Το πόρισμα και τις προτάσεις που εξάγονται ως συμπεράσματα από τις εργασίες της Γ΄ Συνόδου, της Υποεπιτροπής για τα Άτομα με Αναπηρία, της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εισηγήθηκε η βουλεύτρια Πιερίας Ελισσάβετ (Μπέττυ) Σκούφα, στη πρώτη συνεδρίαση της Υποεπιτροπής της 17ης Περιόδου της Βουλής.
Όπως ανέφερε η κα Σκούφα, κατά την Γ’ Σύνοδο η Υποεπιτροπή για τα ΑμεΑ συνεδρίασε τέσσερις φορές. Στις συνεδριάσεις υπήρξε πρόσκληση πολλών και ποικίλων Φορέων και κυρίως του Αναπηρικού Κινήματος-όπως της ΕΣΑμεΑ και, της ΠΟΣΓΚΑμεΑ- οι οποίοι συμμετείχαν στις θεματικές συνεδριάσεις που ανέδειξαν ζητήματα και προβλήματα τα οποία χρήζουν, τα περισσότερα, άμεσης νομοθετικής ρύθμισης.Η εισηγήτρια, μεταξύ των άλλων ανέφερε πως η Υποεπιτροπή κάνει πολύ καλά τη δουλειά της, αναδεικνύοντας πεδία του κοινωνικού τομέα, και ιδιαίτερα της αναπηρίας, τα οποία παρά τις όποιες προηγηθείσες κυβερνητικές προσπάθειες, ακόμη εκκρεμούν.
➤ Θεσμικό κενό στη δια βίου μάθηση των ΑμεΑ
Παρουσιάζοντας τα θέματα που συζητήθηκαν στις συνεδριάσεις η βουλεύτρια Πιερίας αναφέρθηκε στο τεράστιο θεσμικό κενό,που υπάρχει στην οργανωμένη από την Πολιτεία εκπαίδευση και δια βίου μάθηση όπως και στήριξη των ατόμων με βαριά αναπηρία μετά τα 24 τους χρόνια. Τα άτομα με βαριά αναπηρία μπορούν να φοιτούν σε δημόσιες Δομές Εκπαίδευσης μέχρι τα 22 τους χρόνια ή και να παίρνουν παράταση μέχρι τα 24 τους χρόνια, στα λεγόμενα Ε.Ε.Ε.Ε.Κ., Ειδικά Εργαστήρια Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, όμως μετά τα 24 τους χρόνια η επίσημη Πολιτεία, μέχρι δυστυχώς ακόμη και σήμερα, δεν λαμβάνει ρόλο στη συνέχιση της εκπαίδευσης αυτών των ατόμων, με αποτέλεσμα άτομα που επισκέπτονται τα Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. να επιστρέφουν στο σπίτι.Είναι η μόνη δυνατότητα που υπάρχει μέχρι τώρα, όπου φυσικά στο σπίτι, όσο και να τα στηρίζει το οικογενειακό περιβάλλον, κατ` ουσίαν χάνονται οι όποιες αποκτηθείσες γνώσεις ή δεξιότητες.Άρα, θα πρέπει επιτέλους η ελληνική πολιτεία να νομοθετήσει και με τη στήριξη του δημόσιου σχολείου, των δημοσίων κέντρων κοινωνικής πρόνοιας και όποιων άλλων κρατικών φορέων εμπλέκονται, να συνεχίσει την εκπαίδευση των ΑμεΑ με βαριές αναπηρίες.
Συναντήσεις –στο πλαίσιο του Συντονιστικού Μηχανισμού για την Αναπηρία, όπως αυτός προβλέπεται από το νόμο που ψήφισε η Κυβέρνηση το 2016- και προσπάθειες πλήρωσης αυτού του θεσμικού κενού της εκπαίδευσης ατόμων με βαριά αναπηρία, έχουν ξεκινήσει και φυσικά θα ακολουθήσουν οι απαραίτητες διαβουλεύσεις, όπως πάντα, με τους κοινωνικούς φορείς.
