«Κανείς δεν αμφισβητεί ότι κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα σφαγές από Γερμανούς στρατιώτες. Την ίδια στιγμή όμως παραμένει ανοιχτό αν η Ομοσπονδιακή Γερμανία υποχρεούται να καταβάλλει πολεμικές επανορθώσεις», γράφει η διαδικτυακή έκδοση της Frankfurter Allgemeine Zeitung με τίτλο: «80η επέτειος της γερμανικής εισβολής: Η Ελλάδα εμμένει στη διεκδίκηση επανορθώσεων».
Η γερμανική εφημερίδα παρατηρεί: «80 χρόνια μετά την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας στην Ελλάδα στις 6 Απριλίου του 1941 η ελληνική κυβέρνηση επαναδιατυπώνει τη προτροπή της προς τη Γερμανία για διαπραγματεύσεις με αντικείμενο πολεμικές επανορθώσεις. Λίγο πριν την επέτειο το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοινώνει ότι παραμένει ανοιχτό το ζήτημα καταβολής πολεμικών αποζημιώσεων. Σύμφωνα με δηλώσεις του εκπροσώπου του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρου Γεννηματά μετά από ερώτηση του γερμανικού πρακτορείου ειδήσεων dpa οι διεκδικήσεις αποζημιώσεων είναι έγκυρες και ενεργές και συνεχίζονται με κάθε μέσο. Ο κ. Γεννηματάς τόνισε ότι διαπραγματεύσεις θα επιδρούσαν θετικά στις ελληνογερμανικές σχέσεις.
Τον Ιούνιο του 2019 η τότε κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα είχε ζητήσει από το Βερολίνο διαπραγματεύσεις για πολεμικές επανορθώσεις. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους η Γερμανία απέρριψε το αίτημα. Λίγους μήνες αργότερα τον Ιανουάριο του 2020 η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη επανήλθε με διπλωματική νότα, καθιστώντας σαφές ότι το ζήτημα δεν έχει κλείσει.
Για το Βερολίνο η υπόθεση των πολεμικών επανορθώσεων έχει λήξει νομικά και πολιτικά με την Συνθήκη 2 συν 4 για την γερμανική ενοποίηση του 1990. Στη συμφωνία μεταξύ Ομοσπονδιακής Γερμανίας, Λαοκρατικής Γερμανίας και των πρώην τεσσάρων κατοχικών δυνάμεων ΗΠΑ, Σοβιετικής Ένωσης, Γαλλίας και Μ. Βρετανίας δεν αναφέρονται ρητώς πολεμικές αποζημιώσεις. Εκτός αυτού πολλές χώρες που δέχθηκαν επίθεση από τη ναζιστική Γερμανία, όπως η Ελλάδα και η Πολωνία, δεν συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις».
Γερμανοί στηρίζουν ελληνικές διεκδικήσεις
Στις 25 Μαρτίου η γερμανική βουλή συζήτησε για πρώτη φορά το θέμα της γερμανικής Κατοχής της Ελλάδας και των ελληνικών διεκδικήσεων. Με εξαίρεση το εθνικιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) όλα τα κόμματα καταδίκασαν τις γερμανικές βιαιοπραγίες στο διάστημα της κατοχής, επεσήμαναν τη σημασία να διατηρείται ζωντανή η μνήμη για εκείνη την περίοδο, αλλά και να γίνουν μεγαλύτερες προσπάθειες για συμφιλίωση των δύο λαών μέσω της ανάπτυξης ελληνογερμανικών πρωτοβουλιών και προγραμμάτων. Στο τέλος όμως της συζήτησης η βουλή απέρριψε τόσο το αίτημα των Πρασίνων για την έναρξη διερευνητικών συνομιλιών με την ελληνική κυβέρνηση αναφορικά με το κατοχικό δάνειο, όσο και το αίτημα του κόμματος Η Αριστερά για διαπραγματεύσεις εφ’ όλης της ύλης των ελληνικών διεκδικήσεων.
Τη συζήτηση παρακολούθησε από τα θεωρεία της βουλής η 84χρονη Χίλντε Σραμ, ιδρυτικό μέλος των Πρασίνων αλλά και του συλλόγου «Σεβασμός στην Ελλάδα». Η υπερκομματική οργάνωση ξεκίνησε το Μάρτιο του 2015 στο Βερολίνο ως πρωτοβουλία Γερμανών που διαφωνούσαν με τον τρόπο που αντιμετωπίζονταν η Ελλάδα και τα μέτρα λιτότητας που της επέβαλε η ΕΕ και στα οποία επέμενε και η Γερμανία. Αρχική τους πρόθεση ήταν να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους με τους Έλληνες, να ενημερώσουν τη γερμανική κοινή γνώμη για το χρέος, να βοηθήσουν έμπρακτα στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα και να ξεκινήσουν ένα οικολογικό πρόγραμμα. Σε αυτή την πρώτη φάση το ζήτημα της γερμανικής Κατοχής ήταν εκτός οπτικού τους πεδίου, παραδέχθηκε η Χίλντε Σραμ σε μια πρόσφατη συζήτηση του συλλόγου στο διαδίκτυο. Σχετικά σύντομα διαπίστωσαν όμως τη μεγάλη σημασία που εξακολουθεί να έχει για τους Έλληνες η Κατοχή και συνεπώς για τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Ήταν ζήτημα “αυτοπροσδιορισμού” να ασχοληθεί ο σύλλογος με τη γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα, τόνισε η κ. Σραμ.
