ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟ ΤΗ «ΜΕΡΙΜΝΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ» ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΤΡΙΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΓΙΑ 12 ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ
Ένα σημαντικό έργο για το νομό Πιερίας, εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου στην Κατερίνη, καθώς ξεκίνησαν τη λειτουργία τους οι τρεις Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (Σ.Υ.Δ.) για άτομα με αναπηρία από τη «Μέριμνα Παιδιού Κατερίνης». Πρόκειται για μια δομή, που χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και η οποία εξασφαλίζει ασφαλή και άνετη διαμονή, συνεχή ιατρική φροντίδα, μέριμνα για ασφαλή μετακίνηση και ένα ολόκληρο πλαίσιο αδιάλειπτης υποστήριξης των ενοίκων της.
Της Μαρίας Τσιώνη
Είναι Σάββατο πρωί, τρεις μόλις μέρες μετά την επίσημη έναρξη λειτουργίας των Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, που βρίσκονται επί της οδού Νεφέλης 11, δίπλα στο κτίριο τη «Μέριμνας Παιδιού Κατερίνης», στην προέκταση του Καπνικού Σταθμού. Αν και πρόκειται για μια βροχερή μέρα, στην ατμόσφαιρα είναι διάχυτος ο ενθουσιασμός και η χαρά, καθώς ένα όνειρο πολλών ετών έχει γίνει πλέον πραγματικότητα.
Εφαρμόζοντας τα μέτρα για τον κορωνοϊό, στην είσοδο γίνεται η επιβεβλημένη θερμομέτρηση και όλοι φορούν μάσκες, κάτω από τις οποίες είμαι σίγουρη πως κρύβονται πλατιά χαμόγελα. Πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, άλλωστε, από τη στιγμή που ένα κτίριο-κόσμημα έχει ήδη υποδεχθεί τους οκτώ από τους δώδεκα ενοίκους του και την Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου επρόκειτο να υποδεχθεί και τους υπόλοιπους τέσσερις.
Με υποδέχονται ο Δημήτρης Καραπούλιος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της «Μέριμνας Παιδιού Κατερίνης» και η Ιωάννα Αμπεριάδου, κοινωνική λειτουργός και Υπεύθυνη των Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης. Και η ξενάγηση αρχίζει. Επισκεπτόμαστε όλους τους χώρους και στις τρεις Στέγες. Τα πάντα είναι τακτοποιημένα, καλαίσθητα και οργανωμένα ώστε να διευκολύνουν τους ενοίκους, οι οποίοι καλούνται να βάλουν και την προσωπική τους «πινελιά» στη διακόσμηση των δωματίων τους. Κάποιοι έχουν αρχίσει ήδη να το κάνουν, αφού εδώ είναι πλέον το σπίτι τους, όπου θα λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό με αυτονομία, πάντοτε με την απαραίτητη βοήθεια και επίβλεψη.
Η κάθε Στέγη διαθέτει κουζίνα, καθιστικό, τραπεζαρία, 4 μονόκλινα υπνοδωμάτια, 2WC/λουτρό. Διατίθεται επίσης εγκατάσταση θέρμανσης και κλιματισμού, ενώ στο υπόγειο βρίσκονται επίσης πλυντήρια και αποθηκευτικοί χώροι. Συνολικά στις Στέγες φιλοξενούνται δώδεκα άτομα, τέσσερα σε κάθε μία. Οι ένοικοι είναι όλοι ενήλικοι, με τον μικρότερο να είναι 20 χρόνων και τον μεγαλύτερο 57.
Πώς επιλέχθηκαν οι ένοικοι των Σ.Υ.Δ.
«Ο τρόπος με τον οποίο διαλέγουμε τα άτομα εξαρτάται από τη νομοθεσία σχετικά με τις Σ.Υ.Δ., που προβλέπει πως μια διεπιστημονική επιτροπή αξιολόγησης θα κρίνει εάν ένα παιδί μπορεί να ενταχθεί σε μια Στέγη και να συνυπάρξει με άλλα άτομα. Για τις Στέγες έγιναν 14 αιτήσεις, οπότε έπρεπε να ακολουθηθεί μια διαδικασία αξιολόγησης, η οποία δεν περιγράφεται στη συγκεκριμένη νομοθεσία αλλά την είχαμε περιγράψει από τον Ιανουάριο στον κανονισμό λειτουργίας έχοντας βάλει κάποια κριτήρια» εξηγεί ο κ. Καραπούλιος.
