της Νένας Μεϊμάρη
Το καλοκαίρι του ’89 παρακολούθησα ένα μάθημα στο Wellesley College, λίγο έξω από τη Βοστόνη. Τα πανεπιστήμια στην Αμερική σου επιτρέπουν εν γένει να παρακολουθήσεις ένα μάθημα της επιλογής σου όπου εσύ αποφασίσεις. Εγώ διάλεξα να παρακολουθήσω το μάθημα “Creativity” (Δημιουργικότητα) στο Wellesley campus που είναι ένα από τα καλύτερα κολέγια θηλέων.
Η καθηγήτρια, που μόλις είχε επιστρέψει από ένα ταξίδι αυτογνωσίας (όπως μας εξήγησε) από το Θιβέτ είχε μια παρουσία μπόχο και έντονης ελευθερίας. Μακριά φούστα, σανδάλια, ο καφές στο χέρι μόνιμα (coffee and sugar is the best, είπε), άνετη και φιλική. Θιβέτ style, σκέφτηκα εγώ. Μας έβαλε να καθίσουμε σε κύκλο και μετά άδειασε μια τεράστια μαύρη σακούλα με διάφορα ανακυκλώσιμα στο κέντρο. Μια παντόφλα, κομμάτια βαμβάκι, σελίδες κομμένες από βιβλίο, ένα κουτάλι, μικρά μαγνητάκια ψυγείου και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Στη συνέχεια, μας χώρισε σε μικρές ομάδες και μας εξήγησε ότι έχουμε μισή ώρα στη διάθεσή μας να δημιουργήσουμε σαν ομάδα ό,τι project θέλουμε, αρκεί να είναι συμπληρωμένο και αυτό θα μετρήσει το ένα τρίτο του τελικού μας βαθμού.
Μετά το αρχικό σοκ και αφού έφυγε ο πανικός από επάνω μας, η ομάδα μου αποφάσισε να δημιουργήσει ένα αεροδρόμιο. Διαλέξαμε τα υλικά μας και πιάσαμε το χτίσιμο. Δεν χάθηκε ούτε ένα πολύτιμο λεπτό. Χτίζοντας τη μία ιδέα πάνω στην άλλη με άψογη συνεργασία, καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια πειστική εικόνα κλασικού αεροδρομίου.
Λυπάμαι που εκείνη την εποχή δεν είχαμε κινητά να δείξω την απίστευτη δημιουργικότητα που βγήκε από όλες τις ομάδες. Θυμάμαι σχολική τάξη, κομμωτήριο, σαλόνι, βιβλιοθήκη, κήπος, αεροδρόμιο. Πώς είναι δυνατόν να φτιαχτούν όλα αυτά με άχρηστα ανακυκλώσιμα αντικείμενα; Πού βρέθηκε αυτός ο πλούτος ιδεών και πώς χρησιμοποιήθηκε μισή ώρα κάτω από συνθήκες stress;
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς Tony Roberts (πασίγνωστος Αμερικανός συγγραφέας, ομιλητής και εκπαιδευτής στην προσωπική ανάπτυξη) για να γνωρίζει ότι εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε στάσιμα νερά. Ούτε χρειάζεται να είσαι Oprah Winfrey για να έχεις την εμπειρία του “ah-ha moment”, με άλλα λόγια να έχεις ανακαλύψει την ιδέα που θα αλλάξει προς στιγμήν (και όχι μόνο) τη ζωή σου.
Όλοι μας γνωρίζουμε και νιώθουμε ότι είμαστε δημιουργικά όντα. Ότι δεν φοβόμαστε να εμπλακούμε στο ασυνήθιστο και στο άγνωστο. Με την ίδια λογική να δούμε και το γνωστό και το σύνηθες με έναν φρέσκο και ασυνήθιστο τρόπο.
