Οικονομία και δημόσιο συμφέρον

του Ιωάννη Ιντζέ *

Είναι αλήθεια ότι περιστατικά όπως αυτό με το ιταλικό ερευνητικό στην Κάσο, προκαλούν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, αλλά την περίοδο αυτή διαδραματίζονται σημαντικότερα γεγονότα στην Βουλή που έχουν να κάνουν με την οικονομία και το πως η Κυβέρνηση αντιλαμβάνεται το δημόσιο συμφέρον.

Την περασμένη Παρασκευή ψηφίστηκε στη Βουλή από ΝΔ-ΠΑΣΟΚ η συμφωνία συγχώνευσης των τραπεζών Attica και Παγκρήτια. Σύμφωνα με αυτήν προβλέπεται αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Attica κατά 730 εκατ ευρώ και στη συνέχεια συγχώνευση με την Παγκρήτια. Από το παραπάνω ποσό τα 475 εκατ θα δοθούν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) με κεφάλαια του ελληνικού δημοσίου, ενώ η ιδιωτική εταιρεία Thrivest Holdings θα εισφέρει 200 εκατ. Στη συνέχεια όμως, ενάντια σε οποιαδήποτε οικονομική λογική, το ΤΧΣ θα «δωρίσει» στην Thrivest 180 εκατομμύρια μετοχές χωρίς τίμημα, όταν η τρέχουσα συνολική αξία τους αποτιμάται σε 338 εκατ και θα αποκτήσει έτσι την πλειοψηφία των μετοχών (περί το 58%).  Δηλαδή επαναλαμβάνεται άλλη μία φορά το γνωστό «κόλπο» των ανακεφαλαιοποιήσεων, όπου το Κράτος (δηλαδή οι Έλληνες φορολογούμενοι) διαθέτει τεράστια κεφάλαια για την διάσωση χρεωκοπημένων τραπεζών, χωρίς αυτά να επιστρέφονται και χωρίς να ασκείται ο έλεγχος των τραπεζών.

Το ίδιο συνέβη και με τις 4 συστημικές τράπεζες οι οποίες από το 2012 έως το 2015 ανακεφαλαιοποιήθηκαν μέσω του ΤΧΣ με συνολικά 47 δις ευρώ και από αυτά, με την λεγόμενη «αποεπένδυση», επεστράφησαν μόνο περί τα 4 δις ευρώ. Μία τεράστια δηλαδή ζημιά για το Δημόσιο.

Στην Βουλή βέβαια, τόσο ο Υπουργός Οικονομίας όσο και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος υπεραμύνθηκαν της ανάγκης χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της διάσωσης των καταθέσεων των πολιτών. Δεν μας είπαν όμως για ευθύνες διοικήσεων Τραπεζών ή μέχρι πότε το Κράτος θα χαρίζεται στις Τράπεζες για να κάνουν την πολιτική που θέλουν και μετά αυτό να έρχεται να τις διασώζει.

Σε αυτό το σημείο να σημειωθούν δύο πολύ σημαντικά πράγματα.

1^ον Το ΤΧΣ, το οποίο στην όλη διαδικασία συγχώνευσης διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο, προβλέπεται να καταργηθεί και να ενσωματωθεί στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ (ΕΕΣΥΠ) με νόμο που έχει φέρει η Κυβέρνηση. Για ποιο λόγο; Μήπως για να εξαφανισθεί κάθε στοιχείο που δείχνει τη ζημία του Δημόσιου;

2^ον Η Κυβέρνηση γνωρίζοντας ότι όλα αυτά είναι εκτός οικονομικής λογικής και νομιμότητας, φρόντισε να μην υπάρχει καμία πιθανότητα διερεύνησής τους από την Δικαιοσύνη. Με τροπολογία που πέρασε τον περασμένο μήνα, προβλέπεται ότι σε περιπτώσεις διενέργειας προκαταρκτικής εξέτασης για αξιόποινη πράξη που αφορά απιστία κατά πιστωτικού ή χρηματοδοτικού ιδρύματος ή του ΤΧΣ, η αρμόδια Εισαγγελική Αρχή ζητά από την Τράπεζα της Ελλάδος την πρόταση δύο  επιθεωρητών αυτής, οι οποίοι με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας θα συντάσσουν έκθεση και θα αποφαίνονται για το όποιο αδίκημα. Στην πράξη δηλαδή η Δικαιοσύνη δεν θα μπορεί να ενεργήσει δική της έρευνα με εξειδικευμένους χρηματοοικονομικούς πραγματογνώμονες, αλλά το πόρισμα θα εκδίδεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτό σίγουρα δεν είναι ο ορισμός της ανεξάρτητης δικαιοσύνης.