Επειδή λοιπόν στόχος των Σ.Υ.Δ. είναι η αποϊδρυματοποίηση των ατόμων, το πρώτο κριτήριο ήταν να στεγαστούν άτομα που βρίσκονταν σε ψυχιατρεία ή γηροκομεία επειδή δεν υπήρχε άλλο πλαίσιο για τη φιλοξενία τους. «Υπήρχαν για παράδειγμα δύο παιδιά που βρίσκονταν σε γηροκομείο, καθώς εκεί είχε μπει και η μητέρα τους. Όταν όμως η μητέρα τους πέθανε, τα παιδιά παρέμειναν στο γηροκομείο» αναφέρει ο Πρόεδρος της Μέριμνας και συνεχίζει: «Οπότε τα πρώτα άτομα που είχαμε προκρίνει ήταν αυτά που βρίσκονταν ήδη σε κλειστές δομές. Μια δεύτερη κατηγορία ήταν άτομα τα οποία βρίσκονταν σε ακατάλληλο ή επικίνδυνο περιβάλλον π.χ. συνθήκες φτώχειας. Οι υπόλοιπες θέσεις συμπληρώθηκαν με βάση το οικογενειακό περιβάλλον, αν δηλαδή είχαν αδέλφια, αν οι γονείς ήταν μεγάλοι σε ηλικία ή είχαν προβλήματα υγείας, που καθιστούσαν δύσκολη τη φροντίδα τους.
Να σημειωθεί πως η πρόσκληση για φιλοξενία στις Στέγες ήταν ανοιχτή και δεν αφορούσε μόνο τον νομό Πιερίας, αν και το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως εδώ. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους οι ένοικοι είναι άνδρες ενώ μόνο μία είναι γυναίκα. «Μία έχουμε και θα την προσέχουμε» λέει χαμογελώντας η κα Αμπεριάδου και διευκρινίζεται πως από την εμπειρία Στεγών που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία δεν έχει δημιουργηθεί πρόβλημα με τη μεικτή συνύπαρξη, καθώς υπάρχουν ξεχωριστά δωμάτια.
Τι είναι η υποστηριζόμενη διαβίωση
Τι σημαίνει όμως υποστηριζόμενη διαβίωση; Ότι τα άτομα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα και να κάνουν π.χ. μόνα τους το πρωινό τους; «Μόνα τους και με δική τους πρωτοβουλία δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Θέλουν πάντα να είσαι δίπλα τους ώστε να τα καθοδηγείς. Και εκπαιδεύονται πάνω σε αυτό, με πολλή δουλειά που γίνεται από τα κέντρα διημέρευσης. Για παράδειγμα, στο μπάνιο θα μπουν πάντα με έναν νοσηλευτή, που θα τους δίνει καθοδήγηση στο πώς πρέπει να πλυθούν» εξηγεί η κα Αμπεριάδου. Η ουσία είναι ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν τελείως ανεξάρτητα.
Αυτός εξάλλου είναι και ο σκοπός των Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης: Να προσφέρουν στα άτομα με αναπηρία μια ασφαλή και ποιοτική ζωή σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, όπου θα αναπτύξουν και έναν βαθμό αυτονομίας κατόπιν εκπαίδευσης και στο επίπεδο που το καθένα μπορεί. Και σίγουρα η προσέγγιση είναι πιο εξατομικευμένη.
«Σκεφτείτε πως τα δύο άτομα που ήταν στο γηροκομείο και ένα ακόμη στο ψυχιατρείο, από τον Φεβρουάριο που ξεκίνησε η ιστορία με τον κορωνοϊό δεν είχαν βγει καθόλου έξω. Βγήκαν από εκεί όταν ήρθαν εδώ και τους βγάλαμε εμείς για καφέ» λέει χαρακτηριστικά η κα Αμπεριάδου. Κι αυτές δεν είναι οι μοναδικές περιπτώσεις, αφού πολλοί από τους νέους ενοίκους των Στεγών ζούσαν μέχρι σήμερα σε περιορισμό ή σε συνθήκες που δεν ενδείκνυνται για άτομα με νοητική αναπηρία.
Η υποδοχή των πρώτων ενοίκων στις Στέγες ήταν ιδιαίτερα συγκινητική για όλους. Η χαρά τους ήταν τόσο μεγάλη, που δεν ήξεραν πώς να την εκφράσουν. Ήθελαν τόσο πολύ να έρθουν, που σε κάποιες περιπτώσεις δεν τους ένοιαξε ακόμη και το γεγονός ότι αποχωρίστηκαν τους συγγενείς τους.
Όσον αφορά το υποστηρικτικό προσωπικό, υπάρχουν τρεις κυρίες, που είναι οικόσιτες και διαμένουν στις Στέγες σε 24ωρη βάση παίρνοντας ένα ρεπό την εβδομάδα, με την προοπτική στην παρούσα φάση να προσληφθεί ακόμη ένα άτομο, ενώ υπάρχουν και δύο νοσηλευτές/φροντιστές.
Η φιλοσοφία βέβαια είναι να υπάρξει άνοιγμα προς την κοινωνία, κάτι στο οποίο βοηθούν και τα προγράμματα κατάρτισης τα οποία υλοποιούνται από τη «Μέριμνα» ή σε συνεργασία με ΚΕΚ, προκειμένου να ενισχυθούν οι δεξιότητές τους και να υπάρξει επιμόρφωση πάνω σε κάποιο αντικείμενο, π.χ. να πάρουν πτυχίο βοηθού μάγειρα ή ξεναγού.
