Αφιερωμένη στην Λιτοχωρίτισσα Ευαγγελία (Μπουλιώ) Κόλπη-Λαλουμίχου, η εκδήλωση τιμής υπέρ των πεσόντων στη Μάχη του Λιτοχώρου

Συγκινητικές ήταν κάποιες από τις στιγμές της φετινής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στο Λιτόχωρο, το πρωί της Κυριακής 31 Μαρτίου 2024, στο πλαίσιο της 78^ης επετείου που τιμάται κάθε χρόνο στην «πόλη των θεών» με αφορμή τα πρώτα θύματα του 3^ου εμφύλιου σπαραγμού ο οποίος έλαβε χώρα κατά την τετραετία 1946 – 1949 στην Ελλάδα.

Φέτος, μαζί με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, Δημήτρη Αδαμόπουλο, κεντρική ομιλήτρια ήταν και η Τριανταφυλλιά Τριανταφύλλου, δισέγγονη της Λιτοχωρίτισσας Ευαγγελίας (Μπουλιώς) Κόλπη – Λαλουμίχου, η οποία, κατά τη διάρκεια των τραγικών εκείνων γεγονότων, ήταν καθαρίστρια της Κοινότητας, του Δημοτικού Σχολείου και του παραρτήματος Χωροφυλακής Λιτοχώρου.

Η Μπουλιώ έχασε τη ζωή της κατά την εκτέλεση των καθηκόντων που είχε αναλάβει το Σαββατοκύριακο 30 προς 31 Μαρτίου 1946, στο παράρτημα Χωροφυλακής Λιτοχώρου, προσφέροντας υπηρεσίες καθαριότητας, φαγητού και ροφημάτων στους 10 νεαρούς Χωροφύλακες που εκτάκτως είχαν έρθει στην «πόλη των θεών» για να περιφρουρήσουν τις πρώτες ελεύθερες δημοκρατικές εθνικές εκλογές, μετά από 10 χρόνια.

Οι φετινές εκδηλώσεις.

Οι φετινές εκδηλώσεις ξεκίνησαν, όπως κάθε χρόνο, με τη συμμετοχή συγγενών των νεκρών, πολιτών αλλά και αρκετών αποστράτων από διάφορες περιοχές της Χώρας, στη Θεία Λειτουργία και στο Ιερό Μνημόσυνο που τελέστηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Λιτοχώρου, υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των κεκοιμημένων 9 Χωροφυλάκων, τριών στρατιωτών αλλά και της Μπουλιώς Κόλπη – Λαλουμίχου.

Στη συνέχεια, έγινε μετάβαση στο Ηρώο, όπου τελέστηκε Τρισάγιο στη μνήμη των δεκατριών νεκρών. Επίσης, οι συμμετέχοντες έψαλαν και το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια», ύμνο που είναι αφιερωμένος στην Παναγία.

Στην εκδήλωση, μπροστά στο μνημείο του Λιτοχώρου, συμμετείχαν ο τ. Βουλευτής Πιερίας, Νικόλαος Κάκκαλος, ο Αντιστράτηγος της ΕΛ.ΑΣ, Ευστράτιος Κυριακάκης, κάτοικοι του Λιτοχώρου και ευρύτερα της Πιερίας, καθώς επίσης και εκπρόσωποι των Συνδέσμων Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας, της Αστυνομίας και του Στρατού, από διάφορες περιοχές της Χώρας.

Μετά την τέλεση του Τρισάγιου, ακολούθησε χαιρετισμός από τον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας (ΠΟΑΣΑ), κ. Ευάγγελο Χριστακόπουλο, αλλά και χαιρετισμός από το μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού, Αντιστράτηγο ΕΛ.ΑΣ Χαράλαμπο Μινόπετρα.

Ομιλία του μοναδικού επιζώντος στη μάχη  του παραρτήματος Χωροφυλακής Λιτοχώρου.

Στη συνέχεια, στο βήμα ανέβηκε ο κ. Παναγιώτης Πολύμερος, ως εκπρόσωπος του κ. Νικολάου Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είναι ο μοναδικός επιζών του Αποσπάσματος Χωροφυλακής, στη μάχη του Λιτοχώρου. ο κ. Πολύμερος διάβασε μήνυμα του μοναδικού επιζώντος, επειδή ο ήρωας Παπακωνσταντίνου είναι πια 100 ετών και δεν μπορεί πλέον να ταξιδεύει από τα Τρίκαλα στο Λιτόχωρο.

