Στα Ιερά βιβλία -όλων των θρησκειών- υπάρχουν προσταγές που προτρέπουν τους πιστούς να απέχουν από συγκεκριμένες τροφές. Στον Ισλαμισμό κυριαρχεί η απαγόρευση του χοιρινού κρέατος και των αλκοολούχων ποτών. Στο Βουδισμό οι περισσότεροι ασπάζονται την χορτοφαγία. Στον Ινδουισμό είναι γνωστή η απαγόρευση της θανάτωσης και κατανάλωσης της «ιερής αγελάδας», ενώ και στον Ιουδαϊσμό οι διατροφικοί περιορισμοί δεν είναι λίγοι: απαγόρευση κατανάλωσης χοιρινού, λαγού και αποφυγή κατανάλωσης κρέατος με γαλακτοκομικά στο ίδιο γεύμα.Πίσω από αυτούς τους διατροφικούς κανόνες συνήθως κρύβονται ανησυχίες σχετικά με την υγεία των πιστών (σύμφωνα με τις γνώσεις που κατείχαν την εποχή που διαμορφώθηκαν οι περιορισμοί) αλλά και προβληματισμοί σχετικά με την διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας.
Στην Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη δεν υπάρχουν απαγορευμένα τρόφιμα αφού όλα είναι καθαρά όταν καθαγιάζονται με τον λόγο του Θεού και την προσευχή:
Ότι παν κτίσμα Θεού καλόν, και ουδέν απόβλητον μετά ευχαριστίας λαμβανόμενον, αγιάζεται γαρ δια λόγου Θεού και εντεύξεως. (Προς Τιμόθεον Ά4:4-5).
Η μόνη διατροφική υποχρέωση του πιστού στον Χριστιανισμό είναι η τήρηση των νηστειών του εκκλησιαστικού ημερολογίου. Η νηστεία θεωρείται μια ψυχοσωματική δοκιμασία που υποτάσσει το σώμα και το πνεύμα, εκπαιδεύει στην εγκράτεια και την χαλιναγώγηση των παθών, ενώ παράλληλα δίνει την ευκαιρία στον πιστό να δείξει έμπρακτα την αγάπη του στο Θεό. Αποτελέσματα πάρα πολλών επιστημονικών μελετών συσχετίζουν την θρησκευτικότητα (μέρος της οποίας αποτελεί και η νηστεία) με μειωμένο stress, κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές αλλά και με μειωμένη θνησιμότητα. Αυτή την περίοδο διανύουμε μια από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια νηστείες, την νηστεία των Χριστουγέννων. Σε αυτήν, νηστεύουμε από το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά ενώ το ψάρι επιτρέπεται μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου (εκτός Τετάρτης και Παρασκευής).
Από διατροφική σκοπιά η τήρηση των νηστειών έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της προσλαμβανόμενης ποσότητας κορεσμένων λιπών, με επακόλουθη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, ενώ η αποφυγή της κατανάλωσης κρέατος ελαττώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο στομάχι και στο παχύ έντερο.
Για του λόγου το αληθές, μελέτες που έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά όπως το BMC Public health, το Public Health Nutrition και το British Journal of Nutrition έδειξαν ότι η εφαρμογή των νηστειών της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας έχει ως αποτέλεσμα την μείωση στο βάρος του σώματος, την ελάττωση της LDL (κακής χοληστερόλης) και τη βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος.
Όσον αφορά την ανησυχία πολλών, σχετικά με τις ενδεχόμενες ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά που μπορεί να προκαλέσει η τήρηση της νηστείας, αυτός ο προβληματισμός δεν έχει λογική βάση αφού με τον κατάλληλο σχεδιασμό και την προσθήκη στο σιτηρέσιο οσπρίων, ψαριού, θαλασσινών, δημητριακών ολικής αλέσεως, ξηρών καρπών και σουσαμιού (παστέλι, ταχίνι), προϊόντων σόγιας αλλά και λαχανικών, ικανοποιούνται πλήρως οι ανάγκες του οργανισμού, ενώ παράλληλα παρέχεται υπερπληθώρα αντιοξειδωτικών ουσιών. Κατά συνέπεια, η τήρηση των νηστειών, προσφέρει άμεσα οφέλη υγείας, από τη στιγμή βέβαια που η νηστεία εναρμονίζεται με το θεμελιώδες διατροφικό τρίπτυχο: Ποικιλία – Ισορροπία – Μέτρο.
ΔΙΟΝΕΛΛΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Διατροφολόγος – Διαιτολόγος