Η ύπαρξη των κάθε λογής «pass» ή «voucher» όπως είναι γνωστά πλέον τα δελτία, τα κουπόνια, οι προπληρωμένες επιταγές και κάρτες αποτελούν πλέον μέρος της μετανεωτερικής, νεοφιλελεύθερης, μεταπανδημιακής ελληνικής κανονικότητας. Ακόμη και αυτός ο επικοινωνιακός «εκσυγχρονισμός» με τη χρήση των δύο πρώτων αγγλικών όρων να κυριαρχούν στο δημόσιο λόγο αντί των άλλων, φαίνεται να αποτελεί απλώς μια προσπάθεια αναγωγής αυτής της πολιτικής, σε επικοινωνιακό και μόνον επίπεδο, σε κάτι λιγότερο μίζερο από αυτό που πραγματικά είναι.
Αυτή η πολιτική εν τος πράγμασι αποκρυσταλλώνει, μεταξύ άλλων, τις εξής παραδοχές:
Παραδοχή 1η: Υπάρχουν πραγματικές και ουσιώδεις δυσκολίες ή/και αδυναμίες στην ελληνική κοινωνία για κάλυψη βασικών αναγκών (διατροφή, στέγαση, θέρμανση, μετακίνηση, ψυχαγωγία κ.ο.κ.) οικογενειών και ατόμων, των οποίων η κάλυψη χωρίς έξωθεν παρέμβαση καθίσταται όλο και πιο δύσκολη.
Παραδοχή 2η: Το προϋπάρχον Κοινωνικό Συμβόλαιο το οποίο διερράγη με την κολοσσιαία οικονομική κρίση των τελών της πρώτης δεκαετίας του τρέχοντος αιώνα, σε καμία περίπτωση δεν αποκαταστάθηκε για τη μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας. Το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής διαστρωμάτωσης εν Ελλάδι το οποίο κατά τη διάρκεια των μεταπολιτευτικών ετών αλλά και νωρίτερα ακόμη, γνώριζε πως δουλειά=αμοιβή=επαρκής πρόσβαση σε αναγκαία (τουλάχιστον) αγαθά και υπηρεσίες, πλέον πασχίζει να βγάλει το μήνα.
Παραδοχή 3η: Το Κοινωνικό Κράτος στην Ελλάδα έστω με τις ανεπάρκειες και τις στρεβλώσεις που αυτό υπήρξε έχει και επισήμως αντικατασταθεί εδώ και καιρό από ένα κακώς εννοούμενο Κράτος Πρόνοιας. Σε αυτήν του την εκδοχή το εν λόγω σύστημα, ανάγει τις παροχές επιδομάτων , προπληρωμένων καρτών και δελτίων σε κύρια απάντηση του Κράτους στην οικονομική επισφάλεια, την ανεξέλεγκτη ακρίβεια, τις διευρυνόμενες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, τον κίνδυνο φτώχειας, καθώς και την ίδια τη φτώχεια.
Παραδοχή 4η: Οι ακραίες, όλο και διογκούμενες οικονομικές ανισότητες, είναι εδώ για να μείνουν. Είναι κανονικότητα και στην Ελλάδα, όπως και στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, το ότι η «ψαλίδα» ανάμεσα στους λίγους που έχουν πολλά και στους πολλούς που έχουν λίγα, θα διαιωνίζεται με επιδοματικές και άλλες προνοιακές πολιτικές που απέχουν παρασάγγας από γενναίες κοινωνικές πολιτικές που θα θέτουν τις βάσεις για πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου και για καλύτερες επιδόσεις σε δείκτες που αφορούν το βιοτικό επίπεδο των Ελληνίδων και των Ελλήνων πολιτών.
Αντί επιλόγου, είναι προτιμότερο να καταστεί σαφές το ότι η ζωή με το δελτίο δεν είναι και δε μπορεί να είναι μονόδρομος. Υπάρχουν και άλλα υποδείγματα στα πλαίσια του υπάρχοντος παγκοσμίου κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Υπάρχουν χώρες που χρησιμοποιούν ίδια ή όμοια εργαλεία πολιτικής, αλλά με διαφορετική συχνότητα, σύνθεση και ένταση. Επίσης, (και αυτό είναι το πιο σημαντικό) με διαφορετικές δυναμικές και ισορροπίες σε σχέση με πιο εξισωτικές και αναδιανεμητικές πολιτικές. Τέτοιες χώρες -και όχι τυχαία- αποτελούν πόλους έλξης για μετανάστευση από όλο τον πλανήτη και όπως είναι αναμενόμενο και από την Ελλάδα. Με απλά λόγια, υπάρχουν επίσης καπιταλιστικές χώρες στον πλανήτη που η ελεύθερη οικονομία λειτουργεί όχι μόνον λειτουργεί κανονικότατα, αλλά λειτουργεί εκ του αποτελέσματος ακόμη πιο ομαλά και επιτυχημένα. Το κρίσιμο όμως είναι το ότι οι μεγάλες κοινωνικές πλειοψηφίες σε χώρες με τέτοιου τύπου μείγματα πολιτικής δεν αναγκάζονται να ζουν τις ζωές τους με το δελτίο.
Τσερτεκίδης Γεώργιος
Υπ. Δρ. Κοινωνικών Επιστημών ΔΠΘ
ΜΑ Κοινωνιολογίας
Πολιτικός Επιστήμων