Τα 100 του χρόνια όμως πλησιάζει και ένας συμμαθητής νεκρών της Μάχης του Λιτοχώρου, ο Μοίραρχος Σεραφείμ Αθανασίου. Και εκείνος δεν μπορούσε να έρθει στην εκδήλωση, είχε όμως ετοιμάσει μια ηχογραφημένη του ομιλία η οποία παρουσιάστηκε στην εκδήλωση και αναφέρονταν στους νεαρούς εκείνους συμμαθητές του στη Σχολή Χωροφυλακής που άφησαν την τελευταία τους πνοή υπερασπιζόμενοι τα όσια και τα ιερά της Ελλάδος κατά την Κυριακή των πρώτων δημοκρατικών εκλογών στην Ελλάδα μετά από την αποχώρηση των ναζιστών Γερμανών και των Βουλγάρων κατακτητών.

Η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης έγινε με τη συμμετοχή, αφενός μεν του Προέδρου του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, κ. Δημήτριου Αδαμόπουλου, αφετέρου δε με τη συμμετοχή της κ. Τριανταφυλλιάς Τριανταφύλλου, η οποία αναφέρθηκε σε ελάχιστες πτυχές από το ιστορικό της ημέρας και, βασικά, επικεντρώθηκε στο πρόσωπο της Ευαγγελίας (Μπουλιώς) Κόλπη – Λαλουμίχου, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, η κ. Τριανταφύλλου είναι δισέγγονη της Εθνομάρτυρος.

Ολόκληρη η ομιλία τής κυρίας Τριανταφύλλου και του κυρίου Αδαμόπουλου, που ανέβηκαν μαζί στο βήμα, έχει ως εξής:

Εδώ στο Λιτόχωρο χύθηκε το πρώτο αίμα του 3^ου εμφύλιου.

Τριανταφυλλιά Τριανταφύλλου: «Αγαπητοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί συγγενείς, κυρίες και κύριοι, σας καλωσορίζω στην πανέμορφη κωμόπολή μας, το Λιτόχωρο.

Σήμερα, Κυριακή 31 Μαρτίου 2024, βρεθήκαμε όλοι μαζί στον Ιερό Ναό τού Αγίου Νικολάου όπου τελέστηκε μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεων των ψυχών των πρώτων, ηρωικώς πεσόντων, Χωροφυλάκων και Στρατιωτών αλλά και τής προγιαγιάς μου, της αείμνηστης Μπουλιώς Κόλπη–Λαλουμίχου, που έπεσαν υπέρ πίστεως και πατρίδος.

Η Ευαγγελία ή Μπουλιώ, Κόλπη–Λαλουμίχου τραυματίστηκε από σφαίρα και κάηκε κατά τη διάρκεια των τραγικών γεγονότων της 30^ης προς 31^η Μαρτίου τού 1946, στο παράρτημα Χωροφυλακής Λιτοχώρου.

Ήταν τότε που αντάρτες επιτέθηκαν αναίτια εναντίον των 10 χωροφυλάκων, στο παράρτημα του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου, οι οποίοι είχαν έρθει, λίγες ώρες πριν, για να διαφυλάξουν την τάξη στο Λιτόχωρο, λόγω των εκλογών. Οι αντάρτες επιτέθηκαν βέβαια και εναντίον τού Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου.

Ήταν Κυριακή 31 Μαρτίου 1946 και θα διεξάγονταν οι πρώτες εθνικές εκλογές στην Ελλάδα, μετά από 10 χρόνια.

Η Κυριακή, λοιπόν, της 31^ης Μαρτίου 1946, ήταν Κυριακή τής Δημοκρατίας. Εκείνη όμως η Κυριακή, εδώ στο Λιτόχωρο, έμελλε να βαφτεί στο αίμα…

Σήμερα, ακριβώς 78 χρόνια μετά, είμαστε εδώ, στο μνημείο πεσόντων. Τελέσαμε το Τρισάγιο στη μνήμη των δεκατριών νεκρών μας. Και τώρα, είναι η ώρα που αναφερόμαστε σε κάποιες ελάχιστες πτυχές ιστορικών γεγονότων που συνέβησαν εκείνη την εποχή.