Μιλώντας για τις εντυπώσεις της από τη συζήτηση για τις αποζημιώσεις στη βουλή, επεσήμανε πως της προκάλεσε “έκπληξη”, ότι οι εκπρόσωποι όλων των κομμάτων, πλην του AfD, μιλήσαν χωρίς περιστροφές για εγκλήματα πολέμου, παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βιαιοπραγίες των δυνάμεων κατοχής. Εξίσου έκπληξη της προκάλεσε όμως το γεγονός, ότι η πλειοψηφία των ομιλητών απέφυγε να ασχοληθεί διεξοδικά με το θέμα που ήταν στην ημερησία διάταξη, δηλαδή τις επανορθώσεις και τις αποζημιώσεις. Αντί αυτού επεσήμαιναν τη σημασία της «συμφιλίωσης» μέσω ελληνογερμανικών επαφών σε επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών και ελληνογερμανικών οργανώσεων, «οι οποίες πράγματι θα μπορούσαν να διαδραματίσουν έναν θετικό ρόλο».
Σύμφωνα με την κ. Σραμ, «μια τέτοιου είδους μανία των Γερμανών για συμφιλίωση είναι ανυπόφορη, επειδή δεν παίρνει υπόψη την πραγματικότητα»: τις επιφυλάξεις που έχουν οι Έλληνες σε ό,τι αφορά τις μέχρι στιγμής γερμανικές πρωτοβουλίες, την οργή τους για την επίσημη γερμανική στάση σε ό,τι αφορά τις διεκδικήσεις, τα ψυχικά τραύματα που προκάλεσε η Κατοχή και τα οποία δεν έχουν ακόμη επουλωθεί – προπαντός στους ηλικιωμένους. «Η γερμανική πολιτική τρέφει μια ψευδαίσθηση» αν νομίζει, ότι χωρίς τη συζήτηση των ελληνικών διεκδικήσεων θα μπορέσει να εδραιωθεί η φιλία με την Ελλάδα, επισημαίνει η Χίλντε Σραμ. Η ίδια πιστεύει μεν ότι θα πρέπει να συνεχιστεί ο ελληνογερμανικός διάλογος για την κατοχή που έχει ήδη ξεκινήσει σε επίπεδο πρωτοβουλιών μη κυβερνητικών και ημικρατικών οργανώσεων όπως το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας. Ο διάλογος δεν μπορεί όμως να περιοριστεί σε αυτό το πλαίσιο. Όπως υποστηρίζει, η Ελλάδα έχει «έννομες αξιώσεις» που θα πρέπει να συζητηθούν.
Πρωτίστως τρία αιτήματα
Σε μια επί της αρχής τοποθέτησή του για τις ελληνικές διεκδικήσεις, ο σύλλογος «Σεβασμός για την Ελλάδα» θεωρεί, πώς «ανεξάρτητα από το αν διαπραγματευτούν κάποτε με την Ελλάδα τα επίμαχα ζητήματα των αποζημιώσεων», η γερμανική κυβέρνηση έχει την «πολιτική και ηθική υποχρέωση» να ικανοποιήσει «πρωτίστως» τρία αιτήματα: α) επιστροφή του κατοχικού δανείου, β) επιστροφή στην Εβραϊκή Κοινότητα Θεσσαλονίκης τόσο του ποσού που κατέβαλε ως λύτρα για την απελευθέρωση των ανδρών που είχαν σταλεί σε καταναγκαστική εργασία όσο και του αντίτιμου των σιδηροδρομικών εισιτηρίων που αναγκαστικά πλήρωναν οι ίδιοι οι Εβραίοι για τη μεταφορά τους στο Άουσβιτς, γ) οικονομική ενίσχυση για τη βιώσιμη ανάπτυξη περιοχών στην ελληνική επαρχία, ειδικά των μαρτυρικών χωριών.
Σήμερα, 80 χρόνια από τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα τις 6 Απριλίου 1941, ο σύλλογος διοργανώνει εκδήλωση μνήμης στο προαύλιο του κτηρίου της Ελληνικής Κοινότητας Βερολίνου. Εκτός από Γερμανούς πολιτικούς θα μιλήσει και ο 94χρονος Κώστας Μπαλάνος που νεαρός στην Κατοχή συμμετείχε στην αντίσταση και αργότερα, μετανάστης στη Γερμανία, στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Πηγή: thetoc.gr