεστε στην πρώτη κινηματογραφική σας συμμετοχή «Μη φεύγεις» αλλά και στη μετέπειτα σειρά; Ποια συναισθήματα και ποιες αναμνήσεις σας προκαλεί, όταν σκέφτεστε αυτή την περίοδο της ζωής σας;
Πάντα θυμάμαι αυτή την περίοδο σαν μια γλυκιά ανάμνηση η οποία μ’ έκανε να περάσω καλά, να μάθω και να γίνω καλύτερος και νομίζω ότι ήταν μια καλή βάση για να έχω όρεξη για το μετέπειτα. Ο Σάκης αυτή τη στιγμή θα ήταν τέλεια, θα ήταν στην καλύτερη φάση της ζωής του. Λέγαμε, μάλιστα, με τον Αλέξανδρο Πανταζούδη, τον δημιουργό αυτής ταινίας, μήπως το ξανακάνουμε και δούμε τις ζωές τους δέκα, δεκαπέντε χρόνια μετά. Δεν έτυχε, αλλά ποτέ δεν ξέρεις…
10. Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι μιας καλοκαιρινής θεατρικής περιοδείας με πολλούς ενδιάμεσους σταθμούς; Eίναι η επιστροφή στη Θεσσαλονίκη πιο ξεχωριστή ή έχετε αποφασίσει ότι θα ζήσετε μόνιμα στην Αθήνα;
Πάντα θεωρώ ότι η βάση μου είναι η Θεσσαλονίκη, δηλαδή σκέφτομαι ότι εκεί είναι το σπίτι μου και γι’ αυτό κάθε φορά που έρχομαι νιώθω υπέροχα, συγκινούμαι και ανασαίνω. Τώρα δεν ξέρω αν θα επέστρεφα εκεί, γιατί αυτή η δουλειά που κάνουμε είναι πολύ περίεργη, δηλαδή πρέπει να μπορείς να πας να μείνεις εκεί που γίνεται μόνιμα θέατρο, κάτι που δε γίνεται στη Θεσσαλονίκη.
Τώρα οι περιοδείες είναι κάτι που εμένα μ’ αρέσει γενικά. Μ’ αρέσει να ταξιδεύω, μ’ αρέσει να αλλάζω μέρη, να πηγαίνω με το θέατρο στην περιφέρεια, όπως επίσης και να γίνεται θέατρο στην περιφέρεια και να κατεβαίνει στα μεγάλα κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, για παράδειγμα. Τώρα θα είναι λίγο δύσκολα φέτος λόγω του κορωνοϊού. Είναι αναγκαίο να προσέχουμε, να είμαστε κλεισμένοι αρκετά και προσεκτικοί, δηλαδή δε θα είναι όπως άλλες χρονιές που μπορείς να βγαίνεις έξω και να διασκεδάζεις. Θέλει λίγο προσοχή, γιατί ειδικά εμείς που παίζουμε σε μια παράσταση και χρειάζεται να συνεχίζουμε να πηγαίνουμε και σ’ άλλα μέρη, δε δικαιούμαστε ν’ αρρωστήσουμε ούτε για αστείο.
http://fairytalesforolderkids.blogspot.com/2020/07/blog-post_21.html