Μία στις έξι οι πιθανότητες για γιγάντια έκρηξη ηφαιστείου τα επόμενα 100 χρόνια
Ο κόσμος είναι απροετοίμαστος για μία τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη, ενδεχόμενο διόλου απίθανο τις επόμενες δεκαετίες, προειδοποιούν Βρετανοί επιστήμονες.
Πέρα από την άμεση καταστροφή, οι έμμεσες επιπτώσεις από κάτι τέτοιο θα ήταν σοβαρές για το κλίμα και τη διατροφική αλυσίδα, επισημαίνουν ειδικοί του Κέντρου Μελέτης Υπαρξιακού Κινδύνου (CSER) του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature».
Η πιθανότητα για μία γιγάντια έκρηξη ηφαιστείου- μεγέθους 7 στην κλίμακα Volcano Explosivity Index- τα επόμενα 100 χρόνια εκτιμάται σε μία στις έξι. Κάτι που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν «ρίξιμο του ζαριού», προκειμένου να δείξουν ότι πρέπει να αρχίσει να λαμβάνεται πιο σοβαρά το ζήτημα σε σύγκριση με σήμερα, που η προσοχή στρέφεται σε άλλους μεγάλους κινδύνους για την ανθρωπότητα (κλιματική κρίση, πρόσκρουση αστεροειδούς κ.ά.).
«Υπάρχει μία ευρεία παρανόηση ότι οι κίνδυνοι μείζονος ηφαιστειακής έκρηξης είναι χαμηλοί», επισημαίνουν οι ειδικοί και χαρακτηρίζουν «απερίσκεπτη» την τωρινή έλλειψη κυβερνητικών επενδύσεων για επιτήρηση και απόκριση σε περίπτωση ηφαιστειακής καταστροφής. Γι’ αυτό ζητούν να ληφθούν έγκαιρα μέτρα, όπως η καλύτερη ενημέρωση των πολιτών για τους ηφαιστειακούς κινδύνους, αλλά και πιο τολμηρές πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων η βελτιωμένη διαχείριση του μάγματος σε επικίνδυνα ηφαίστεια.
«Τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από πυρήνες πάγου σχετικά με τη συχνότητα των ηφαιστειακών εκρήξεων σε μεγάλο βάθος χρόνου δείχνουν ότι υπάρχει πιθανότητα μία στις έξι για μία έκρηξη μεγέθους επτά μέσα στα επόμενα 100 χρόνια. Αυτό ισοδυναμεί με ρίξιμο του ζαριού. Τέτοιες γιγάντιες εκρήξεις έχουν προκαλέσει απότομη κλιματική αλλαγή και κατάρρευση πολιτισμών στο μακρινό παρελθόν», δήλωσε δρ. Λάρα Μάνι, ερευνήτρια του CSER.
Ο κίνδυνος μίας γιγάντιας ηφαιστειακής έκρηξης είναι εκατοντάδες φορές μεγαλύτερος σε σχέση με τον κίνδυνο να πέσει στη Γη ένας αστεροειδής ή κομήτης διαμέτρου ενός χιλιομέτρου, υπογράμμισε. «Εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια αφιερώνονται στις απειλές των αστεροειδών κάθε χρόνο, όμως υπάρχει σοβαρή έλλειψη παγκόσμιας χρηματοδότησης και συντονισμού όσον αφορά την προετοιμασία μίας ηφαιστειακής έκρηξης. Αυτό είναι κάτι που πρέπει επειγόντως να αλλάξει. Υποτιμούμε τελείως τον κίνδυνο που συνιστούν τα ηφαίστεια για τις κοινωνίες μας», προειδοποίησε.
Η τελευταία μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη συνέβη στην Τόνγκα τον Ιανουάριο. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι εάν είχε διαρκέσει περισσότερο, είχε απελευθερώσει περισσότερες στάχτες και αέρια ή αν είχε συμβεί σε μία περιοχή με ζωτικές υποδομές, όπως η Μεσόγειος, οι τοπικές και παγκόσμιες επιπτώσεις της θα ήταν καταστροφικές. «Η έκρηξη της Τόνγκα ήταν το ηφαιστειακό ισοδύναμο ενός αστεροειδούς που περνάει ξυστά από τη Γη και πρέπει να αντιμετωπιστεί ως “καμπανάκι”», δήλωσε η Μάνι.
