Πρόκειται για ένα έθιμο που τελούταν (μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950) στην παλαιά Λεπτοκαρυά. Έτσι, το βράδυ της Κυριακής της Τυρούς, μετά «τις μετάνοιες» και πριν από το φαγητό, σε πολλά σπίτια του χωριού, οι γεροντότεροι έπαιζαν με τα παιδιά το έθιμο «Χάσκα – Πάσκα» που συμβόλιζε και την αρχή της προετοιμασίας, για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής.
Αφού αγόραζαν τις προηγούμενες ημέρες «πιτάκια από σκληρό χαλβά», άνοιγαν από μια μικρή τρύπα πάνω στο κάθε «πιτάκι με χαλβά», απ’ όπου και περνούσαν μια λεπτή κλωστή και την έδεναν σε ένα ξύλινο πλάστη.
Αργότερα ο γεροντότερος κουνούσε τρεις φορές μπροστά στο στόμα, των παιδιών κυρίως, την κλωστή που κρατούσε το «πιτάκι με τον χαλβά» και έπρεπε το άτομο που “έχασκε” (δηλ. που έμενε με ανοιχτό το στόμα) «χάσκα», να προλάβει να βάλει στο στόμα του τον χαλβά, χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του. Όποιο παιδάκι, κατόρθωνε να πιάσει το «πιτάκι με τον χαλβά» έπαιρνε τα μπράβο των υπολοίπων και τις ευχές τους να είναι γερό και του χρόνου, ενώ αργότερα έτρωγε τον χαλβά.
Έτσι συμβολικά το στόμα έκλεινε με τον “χαλβά της Αποκριάς” «χάσκα» (έναρξη της νηστείας) και ξανάνοιγε με τον “χαλβά του Μεγάλου Σαββάτου”, (λίγο πριν το Πάσχα – δηλ. με το τέλος της νηστείας) «Πάσκα». Τα παιδιά φώναζαν συνέχεια «Χάσκα – Πάσκα» και συνέχιζαν με το έθιμο αυτό, ώσπου να ετοιμαστεί το βραδινό τραπέζι.
Προτείνω λοιπόν, στους πολιτιστικούς συλλόγους της Λεπτοκαρυάς, να μεριμνήσουν ώστε να αναβιώσουμε την επόμενη χρονιά το βράδυ της Κυριακής της Τυρούς, το έθιμο “Χάσκα – Πάσκα”, λίγο μετά το άναμμα των κέδρων στην κεντρική πλατεία του χωριού μας. Γιατί λαός που ξεχνάει το παρελθόν και την ιστορία του . . . δεν έχει μέλλον ! ! !
Αρκετές πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο του καθηγητή Γεωργίου Χατζή, «ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑ» και από το προσωπικό μου αρχείο.
Καλή Σαρακοστή και . . . . «σχωρεμένα» ! ! !
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος – αρχαιολόγος