Τριανταφυλλιά Τριανταφύλλου:  Εάν εμείς οι Έλληνες διαστρεβλώνουμε την ιστορία μας  και πιστεύουμε σε ψεύδη και μύθους,  είμαστε καταδικασμένοι να επαναλάβουμε  τα σφάλματα του παρελθόντος μας!

Αυτό το Μνημόσυνο και το Τρισάγιο, το κάνουμε κάθε χρόνο εδώ στο Λιτόχωρο, όχι βέβαια για να αναμοχλεύσουμε τα μίση, όχι βέβαια για να αναζωπυρώσουμε τα πάθη εκείνης τής εποχής, αλλά για να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή, για να μη λησμονήσουμε εκείνα τα γεγονότα που μας οδήγησαν στον 3^ο κατά σειρά εμφύλιο σπαραγμό τής δεκαετίας τού ’40 και για να μην τα επαναλάβουμε ποτέ, υπό οποιαδήποτε μορφή.

Και θέλω να τονίσω ότι η διαστρέβλωση της ιστορίας τού τόπου μας, απ’ όπου κι αν προέρχεται, όχι μόνο δεν ωφελεί, αλλά είναι δυνατόν να μας οδηγήσει σε νέους διχασμούς, σε νέες τραγωδίες, σε νέες περιπέτειες. Είναι ανάγκη δε, εμείς οι Έλληνες, να ψηλαφούμε και να αναψηλαφούμε την ιστορία τού τόπου μας και να τη μαθαίνουμε όχι όπως θα θέλαμε να είναι ή όπως μας συμφέρει, αλλά όπως ακριβώς είναι η ιστορία τού τόπου μας, απαλλαγμένη από ιδεολογικά ψεύδη και κομματικούς μύθους, έστω κι αν αυτό δεν μας συμφέρει… Είναι ανάγκη να γνωρίζουμε ποια ακριβώς είναι τα παθήματά μας, έτσι όπως ακριβώς έγιναν, ώστε πάντοτε να μας γίνονται και μαθήματα!

Τρεις οι εμφύλιοι σπαραγμοί στη δεκαετία του ’40.

Γι’ αυτό, θέλω να θυμίσω ότι τα παθήματά μας, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας τού ’40, ξεκίνησαν από την τριπλή κατοχή, όταν οι Γερμανοί, οι Ιταλοί και οι Βούλγαροι κατείχαν την Ελλάδα, δηλαδή κατά την περίοδο 1941-1944. Εκείνη, λοιπόν, την περίοδο, εμείς οι Έλληνες, από κάποια στιγμή και μετά, βρήκαμε την ευκαιρία και διχαστήκαμε. Συγκεκριμένα, τη διετία 1943-1944 ξεκίνησε ο πρώτος εμφύλιος σπαραγμός, εν μέσω κατοχής τής Ελλάδας από τους φασίστες κατακτητές.

Αλλά κι όταν έφυγαν οι Γερμανοί από την Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 1944, οι Έλληνες βρήκαν και πάλι την ευκαιρία για να διχαστούν ξανά και να χυθεί πάλι, και πάλι, αδελφοκτόνο αίμα. Τα τραγικά γεγονότα ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 1944 και έκλεισαν, προσωρινά, με τη συμφωνία τής Βάρκιζας, τον Ιανουάριο του 1945. Αυτός υπήρξε ο δεύτερος εμφύλιος σπαραγμός.

Αλλά και μετά από τη συμφωνία τής Βάρκιζας, κάποιοι πάλι προετοιμάζονταν για να χυθεί νέο αίμα. Η αρχή για τον 3^ο εμφύλιο σπαραγμό έγινε εδώ στο Λιτόχωρο, στις 30 προς 31 Μαρτίου 1946, ημέρα Κυριακή, ημέρα, όπως είπαμε, εθνικών εκλογών για την Ελλάδα.

Τιμούμε τα πρώτα θύματα.

Εδώ, λοιπόν, στην τότε Κοινότητα Λιτοχώρου, φέρνοντας στη μνήμη μας εκείνα τα τραγικά ιστορικά γεγονότα τού 1946, μνημονεύουμε τον πρώτο νεκρό Χωροφύλακα, τον Γεώργιο Ευαγγελίδη τού Κωνσταντίνου, αλλά και τον πρώτο νεκρό στρατιώτη, τον Γεώργιο Μουσκεφτάρα, τον ηρωικό Τζόλα, από την Κορυφή Ημαθίας.

