Η γλυπτική στο Δίον, η ομογενειακή συνεργασία και η συναυλία στη βραδιά των Αρχαιολογικών ομιλιών

Ο διαχρονικός, πολυετής και καταξιωμένος θεσμός των «Αρχαιολογικών ομιλιών» που φιλοξενούνται στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων του 53^ου Φεστιβάλ Ολύμπου και για τούτο το καλοκαίρι, πέρα της επιστημονικής εισήγησης της αρχαιολόγου Ελένης Παπαγιάννη με αναφορά τη γλυπτική στην ιερή πόλη των αρχαίων Μακεδόνων, πραγμάτωσε την εξωστρέφεια του Οργανισμού Φεστιβάλ Ολύμπου μέσα από το πλαίσιο συνεργασίας με την ομογένεια και διάνθισε τη βραδιά με ορχηστρική μουσική.

Στο καλωσόρισμά του ο πρόεδρος του ΟΡ.ΦΕ.Ο. Γρηγόρης Παπαχρήστος υποδεχόμενος  την αντιπροσωπεία του συνδιοργανωτή της εκδήλωσης η οποία υλοποιήθηκε από κοινού με τον Οργανισμό και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της  Θεσσαλονίκης, του Συνδέσμου Κατερινιωτών-Πιεριέων Βοστόνης «Τα Πιέρια», αναφέρθηκε στη φιλοσοφία του Οργανισμού για τις καθοριστικές πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν και εδραιώνουν την συνοχή των Ελλήνων της διασποράς με την ιδιαίτερη πατρίδα, επισημαίνοντας παράλληλα  την σημαντικότητα των ομιλιών αρχαιολογικού περιεχομένου οι οποίες αποτελούν  ευκαιρία γνωστοποίησης στο ευρύ κοινό των αρχαιολογικών ανακαλύψεων.

«Εδώ και πάνω από τέσσερις δεκαετίες μετά από εισήγηση του αείμνηστου αρχαιολόγου Δημήτρη Παντερμαλή, το Φεστιβάλ Ολύμπου αναδείκνυε το θεσμό των ομιλιών, ως ¨Οι Αρχαιολόγοι μιλούν για την Πιερία¨. Τα τελευταία χρόνια μετονομάστηκε ως ¨Αρχαιολογικές ομιλίες¨ και από φέτος η πρωτοβουλία θα φέρει πλέον τον τιμητικό τίτλο με την προσηγορία ¨Αρχαιολογικές ομιλίες-Δημήτρης Παντερμαλής¨» κατέληξε ο κ Παπαχρήστος ευχαριστώντας όσους τίμησαν με την παρουσία τους την  εκδήλωση, καθώς επίσης ομογενειακή αντιπροσωπεία, την κ. Παπαγιάννη και τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου Καλαμαριάς.

Από πλευράς των συνδιοργανωτών του 53^ου Φεστιβάλ Ολύμπου χαιρέτισαν και υπερθεμάτισαν την σπουδαιότητα της θεσμικής βραδιάς, η Αντιπεριφερειάρχης Πιερίας, Σοφία Μαυρίδου και ο Δήμαρχος Κατερίνης, Γιάννης Ντούμος.

Ο Οργανισμός Φεστιβάλ Ολύμπου υλοποιεί τον προαναφερόμενο θεσμό σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια κλασικής αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και διευθύντρια της Πανεπιστημιακής ανασκαφής του Δίου, Ελένη Παπαγιάννη, ως κεντρική ομιλήτρια ανέπτυξε το θέμα ¨Εικόνες θεών και θνητών στη γλυπτική του αρχαίου Δίου¨.

