Η 1η Μαΐου καθιερώθηκε παγκοσμίως ως Ημέρα των Εργαζομένων, μια ημέρα μνήμης των αγώνων για τα εργατικά δικαιώματα και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Πίσω από τις Frühlingsfest εκδηλώσεις και τις ανοιξιάτικες εξορμήσεις, κρύβεται μια ιστορία θυσίας και διεκδίκησης που παραμένει επίκαιρη.
Η αφετηρία της Εργατικής Πρωτομαγιάς εντοπίζεται στην εξέγερση του Σικάγου το 1886. Χιλιάδες εργάτες ξεχύθηκαν στους δρόμους διεκδικώντας το οκτάωρο, μια αίτηση που τότε θεωρούνταν ριζοσπαστική, καθώς οι εργάσιμες ώρες ξεπερνούσαν κατά πολύ τις δέκα ή δώδεκα ημερησίως. Οι κινητοποιήσεις κορυφώθηκαν στις 4 Μαΐου στην πλατεία Haymarket, όπου μια βομβιστική επίθεση και η επακόλουθη αστυνομική βία οδήγησαν σε νεκρούς και τραυματίες. Η αιματηρή καταστολή και οι μετέπειτα διώξεις των συνδικαλιστών ηγετών (γνωστών ως “Μάρτυρες του Haymarket”) συγκλόνισαν την παγκόσμια κοινή γνώμη και οδήγησαν στη λήψη απόφασης από τη Δεύτερη Διεθνή το 1889 να καθιερωθεί η 1η Μαΐου ως ημέρα αφιερωμένη στους αγώνες της εργατικής τάξης.
Στην Ελλάδα, ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έχει τη δική του πλούσια ιστορία. Η πρώτη καταγεγραμμένη συγκέντρωση έγινε στην Αθήνα το 1893, με πρωτοβουλία σοσιαλιστικών ομάδων. Τα αιτήματα αφορούσαν ήδη το οκτάωρο, την Κυριακάτικη αργία και την παροχή σύνταξης σε θύματα εργατικών ατυχημάτων. Τα χρόνια που ακολούθησαν, η Πρωτομαγιά αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τους εργατικούς αγώνες στη χώρα, με σημαντικούς σταθμούς όπως οι διαδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη το Μάιο του 1936, που καταπνίγηκαν στο αίμα και ενέπνευσαν τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον “Επιτάφιο”. Η καθιέρωση της Πρωτομαγιάς ως επίσημης αργίας ήρθε πολύ αργότερα, το 1937.
Σήμερα, η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα τιμάται με απεργίες, συγκεντρώσεις και πορείες σε όλη τη χώρα, στην μνήμη των νεκρών και των αγώνων του παρελθόντος. Παράλληλα, αναδεικνύονται τα σύγχρονα εργασιακά ζητήματα, όπως η ανεργία, η επισφάλεια, οι χαμηλοί μισθοί και η υποβάθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων. Είναι μια ημέρα που υπενθυμίζει ότι τα κεκτημένα των εργαζομένων δεν είναι δεδομένα, αλλά αποτέλεσμα σκληρών αγώνων και θυσιών, καθώς και ότι ο αγώνας για αξιοπρεπή εργασία και κοινωνική δικαιοσύνη συνεχίζεται.