➤ Πρώτη φορά μετά από χρόνια πρόσληψη μονίμων εκπαιδευτικών
Για πρώτη φορά το 2017 λειτούργησε ο θεσμός των ολοήμερων σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τους ΑμεΑ, ενώ στο προσχέδιο Προϋπολογισμού του 2019 υπάρχει ειδική μέριμνα για την – πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια – πρόσληψη μονίμων εκπαιδευτικών στην Ειδική Αγωγή, ο αριθμός των οποίων ανέρχεται σε 4.500 εκπαιδευτικούς για όλη την Ειδική Αγωγή.
➤ Πρόσβαση κωφών και βαρήκοωνστις υπηρεσίεςκαι τον πολιτισμό
«Μπορεί όλοι εμείς, οι μη έχοντες ειδικές ανάγκες, ειδικά προβλήματα, να ζούμε σε μια κοινωνία, στην κοινωνία της Πληροφόρησης, χωρίς προβλήματα. Όμως, εφόσον η κοινωνία μας είναι της συνεχούς πληροφόρησης, είναι αρμοδιότητα και ευθύνη της ελληνικής Πολιτείας να εξασφαλίσει την ελεύθερη και χωρίς εμπόδια πρόσβαση όλων των ΑμεΑ και των βαρήκοων στην Κοινωνία της Πληροφόρησης και Πληροφορίας» υπογράμμισε η κα Σκούφα αναφερόμενη σε ένα ακόμη σημαντικό θέμα που συζητήθηκε στις συνεδριάσεις της Υποεπιτροπής.
Θα πρέπει να αρθούν όλα τα εμπόδια που πιθανά υπάρχουν, στη σχέση, στην επαφή του βαρήκοου συμπολίτη μας με τις δημόσιες υπηρεσίες. Προτάθηκε, για παράδειγμα, μέχρι να εφαρμοστεί το Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Στήριξης που σχεδιάζει το Υπουργείο Εργασίας, το λεγόμενο «RelayService», το εξής. Στις κεντρικές – τουλάχιστον – Δημόσιες Υπηρεσίες, είτε να μετεκπαιδευτούν και να εξειδικευτούν υπάλληλοι στη Νοηματική γλώσσα, είτε να προσληφθούν, με το όποιο πρόγραμμα, νέοι, ούτως ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα στη συνεννόηση των συμπολιτών μας με το δημόσιο.
Τι προβλέπει το Πρόγραμμα “Υποστήριξης από Απόσταση”; Προβλέπεται σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Κωφών, η δυνατότητα στον βαρήκοο πολίτη να έχει πρόσβαση σε συγκεκριμένα σημεία επαφής που θα υπάρχουν στις Δημόσιες Υπηρεσίες, να έχει μια συνδρομή, να του παρέχονται οι υποστηρικτικές υπηρεσίες από εξειδικευμένους επιστήμονες. Εξειδικευμένους, για παράδειγμα, στη Νοηματική γλώσσα, για να τον διευκολύνουν στην επαφή του με το Δημόσιο.
➤ Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία στατιστικά για τις κατηγορίες των αναπηριών
Ένα γενικότερο πρόβλημα, το οποίο, το βλέπουμε παντού, σε κάθε πεδίο εφαρμογής κοινωνικής πολιτικής που αφορά τους ΑμεΑ, είναι ότι δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία στατιστικά για τις κατηγορίες των αναπηριών και σε ποιο πραγματικό ποσοστό του πληθυσμού αφορά η καθεμία από αυτές. Αυτή η ανάγκη καταγραφής έχει τεθεί ως στόχος, ο οποίος θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μαζί με την Εθνική Απογραφή το 2021.
Δε θα μιλήσω για το γεγονός, ότι θα πρέπει να εφαρμοστούν ακόμα και στα μαιευτήρια ειδικοί μηχανισμοί καταγραφής και διάγνωσης των αναπηριών, κάτι που θα βοηθήσει την επίσημη πολιτεία στο ακόμη πιο οργανωμένο εκπαιδευτικό ή ιατρικό έργο της.
