Έκθεση λιτοχωρίτικης φορεσιάς

Έως τις 30 Ιανουαρίου 2012 θα διαρκέσει η έκθεση λιτοχωρίτικης φορεσιάς που παρουσιάζει ο πολιτιστικός όμιλος Λιτοχώρου. Η λειτουργία της έκθεσης γίνεται από 10.00 π.μ. μέχρι 12.00 μ. και από 6.00 μ.μ. έως 9.00 μ.μ. στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου (δίπλα από το ναυτικό μουσείο Λιτοχώρου).

Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν το Σάββατο 21 Ιανουαρίου με την παρουσία του αν.δημάρχου Δίου-Ολύμπου Γιώργου Φαρμάκη, του προέδρου του Δ.Σ. Γιώργου Κωτούλη, της αντιδημάρχου Μαρίας Τσιμήτρη και του προέδρου της δημοτικής κοινότητας Λιτοχώρου Τάκη Ανδριά.

Επίσης, παραβρέθηκαν οι δημοτικές σύμβουλοι Σοφία Ζουρζούρα και Ευαγγελία Μόχλα – Φαρμάκη, εκπρόσωπος του βουλευτή Κώστα Κουκοδήμου, ο διοικητής του νοσοκομείου Κατερίνης Στέργιος Φαρμάκης και αρκετοί επισκέπτες.

Μετά το κόψιμο της κορδέλας η πρόεδρος του πολιτιστικού ομίλου κ. Καρτσιούνα ανέλαβε την ξενάγηση όσων παραβρέθηκαν και εξηγούσε τι είναι κάθε φορεσιά, ποιας περιόδου, ποιας χρήσης κλπ.

Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι πέρα από την παραδοσιακή λιτοχωρίτικη φορεσιά, η έκθεση παρουσιάζει και κάποιες ενδυμασίες που φορέθηκαν στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας για σημαντικό διάστημα. Πρόκειται κυρίως για φορεσιές που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα σε εκδηλώσεις παραδοσιακών χορών ως οι πλέον παραδοσιακές φορεσιές της Μακεδονίας.

Η έρευνα που παρουσιάζει η έκθεση για τη γυναικεία παραδοσιακή λιτοχωρίτικη φορεσιά αφορά στο διάστημα 1850 – 60 έως και 1950 – 60, δηλαδή έναν περίπου αιώνα.

Η γυναικεία φορεσιά είναι πιο πλούσια από την ανδρική, έχει περισσότερα μέρη, τονίζει με τον όγκο της και δεν διαγράφει το γυναικείο σώμα.

Τα χρώματα και η ποιότητα στα υφάσματα ποικίλουν ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Η λιτοχωρίτικη γυναικεία φορεσιά διακρίνεται σε α) καθημερινή επίσημη, β) καλοκαιρινή – χειμερινή. Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελεί η νυφική φορεσιά.

Κύρια μέρη της λιτοχωρίτικης φορεσιάς είναι:

1. Εσώρουχα: Πάνω εσώρουχο – φανέλα και κάτω εσώρουχο.

2. Πουκάμισο: Ολόσωμο λευκό βαμβακερό φόρεμα έως το γόνατο.

3. Φούστα: Ολόσωμο φόρεμα, συνήθως γκρι με μεγάλη τσέπη.

4. Φουστάνι: Φόρεμα έως τη γάμπα, με μακρύ μανίκι, σουρωτό στη μέση σε αποχρώσεις σκούρες (μπλε, μπορντό, λαδί κλπ).

5. Ποδιά: Καθημερινή για δουλειές ή επίσημη.

6. Κάλτσες: Χοντρές έως το γόνατο.

7. Κοντούρες: Παπούτσια μαύρα δερμάτινα με χαμηλό τακούνι.

8. Σκεπί ή μπασμάς: Μαντήλι στο κεφάλι.

Ως προς την ανδρική παραδοσιακή λιτοχωρίτικη φορεσιά, στην έκθεση παρουσιάζεται η επίσημη ανδρική φορεσιά που φορέθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα έως και τα μέσα του 20ου αιώνα στην περιοχή του Λιτοχώρου και αφορά στον μέσο πληθυσμό.

Υπάρχουν δύο τύποι επίσημης ανδρικής φορεσιάς, φορέθηκαν σε δυο διαφορετικές χρονικές περιόδους και είναι και οι δύο αυστηροί, λιτοί χωρίς περιττή διακόσμηση.

Α) Ο πρώτος τύπος (που είναι και ο παλιότερος) αποτελείται από τη βράκα (μαύρου χρώματος από μάλλινο ύφασμα), το γκρι βαμβακερό με λευκές ρίγες πουκάμισο, το σταυρωτό γιλέκο, το φεσάκι, τα σκουφούνια (μάλλινες ψηλές κάλτσες) και τις κοντούρες (φαρδιά δερμάτινα παπούτσια χωρίς κορδόνια).

Β) Ο δεύτερος τύπος φορεσιάς (κυρίως μετά το 1910) αποτελείται από μάλλινο παντελόνι φράγκικου (δυτικού) τύπου, μαύρου χρώματος, από λευκό βαμβακερό πουκάμισο, από σταυρωτό γιλέκο (πιο λεπτού υφάσματος), παπούτσια δυτικού τύπου (συνήθως με κορδόνια).

Και οι δυο φορεσιές φοριούνται οι ίδιες χειμώνα και καλοκαίρι, με τη διαφορά ότι τον χειμώνα συμπληρώνονται από την πατατούκα (είδος μάλλινου ημίπαλτου). Η γαμπριάτικη φορεσιά είναι ίδια με αυτή του φράγκικου τύπου (το πουκάμισο είναι πάντοτ
ε λευκό σ’ αυτή τη φορεσιά).