Μνημονεύουμε όμως και τιμούμε και μια πολίτη. Πρόκειται για την ηρωίδα Λιτοχωρίτισσα, Ευαγγελία ή Μπουλιώ, Κόλπη–Λαλουμίχου, που τραυματίστηκε από σφαίρα αντάρτη και που κάηκε ζωντανή. Είναι η πρώτη πολίτης – θύμα τού 3^ου εμφύλιου σπαραγμού».

Δημήτρης Αδαμόπουλος: Η επίθεση στο Λιτόχωρο  είχε αποφασιστεί από τη 2^η Ολομέλεια του τότε ΚΚΕ!

Στο σημείο αυτό, ο Πρόεδρος Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, Δημήτρης Αδαμόπουλος, παρουσίασε την ομολογία του Γραμματέα του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, ότι η επίθεση των ανταρτών στο Λιτόχωρο αποφασίστηκε στη 2^η Ολομέλεια του τότε ΚΚΕ!

«Ποιοι όμως προετοίμασαν αυτό το ειδεχθέστατο έγκλημα εδώ στο Λιτόχωρο; Την απάντηση δεν τη δίνουμε εμείς εδώ οι συγγενείς και φίλοι των νεκρών. Την απάντηση την έδωσε ο ίδιος ο νυν Γραμματέας του ΚΚΕ κ. Κουτσούμπας, που βρέθηκε, πριν από 8 χρόνια, εδώ στο Λιτόχωρο, για να τιμήσει τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ΚΚΕ, τα 70 χρόνια από την ίδρυση του λεγόμενου «Δημοκρατικού Στρατού» αλλά και τα 70 χρόνια από τη «μάχη»(!) στο Λιτόχωρο.

Έτσι, το 2016, 70 χρόνια μετά από τα τραγικά γεγονότα εδώ στο Λιτόχωρο, το ΚΚΕ, διά του νυν Γραμματέα του κόμματός του, παραδέχθηκε ότι είχε προαποφασιστεί η «ένοπλη πάλη», η «ένοπλη εξέγερση», ο «συμμοριτοπόλεμος», ο «εμφύλιος πόλεμος» ή όπως αλλιώς θα ήθελε να ονομάζει κάποιος εκείνη την αχρείαστη σύγκρουση. Και μάλιστα, ο κ. Κουτσούμπας παραδέχθηκε ότι η απόφαση αυτή είχε ληφθεί στη 2^η Ολομέλεια του τότε ΚΚΕ!

Την άποψη αυτή περί της απόφασης για ένοπλη πάλη, το ΚΚΕ, επί δεκαετίες, όχι απλώς την απέρριπτε αλλά και την απέδιδε στους αντιπάλους του, που ήθελαν, όπως έλεγε, να συκοφαντήσουν το ΚΚΕ, ενώ οι στρατευμένοι ιστορικοί του αλλά και εκείνοι που δέχονται το ερμηνευτικό πλαίσιο της αριστερής ιστοριογραφίας, δεν παραδέχονταν -με επιχειρήματα μάλιστα- δεν παραδέχονταν, λοιπόν, ότι τέτοια απόφαση είχε ληφθεί στη 2^η Ολομέλεια του τότε ΚΚΕ, για την έναρξη του 3^ου εμφύλιου στην Ελλάδα».

Η καθαρίστρια, Μπουλιώ Κόλπη – Λαλουμίχου,  έχασε τη ζωή της εν ώρα καθήκοντος.

Παίρνοντας ξανά τον λόγο η Τριανταφυλλιά Τριανταφύλλου, που όπως προαναφέρθηκε, είναι δισέγγονη της εθνομάρτυρος Μπουλιώς Κόλπη – Λαλουμίχου, ανέφερε τα εξής:

«Εκείνοι, λοιπόν, που χάθηκαν τη νύκτα τής 30^ης προς 31^η Μαρτίου τού 1946 ήταν 9 χωροφύλακες και 3 στρατιώτες. Όμως, όπως προαναφέραμε, τη ζωή της έχασε και μία γυναίκα Λιτοχωρίτισσα, η Ευαγγελία (Μπουλιώ) Κόλπη – Λαλουμίχου, που εργαζόταν ως καθαρίστρια στην Κοινότητα Λιτοχώρου. Αυτή ήταν η προγιαγιά μου.