Οι ερευνητές εκτιμούν, με βάση τη μελέτη των ιχνών θείου στους αρχαίους πυρήνες πάγου, ότι μία ηφαιστειακή έκρηξη δέκα έως 100 φορές ισχυρότερη από εκείνη της Τόνγκα συμβαίνει περίπου κάθε 625 χρόνια, μία συχνότητα διπλάσια της εκτιμώμενης μέχρι σήμερα.
Η τελευταία έκρηξη μεγέθους 7 συνέβη το 1815 στην Ινδονησία, σημείωσε ο ηφαιστειολόγος δρ. Μάικ Κάσιντι του Μπέρμιγχαμ. Εκτιμάται ότι 100.000 άνθρωποι πέθαναν επί τόπου και οι παγκόσμιες θερμοκρασίες υποχώρησαν κατά έναν βαθμό κατά μέσο όρο, προκαλώντας μαζικές καταστροφές στις γεωργικές καλλιέργειες. Κάτι που οδήγησε σε πείνα, βίαιες εξεγέρσεις και επιδημίες στη διάρκεια της περιόδου που έμεινε γνωστή ως το «έτος χωρίς καλοκαίρι».
«Ζούμε πια σε έναν κόσμο με οκταπλάσιο πληθυσμό και τουλάχιστον 40 φορές μεγαλύτερο επίπεδο εμπορικών συναλλαγών. Τα πολύπλοκα παγκόσμια δίκτυά μας μάς καθιστούν ακόμη πιο ευάλωτους στα σοκ μίας μείζονος έκρηξης», επεσήμανε.
Οι οικονομικές ζημιές από μία τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη θα είναι της τάξης των πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σε μία κλίμακα ανάλογη μίας μεγάλης πανδημίας, τόνισαν οι ειδικοί.
Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει την τοποθεσία μόνο μερικών από τις συνολικά 97 μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις που εκτιμάται ότι συνέβησαν κατά τα τελευταία 60.000 χρόνια με βάση τις ενδείξεις του γεωλογικού «αρχείου». Αυτό σημαίνει ότι στον πλανήτη μας μπορεί να υπάρχουν δεκάδες ηφαίστεια ικανά να προκαλέσουν πολύ καταστροφικές εκρήξεις, τα οποία όμως δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί.
«Μπορεί να μην γνωρίζουμε ούτε καν για σχετικά πρόσφατες εκρήξεις λόγω της έλλειψης ερευνών σε πυρήνες θαλασσών και λιμνών, ιδίως σε παραμελημένες περιοχές της νοτιοανατολικής Ασίας. Τα ηφαίστεια μπορούν να μείνουν “κοιμισμένα” για πολύ καιρό, αλλά παρ’ όλα αυτά είναι ικανά για αιφνίδια και ασυνήθιστη καταστροφή», τόνισε ο Κάσιντι.
Υπάρχουν περιθώρια για τη βελτίωση της επιτήρησης των ηφαιστείων, καθώς από το 1950 μέχρι σήμερα μόνο περίπου μία στις τέσσερις εκρήξεις (27%) είχαν κάποιον σεισμογράφο εγκατεστημένο κοντά τους, ενώ μόνο το ένα τρίτο ακόμη και αυτών των στοιχείων από τα όργανα έχουν εισαχθεί σε παγκόσμια ηφαιστειακή βάση δεδομένων, σημειώνουν οι ειδικοί.
Μεταξύ άλλων ζητούν να αυξηθούν οι έρευνες για άμεσες γεω-επεμβάσεις («geoengineering») στα δυνητικά επικίνδυνα ηφαίστεια. «Ο άμεσος επηρεασμός της ηφαιστειακής συμπεριφοράς μπορεί να φαίνεται αδιανόητος, αλλά έτσι φαινόταν και η αποτροπή των αστεροειδών μέχρι το 2016 που η NASA δημιούργησε το Γραφείο Συντονισμού Πλανητικής Άμυνας», ανέφερε χαρακτηριστικά η Μάνι.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ
Δορυφορική εικόνα από την έκρηξη ηφαιστείου στην Τόνγκα (Φωτ.: EPA)
Πηγή:lifo.gr