Η δημιουργικότητα αποτελεί πεδίο έρευνας στον κλάδο της ψυχολογίας εδώ και χρόνια. Στις μέρες μας, πέρασε και σε άλλα πεδία. Βλέπουμε οργανισμούς και επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν νέες και χρήσιμες ιδέες, νέες διαδικασίες και τεχνικές για να έχουν πιο δημιουργικά αποτελέσματα. Έδαφος κερδίζει επίσης να βλέπουμε δημιουργικές ομάδες να συνεργάζονται για να αναπτύξουν περαιτέρω έναν συγκεκριμένο τομέα σε έναν οργανισμό ή σε μία επιχείρηση.
Στην πόλη μας διαβάσαμε πρόσφατα για έναν νεαρό καθηγητή που εξέλιξε τη μεθοδολογία του στο μάθημα της Έκθεσης χρησιμοποιώντας την τεχνολογία των podcast. Έξυπνη και πολύ δημιουργική ιδέα.
Σύμφωνα με τον Vlad P. Glaveanu, η δημιουργική εμπειρία μπορεί να οριστεί ως ανακαλύψεις που βασίζονται σε ουσιαστικές πράξεις και αλληλεπιδράσεις οι οποίες ορίζονται από τις αρχές των ανοιχτών διαδικασιών, της μη γραμμικότητας, της πληθώρας οπτικών και του μελλοντικού προσανατολισμού (Creative Research Journal).
Ο Mark A. Runco (Creative Research Journal) εξηγεί ότι η δημιουργικότητα απαιτεί πρωτοτυπία και αποτελεσματικότητα. Μεγάλη αλήθεια. Πώς θα είσαι πρωτότυπος αν δεν αγκαλιάσεις την καινοτομία, το ασυνήθιστο και το μοναδικό; Και πώς θα επιτύχεις το αποτελεσματικό, το κατάλληλο, το πολύτιμο και το ωφέλιμο αν δεν παράγεις ουσιαστικά αποτελέσματα, κάνοντας έτσι τη διαφορά;
Ο Rembrand M. Koning έκανε έρευνα στον τομέα της δημιουργικότητας και δήλωσε το εξής: «Οι καλύτερες ιδέες αναδύονται όταν οι εξωστρεφείς και άνθρωποι ανοιχτοί σε κάθε νέα εμπειρία ενώνουν τις γνώσεις τους» (Harvard Business School). Εμείς έξω από το Harvard Business School το ονομάζουμε “Dream Teams”.
Είναι πραγματικά υπέροχο να σκεφτεί κανείς πώς μια δημιουργική ιδέα μπορεί να αλλάξει το περιβάλλον μας, τις σχέσεις μας, την επιχείρηση ή τη δουλειά μας και γιατί όχι, τον κόσμο όλο.
Και μην ανησυχείτε εάν είστε εσωστρεφείς. Η έρευνα δείχνει καθαρά ότι δημιουργείτε καλύτερες ιδέες δουλεύοντας μόνοι σας.
Εξάλλου, τα πάντα σ’ αυτόν τον πλανήτη που ζούμε εκφράζουν έντονα μια δημιουργική φύση. Κοιτάξτε την ποικιλία των λουλουδιών, τα χρώματα και τα σχήματά τους. Κάντε snorkeling στις Μπαχάμες και θα δείτε φαντασμαγορικά κοράλλια και πολύχρωμα ψάρια να κολυμπούν με απίστευτη χάρη. Παρατηρείστε τα αστέρια στον ουρανό, τα ζώα εδώ κάτω στη γη. Η δημιουργικότητα σε όλο της το μεγαλείο.
Να κλείσω λέγοντας δημόσια ότι η μπόχο καθηγήτρια μου με τη μακριά φούστα, τα ατίθασα μαλλιά και τον γλυκό καφέ στο χέρι, έχει επηρεάσει τη ζωή μου για πάντα με το να μου δείξει με έναν πολύ απλό τρόπο ότι η όλη ύπαρξή μου (ψυχή, νους, σώμα) είναι φτιαγμένη να σκέφτεται και να πράττει δημιουργικά, ένα ταξίδι που δεν τελειώνει ποτέ.