Της είχε δοθεί εντολή από τον πρόεδρο της Κοινότητας, Ευάγγελο Μπιτσκάρη, να προσφέρει τις υπηρεσίες της, δηλαδή την καθαριότητα, την ετοιμασία φαγητού, κάποιων ροφημάτων κλπ., στο παράρτημα του Αστυνομικού Σταθμού όπου θα φιλοξενούνταν οι 10 άνδρες της Χωροφυλακής.

Η προγιαγιά μου, λοιπόν, η Λιτοχωρίτισσα Ευαγγελία (Μπουλιώ) Κόλπη – Λαλουμίχου, ήταν εργαζόμενη της Κοινότητας, αμειβόμενη από το χωριό. Κατά τη διάρκεια εκείνων των τραγικών γεγονότων, την πυροβόλησε ένας αντάρτης και «τραυματισθείσα εκάει…», όπως αναφέρεται σε σχετικό κείμενο απόφασης Δικαστηρίου, χωρίς η δύστυχη να προλάβει να εξέλθει του οικήματος το οποίο είχαν πυρπολήσει οι επιτιθέμενοι αντάρτες.

Μάλιστα, σε κάποιο παλιό κρατικό αρχείο βρέθηκε και η εξής αναφορά: «Λαλουμίχου Ευαγγελία (Μπουλιώ), θυγατέρα τού Ιωάννη Κόλπη. Ήταν παντρεμένη με τον Ευάγγελο Φουρκιώτη – Λαλουμίχο (1890 – 1916) με τον οποίο απέκτησε 3 τέκνα: Τη Μαρία (1911), τον Μιχαήλ (1911) [που ήταν δίδυμοι] και τον Ευάγγελο (1916). Η Λαλουμίχου Ευαγγελία (Μπουλιώ) εργαζόταν ως καθαρίστρια στο Α’ Δημοτικό Σχολείο (Λιτοχώρου). Φονεύτηκε τη νύκτα 30 προς 31/3/1946 κατά την επίθεση ενόπλων κομουνιστών στο κτίριο του (παραρτήματος του) Σταθμού της Χωροφυλακής Λιτοχώρου, όπου εργαζόταν ως μαγείρισσα και καθαρίστρια». Αυτό, λοιπόν, αναφέρεται σε κάποιο παλιό κρατικό αρχείο.

Και μια τραγική ιστορική αποκάλυψη. Δύο τα θύματα στο οικογενειακό δένδρο των Κόλπηδων.  Το ένα, το 1878, από τους Τούρκους.  Το άλλο, το 1946, από τους αντάρτες.

Όμως, η Μπουλιώ Κόλπη – Λαλουμίχου, που ήταν κόρη (από τη 2^η σύζυγο) τού Ιωάννη Κόλπη, δεν είναι η μοναδική εθνομάρτυρας στο γενεαλογικό μας δένδρο, διότι την πρώτη σύζυγο του Κόλπη, τη Μαρία, την είχαν θανατώσει, με άγριο τρόπο, οι Τούρκοι κατά την Επανάσταση του 1878. Θανατώθηκε, στα 30 με 35 της χρόνια, σύμφωνα με όσα περιγράφονται στο βιβλίο τού Ευάγγελου Κωφού, το 1969, υπό τον τίτλο: «Η Επανάστασις της Μακεδονίας κατά το 1878».

Σ’ αυτό το βιβλίο, μεταξύ των άλλων που περιγράφονται, καταγράφεται και προφορική κατάθεση του ιερέα Γεωργίου από το Λιτόχωρο, που αφορά σε σφαγή η οποία έγινε στο χωριό από μεγάλη τουρκική στρατιωτική δύναμη υπό τον Ασσάφ Πασσά, τον Μάρτιο του 1878. Η κατάθεση του ιερέα Γεωργίου έγινε ενώπιον του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και εστάλη στο Ελληνικό Προξενείο τής Θεσσαλονίκης.

Όπως ανέφερε στην κατάθεσή του ο ιερέας, βρήκε κάποια πτώματα στο χωριό και τα έθαψε. Μεταξύ δε αυτών των πτωμάτων ήταν και η Μαρία, σύζυγος Ιωάννου Κόλπη, ηλικίας 30 – 35 περίπου ετών, η οποία δεν μπόρεσε να φύγει προς τον Άγιο Διονύσιο για να σωθεί, επειδή ήταν ασθενής.