Ένα άλλο επίσης σημαντικό θέμα, παρεμφερές με το προηγούμενο, είναι η επαναμεταβίβαση των μετοχών της ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ στο Δημόσιο.

Με μνημονιακή απαίτηση και τον ν.4389/2016 μεταβιβάσθηκε από το Δημόσιο στο λεγόμενο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ η πλειοψηφία των μετοχών της ΕΥΔΑΠ & ΕΥΑΘ με προφανή σκοπό την περαιτέρω εκποίησή τους. Μετά από μαζικές αντιδράσεις εργαζομένων, φορέων και πολιτών, αλλά και αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας η Κυβέρνηση αναγκάστηκε με τροπολογία του ν.5045/2023 να επιστρέψει τις μετοχές της ΕΥΔΑΠ & ΕΥΑΘ στο Δημόσιο. Αρχικά δεν αναφερόταν εάν αυτό θα γίνει με κάποιο τίμημα, αλλά στο Σχέδιο Νόμου που κατατέθηκε την 26/7/24 με τίτλο «Αναδιάρθρωση της Ελληνικής Εταιρίας Συμμετοχών και Περιουσίας και των θυγατρικών της» στο άρθρο 14, προβλέπεται ότι για την επαναμεταβίβαση των μετοχών των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ το Δημόσιο θα καταβάλει στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ τίμημα 602 εκατ. ευρώ. Μία ανήκουστη απόφαση και ξεκάθαρα επιζήμια για το Δημόσιο.

Να θυμίσουμε ότι το ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ, ιδρύθηκε το 2015 ως μνημονιακή υποχρέωση και είναι πλήρως ελεγχόμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ. Σε αυτό με διάφορους νόμους έχουν περιέλθει διάφορες θυγατρικές, όπως το ΤΧΣ, ΤΑΙΠΕΔ, ΕΤΑΔ, κλπ με τις οποίες εφαρμόζονται όλες «οι μεταρρυθμίσεις» που επέβαλαν με τα μνημόνια οι «δανειστές» μας. Περιττό να πούμε ότι τα μέλη του Διοικητικού του Συμβουλίου έχουν ασυλία και πλήρη αυτονομία ενεργειών, χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο του Κράτους. Έτσι μόνο ήταν δυνατό να ολοκληρωθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα το ξεπούλημα (βλέπε πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων) δημοσίων οργανισμών, υποδομών, συμμετοχών και ακινήτων, όπως ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΛΘ, ΟΛΠ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, λιμένων, αεροδρομίων, Διεθνή Αερολιμένα, αυτοκινητοδρόμων κλπ.

Οι μεγαλύτεροι από εμάς θυμόμαστε το σκάνδαλο Κοσκωτά και τα γεμάτα με 5χίλιαρα πακέτα pampers που διακινούνταν. Τότε το Reuters το είχε χαρακτηρίσει ως το «τρίγωνο της εξουσίας», υπονοώντας τις στενές σχέσεις τραπεζών, μέσων ενημέρωσης και πολιτικής.

Σήμερα τα πράγματα έχουν εξελιχθεί. Όλα γίνονται με την επικάλυψη νόμων που ψηφίζουν «υπάκουοι βουλευτές» και έτσι νομιμοποιείται η κλοπή σε βάρος του Δημοσίου και σε βάρος των Ελλήνων φορολογουμένων που στενάζουν από την οικονομική ασφυξία που τους επιβάλλεται.

Σήμερα η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ χρωστούν σε Τράπεζες πάνω από 850 εκατομμύρια, τα οποία δανείστηκαν για την επικοινωνιακή τους πολιτική. Μάλλον έχουν ενστερνισθεί αυτό που λεγόταν στην προεκλογική καμπάνια του Κλίντον το 1992 ότι η οικονομία είναι αυτή που καθορίζει τα πράγματα (it is the economy stupid). Δηλαδή ο έλεγχος του χρήματος είναι αυτό που μετρά στην πολιτική.

Υπάρχουν όμως και παραδείγματα όπως αυτό της Ισλανδίας που είχε την τόλμη να ακολουθήσει διαφορετική πολιτική από αυτήν που υπαγορεύουν οι τραπεζίτες. Στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, αφού διασφάλισε τις αποταμιεύσεις των πολιτών άφησε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν και έστειλε στην φυλακή 36 διευθυντές και ανώτατα στελέχη τραπεζών, με κατηγορίες περί απάτης, ξεπλύματος μαύρου χρήματος, παραπλάνησης των αγορών και παράβασης καθήκοντος.

Άρα υπάρχει ελπίδα και για την Ελλάδα.

*  Ο Ιωάννης Ιντζές είναι Αντγος ε.α. Διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του Προέδρου της ΝΙΚΗΣ και Τομεάρχης Εθνικής Άμυνας της ΝΙΚΗΣ.