Ανακούφιση για τους συγγενείς
«Εμείς δεν θέλουμε οι Στέγες να είναι μόνο για τα παιδιά που θα καταλήξουν να μην έχουν γονείς ή να μείνουν μόνα τους στη ζωή. Θέλουμε, όπως οι γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους και κάπου στην ηλικία των 20 έως 30 χρόνων φεύγουν από το σπίτι και ξεκινούν τη δική τους ζωή, έτσι και τα άτομα με νοητική υστέρηση κάποια στιγμή να φύγουν από το σπίτι τους και να λειτουργούν μόνα τους και όχι σαν παιδιά των γονιών τους. Κι αυτό δεν έχει σημασία μόνο για τα ίδια τα παιδιά αλλά και για το οικογενειακό περιβάλλον γιατί οι γονείς που έχουν παιδιά με νοητική υστέρηση δεν σταματούν ποτέ να έχουν την έγνοια τους. Πρέπει π.χ. να σκέφτονται συνέχεια μήπως άφησα την πόρτα ξεκλείδωτη κ.α. Θέλουμε λοιπόν να αποφορτίσουμε και το οικογενειακό περιβάλλον, γονείς και αδέλφια» τονίζει ο κ. Καραπούλιος. Τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, αφού πολλές φορές για να εξασφαλιστεί το μέλλον των παιδιών απαιτείται αποταμίευση και στερήσεις στο παρόν.
Η χρηματοδότηση των Σ.Υ.Δ. για τα τρία πρώτα χρόνια έχει ενταχθεί στον Άξονα Προτεραιότητας «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας – ΕΚΤ» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κεντρική Μακεδονία» 2014-2020 και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η χρηματοδότηση ανέρχεται στο ποσό των 919.800 ευρώ. Να σημειωθεί επίσης πως και ο εξοπλισμός των Στεγών έγινε μέσω προγράμματος ΕΣΠΑ. Εάν, θεωρητικά, σταματήσει κάποια στιγμή η χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ταμεία, τότε αυτή θα περάσει στον ΕΟΠΥΥ μέσω του σχετικού νοσηλείου.
Ανάγκη και για άλλες δομές
Να σημειωθεί πως αυτή τη στιγμή τις δομές της «Μέριμνας Παιδιού Κατερίνης» επισκέπτονται καθημερινά 90 άτομα απ’ όλη την Πιερία. Υπολογίζεται επίσης πως υπάρχουν άλλα 30 περίπου άτομα, τα οποία για διάφορους λόγους δεν επισκέπτονται κάποια δομή. Από αυτά τα συνολικά 120 άτομα, θεωρητικά τα 70 περίπου είναι υποψήφια για να μπουν σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης. Απώτερος στόχος είναι το Κληροδότημα Μπούσιου, που βρίσκεται στην περιοχή του Συνεδριακού Κέντρου Κατερίνης (Εκάβη) να μετατραπεί σε Σ.Υ.Δ. για τα περισσότερο λειτουργικά άτομα, που θα ωφελούνταν περισσότερο από την επαφή τους και την αλληλεπίδρασή τους με το κοινωνικό περιβάλλον. Αναλόγως, για τα άτομα με πιο βαριά αναπηρία, στόχος είναι να δημιουργηθούν Στέγες σε έναν χώρο περιφερειακά της πόλης της Κατερίνης, όπου θα υπάρχει μεγαλύτερη επαφή με την φύση. Ή επίσης να δημιουργηθούν κι άλλες δομές σε άλλα σημεία της Πιερίας π.χ. στο Λιτόχωρο.
«Πώς αισθάνεστε τώρα που οι Στέγες ολοκληρώθηκαν και ήρθαν τα πρώτα παιδιά;» ρωτάω κλείνοντας. «Νομίζω ότι έγινε ένα όνειρό μου πραγματικότητα. Επειδή χρόνια άκουγα για αυτές τις κατοικίες και επειδή είχα αναλάβει ένα παιδί με αναπηρία που είχαν πεθάνει οι γονείς, έμενε σε ξενώνα και δεν πρόλαβε να μπει γιατί έφυγε από τη ζωή, τώρα είμαι εδώ μέχρι το βράδυ, δεν θέλω να φύγω» λέει συγκινημένη η κα Αμπεριάδου. «Είναι ωραίο συναίσθημα να βλέπεις τη χαρά στον άλλον και να τη μοιράζεσαι. Να του δίνεις χαρά που δεν θα μπορούσε να τη βρει με άλλον τρόπο» καταλήγει ο κ. Καραπούλιος.
Φεύγω γεμάτη αισιοδοξία, με απόλυτο σεβασμό στο λειτούργημα όλων των ανθρώπων που εργάζονται με άτομα με αναπηρία και κρατώ τις τελευταίες φράσεις του προέδρου της «Μέριμνας»: «Όλοι νομίζουν πως η αναπηρία είναι συνυφασμένη με τη φτώχεια και την ελεημοσύνη. Αυτό που θέλει όμως ο ανάπηρος δεν είναι χρήματα, θέλει να καθίσεις δίπλα του για καφέ χωρίς να τον κοιτάς παράξενα, να σεβαστείς τις ράμπες, να τον αποδεχθείς ως ισότιμο μέλος της κοινωνίας».
Και οι Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης είναι ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση…
Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.