Βρέθηκε χωρίς αισθήσεις, με πληγή από τον λαιμό μέχρι την κοιλιά και φαινόταν να είχε βιαστεί. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο βιβλίο, η Μαρία Κόλπη «είχεν από μεν του λαιμού μέχρι της κοιλίας αυτής πληγήν ως δια πεπυρακτωμένου σιδήρου, την δε φύσιν αυτής κατεσπαραγμένην».

Αυτή την αναφορά, ο Έλληνας Πρόξενος Κωνσταντίνος Βατικιώτης, την απέστειλε προς τον Έλληνα Υπουργό επί των Εξωτερικών, Θεόδωρον Δηλιγιώργη, στις 15 Μαρτίου 1878. (Αρ. 226, ΑΥΕ/Κ.Υ.-ΧΙ).

Οι αντάρτες επιχείρησαν να σκοτώσουν και την κόρη  της Μπουλιώς, τη Μαρία, αλλά δεν τα κατάφεραν…

Επομένως, όπως φαίνεται από τα προαναφερθέντα, στο γενεαλογικό μου δένδρο, η οικογένεια Κόλπη είχε δύο θύματα στον αγώνα για την Ελλάδα: Τη Μαρία Κόλπη, που τη σκότωσαν οι Τούρκοι, το 1878. Και, μετά από 58 χρόνια, τη Μπουλιώ Κόλπη-Λαλουμίχου, που τη σκότωσαν και την έκαψαν οι επιτιθέμενοι αντάρτες, το 1946, στις 31 Μαρτίου.

Και την ίδια νύχτα, την κόρη τής Μπουλιώς, τη Μαρία, οι αντάρτες επιχείρησαν να σκοτώσουν και αυτήν, αλλά δεν τα κατάφεραν. Τραυματισμένη διέφυγε και σώθηκε»…

Οι υπερασπιστές της Πατρίδας και της Δημοκρατίας  αρνήθηκαν να παραδοθούν! Αθάνατοι!

Η κεντρική ομιλία της εκδήλωσης ολοκληρώθηκε από τον κ. Αδαμόπουλο, ο οποίος, συμπερασματικά, ανέφερε τα εξής:

«31 Μαρτίου 1946 – 31 Μαρτίου 2024. Πέρασαν 78 χρόνια, αλλά καμία Δημοτική Αρχή, εδώ στο Λιτόχωρο, στην έδρα τού Δήμου Δίου-Ολύμπου, καμία Δημοτική Αρχή δεν τόλμησε να αποδώσει τιμή ή έστω να αναφερθεί στη θυσία τής Ευαγγελίας ή Μπουλιώς, Κόλπη-Λαλουμίχου, η οποία, αν μη τι άλλο, έπεσε εν ώρα καθήκοντος, έπεσε εκτελώντας την εντολή τού τότε Προέδρου τής Κοινότητας Λιτοχώρου μετά από αίτημα του Διοικητή τού Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου, Αμβρόσιου Χαδέλη.

Αιωνία η μνήμη τής Μπουλιώς Κόλπη – Λαλουμίχου.

Αιωνία και η μνήμη τής Μαρίας Κόλπη, καθώς και των άλλων πεσόντων το 1878.

Αιωνία και η μνήμη των 9 χωροφυλάκων και των 3 στρατιωτών που προτίμησαν να δώσουν την ίδια τους τη ζωή αγωνιζόμενοι υπέρ πίστεως και πατρίδος, παρά να παραδώσουν τα όπλα τους και να παραδοθούν και οι ίδιοι, όπως επίμονα τους ζητούσαν οι επιτιθέμενοι αντάρτες.

Αθάνατοι»!

Αιωνία η μνήμη αυτών!

Η εκδήλωση τιμής και μνήμης των πρώτων νεκρών του 3^ου εμφύλιου σπαραγμού ολοκληρώθηκε με προσκλητήριο νεκρών και με την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου. Νωρίτερα, πραγματοποιήθηκε και η κατάθεση στεφανιών από τους συγγενείς των νεκρών καθώς επίσης και από εκπροσώπους Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας, Αστυνομίας και Στρατού, από διάφορους νομούς της Χώρας.