Η κρανιοεγκεφαλική κάκωση (Κ.Ε.Κ) χαρακτηρίζεται από οποιοδήποτε τραύμα στο κεφάλι που μπορεί να προκαλέσει κάκωση του κρανίου, του εγκεφάλου ή του τριχωτού της κεφαλής. Συχνά ορίζεται και ως τραυματική εγκεφαλική κάκωση, διάσειση ή τραύμα κεφαλής. Οι Κ.Ε.Κ διαχωρίζονται ανάλογα με τον βαθμό και την μορφολογία της κάκωσης σε ανοιχτά τραύματα και σε κλειστά τραύματα. Τα ανοιχτά τραύματα προκύπτουν όταν έχουν επηρεαστεί οι μήνιγγες και το χτύπημα έχει εισέρθει στον εγκέφαλο. Σε αντίθεση, στα κλειστά τραύματα εντοπίζεται χτύπημα στο κρανίο, αλλά οι μήνιγγες έχουν παραμείνει ανέπαφες και δεν εντοπίζονται κατάγματα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των Κ.Ε.Κ είναι κλειστά, αφορούν νέα άτομα και οφείλονται κυρίως σε αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Τα γενικά συμπτώματα που παρουσιάζονται και στις δύο περιπτώσεις είναι γνωστικές διαταραχές όπως μείωση ή απώλεια μνήμης και ελάχιστη συγκέντρωση και προσοχή, διαταραχές αισθήσεων όπως αποπροσανατολισμός σε τόπο και χρόνο, ή μεταβολές στην αίσθηση ισορροπίας, οργανικά συμπτώματα όπως επιληπτικές κρίσεις ή έντονη κεφαλαλγία, διαταραχές συμπεριφοράς όπως αντικοινωνικότητα, τάσεις φιλονικίας προς τους άλλους, εκνευρισμό, επιθετική συμπεριφορά και ευερεθιστότητα και τέλος προβλήματα επικοινωνίας.
Επικοινωνιακές δυσκολίες:

Οι ασθενείς με Κ.Ε.Κ παρουσιάζουν μειωμένη αναγνώριση και ανταπόκριση προς το περιβάλλον, προβλήματα μνήμης, συγκεχυμένη σκέψη και προβλήματα προσανατολισμού σε τόπο και χρόνο. Επίσης, τα προβλήματα λόγου που παρουσιάζουν δεν οφείλονται σε αφασία αλλά κατά πάσα πιθανότητα σε γνωστικές και μνημονικές ελλείψεις. Αυτά χαρακτηρίζονται από δυσκολίες ανάκλησης λέξεων, προβλήματα ακουστικής κατανόησης, παραφασίες, πραγματολογικές δυσκολίες και ασύντακτη δομή. Όσον αφορά την ομιλία επακόλουθο σύμπτωμα αποτελεί η δυσαρθρία καθώς οι ασθενείς με Κ.Ε.Ε παρουσιάζουν προβλήματα σειριακής οργάνωσης της ομιλίας. Επίσης, άλλες νευρολογικές δυσλειτουργίες συσχετιζόμενες με την δυσαρθρία μπορεί να είναι η απραξία και η δυσφαγία.
O ρόλος του λογοθεραπευτή στη διαδικασία της αποκατάστασης:
Εφόσον οι επικοινωνιακές δεξιότητες ενός ατόμου και οι συγγενικές τους γνωστικές λειτουργίες είναι κρίσιμες για την επαγγελματική, ακαδημαϊκή και κοινωνική του επιτυχία, η συμμετοχή του λογοθεραπευτή στην ομάδα αποκατάστασης είναι σημαντική. Μια αναφορά που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Ένωση Ομιλίας – Γλώσσας – Ακοής (ASHA) (1987), περιγράφει τον ρόλο του λογοθεραπευτή.
Σύμφωνα μ’ αυτήν την αναφορά, η λογοθεραπευτική αξιολόγηση θα πρέπει να περιλαμβάνει:
• Γνωστικές διαδικασίες που άμεσα ή έμμεσα επηρεάζουν την ικανότητα του ατόμου να επικοινωνήσει αποτελεσματικά.
• Στοιχεία για την παραγωγή ομιλίας, για το λόγο και τη μη λεκτική επικοινωνία.
Σχετικά με την αντιμετώπιση, η αναφορά της ASHA(1987) δηλώνει ότι:
« Οι λογοθεραπευτές, παραδοσιακά, παρεμβαίνουν για επικοινωνιακές βλάβες που βασίζονται σε γνωστικές ικανότητες. Τα τελευταία χρόνια αυτό αναφέρεται ως γνωστική επανεκπαίδευση, γνωστική αποκατάσταση, γνωστική θεραπεία, γνωστική διόρθωση ή νευροεκπαίδευση.»
Τα επίπεδα της φροντίδας που έχουν εγκριθεί από την Ένωση Λογοθεραπευτών και Ακουολόγων του Οντάριο (OSLA) καθορίζουν κατευθυντήριες γραμμές για τον κλινικό που παρέχει υπηρεσίες σε πληθυσμό με γνωστικές – επικοινωνιακές διαταραχές. Τα επίπεδα αυτά καθιστούν ενδεδειγμένο, η αξιολόγηση του λογοθεραπευτή να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μια ανάλυση των ακόλουθων δεξιοτήτων: «Θεμελιώδεις δεξιότητες (προσοχή, συγκέντρωση, μνήμη), οργανωτικές διαδικασίες, συγκλίνουσα και αποκλίνουσα σκέψη, επαγωγικό και απαγωγικό συλλογισμό, επίλυση προβλημάτων και κρίση, εκτελεστικές λειτουργίες, ενόραση και κοινωνικές συμπεριφορές».(Ένωση Λογοθεραπευτών και Ακουολόγων του Οντάριο 1987).

Natasha Sviderska, M.A.,CCC – SLP, speech & language pathologist, Autism Specialist, Center for Speech & Hearing Rehabilitation