➤ Πρόσβαση κωφών και βαρηκόων στον Πολιτισμό
Στον πολιτισμό έχουν γίνει διάφορες αξιόλογες προσπάθειες, όμως, θα πρέπει στους αρχαιολογικούς χώρους να υπάρχουν για παράδειγμα εξειδικευμένα συστήματα κι εγκαταστάσεις «QR», όπου ο βαρήκοος θα μπορεί με ένα σκανάρισμα μέσω του τηλεφώνου του, να παραπέμπεται σε έναν κατάλληλο υλοϊστότοπο με σχετικά βίντεο τόσο στην ελληνική όσο και στην διεθνή νοηματική.
Σαφώς και στους πολυσύχναστους και στους πολυεπισκεπτόμενους αρχαιολογικούς χώρους, θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για εξειδικευμένο προσωπικό που να εξυπηρετεί ανάγκες και των βαρηκόων, αλλά και των ΑμεΑ ευρύτερα, όχι μόνο με προβλήματα ακοής, αλλά, ενδεχομένως, και όρασης. Υπάρχουν προγράμματα ευρωπαϊκά, θα πρέπει να αναληφθεί η πρωτοβουλία εγκατάστασής τους και στους αρχαιολογικούς χώρους της ελληνικής επικράτειας.
➤ Ο ρόλος και ο τρόπος λειτουργίας του «Συντονιστικού Μηχανισμού για την Αναπηρία»
Συντονιστικός μηχανισμός, προβλεπόταν και προβλέπεται από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Το 2016, προβλέφθηκε νομοθετικά και πλέον λειτουργεί αυτός ο συντονιστικός μηχανισμός, ο οποίος διαθέτει σε κάθε Υπουργείο και συγκεκριμένα σε 12 υπουργεία, 12 συγκεκριμένα πρόσωπα αναφοράς, στα οποία μπορούν να απευθύνονται οι ΑμεΑ για ειδικότερα ή γενικότερα προβλήματά τους.
Ένα μεγάλο και τεράστιο ζήτημα είναι ότι, ενώ από την ίδια τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους ανθρώπους με αναπηρία προβλέπονται τέτοια πρόσωπα αναφοράς και σε κάθε Δήμο και σε κάθε Περιφέρεια,μόνο δύο περιφέρειες και μόνο 27 δήμοι ανταποκρίθηκαν μέχρι τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους σε αυτό το αίτημα.
Άρα, θα πρέπει όλοι μας και πολύ περισσότερο το αναπηρικό κίνημα να απαιτήσουν, διότι είναι σύννομη απαίτηση, κάθε Δήμος, κάθε Περιφέρεια να ορίσει ένα τέτοιο πρόσωπο αναφοράς για το συντονισμό και την υλοποίηση του νομοθετικού έργου της κοινωνικής πολιτικής για τους ΑμεΑ.
➤ Ειδική μέρα για τον αθλητισμό και τους ΑμεΑ στα σχολεία
Απαιτείται επίσης ανάδειξη του συνδυασμού «αθλητισμός και ΑμεΑ», και μια πολύ σημαντική πρόταση είναι αυτή που κατέθεσαν οι φορείς, ότι θα πρέπει να οριστεί από το Υπουργείο Παιδείας ειδική παραολυμπιακή ημέρα στα σχολεία, αφιερωμένη στο παραολυμπιακό κίνημα. Γενικότερα, θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη εκπαίδευση και πολύ περισσότερο παιδεία όλης της σχολικής κοινότητας για τους ΑμεΑ, για το πώς συνυπάρχουμε με τους ΑμεΑ κι εν τέλει, θα πρέπει να γίνει κοινό κτήμα όλων ότι η αναπηρία δεν είναι ατομικό πρόβλημα. Η αναπηρία είναι το άθροισμα των ιδιαίτερων αναγκών που έχουν οι συγκεκριμένοι συμπολίτες μας, καθώς και το αποτέλεσμα της διάδρασης που έχουν συγκεκριμένα άτομα με το λοιπό κοινωνικό περιβάλλον.