Η ομιλία

Το πρώτο μέρος της ομιλίας επικεντρώθηκε στα αγάλματα των θεών που λατρεύτηκαν στο αρχαίο Δίον. Το καθιστό άγαλμα του Jupiter Optimus Maximus, που αποδίδεται στα ελληνικά ως Δίας Ύψιστος, αποκαλύφτηκε εντός του ναού στο ιερό του θεού. Στο γειτονικό ιερό των Αιγυπτίων θεών, γνωστό ως ιερό της Ίσιδας, βρέθηκε το ακέφαλο άγαλμα της θεάς Ίσιδας και δύο αγάλματα του μικρού θεού Αρποκράτη, γιού της Ίσιδας και του Σάραπη.

Η θεά Αφροδίτη που λατρεύονταν συχνά στο Δίον με το λατινικό όνομα Venus είναι γνωστή από διάφορα μαρμάρινα αγάλματα, κατά κανόνα μικρού μεγέθους, στα οποία η θεά εικονίζεται ενδεδυμένη ή ημίγυμνη. Δύο αγάλματα αποδίδουν την εικόνα του θεού Διονύσου, ένα εκ των οποίων διασώζει υπολείμματα των χρωμάτων του. Ακέφαλο, δυστυχώς, εντοπίστηκε ένα μαρμάρινο άγαλμα της θεάς Άρτεμης.

Με τη λατρεία του θεραπευτή θεού Ασκληπιού συνδέεται ένα μοναδικό σύνολο αγαλμάτων που βρέθηκαν κατακερματισμένα και συγκολλήθηκαν με μεγάλη δυσκολία από πολλά θραύσματα. Εικονίζονται δύο γιοί (Μαχάων, Ποδαλείριος) και τέσσερις κόρες του θεού (Ακεσώ, Αίγλη, Πανάκεια, Υγεία) ονοματισμένοι με επιγραφές στις βάσεις των αγαλμάτων τους.

Στο δεύτερο μέρος της ομιλίας παρουσιάστηκαν ευσύνοπτα εικόνες σημαντικών κατοίκων της αρχαίας πόλης που τιμήθηκαν για τη δράση τους με την ανίδρυση μαρμάρινου ανδριάντα. Από τις γυναικείες εικόνες ξεχωρίζει η κεφαλή ώριμης γυναίκας με προσεγμένη κόμμωση που ακολουθεί μια μόδα της εποχής του αυτοκράτορα Αυγούστου. Είναι πολύ πιθανό ότι ταυτίζεται με μια πλούσια ευεργέτιδα της ρωμαϊκής αποικίας του Δίου που ονομάζεται Ανθεστία Ιουκούνδα, της οποίας η δράση και η τίμηση τεκμηριώνεται από επιγραφές. Μοναδικός είναι ο ακέραιος ανδριάντας μιας σημαντικής γυναίκας του αρχαίου Δίου με πλούσια ενδύματα και περίτεχνη κόμμωση κατά τη μόδα της εποχής του αυτοκράτορα Ανδριανού.

Στις ανδρικές εικόνες περιλαμβάνονται ακέφαλα αγάλματα διακεκριμένων πολίτων που φορούν επίσημη ενδυμασία με ιμάτιο ή ρωμαϊκή τήβεννο αλλά και το άγαλμα ενός μικρού αγοριού με τήβεννο. Αξιοσημείωτες είναι δύο όμοιες κεφαλές πορτρέτα του ίδιου ώριμου άνδρα, ο οποίος θα πρέπει να ήταν ένα ιδιαίτερα σημαίνων πρόσωπο της αρχαίας πόλης του Δίου που τιμήθηκε με δύο εικόνες.

Δεδομένου ότι τα μαρμάρινα αγάλματα αποτελούσαν στην αρχαιότητα βασικό εποπτικό μέσο, εκτός από τους ανδριάντες των διακεκριμένων κατοίκων, σε όλες τις πόλεις υπήρχαν ανδριάντες αυτοκρατόρων. Την ύπαρξη στο αρχαίο Δίο ενός κολοσσικού αγάλματος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού μαρτυρεί μια κεφαλή του αυτοκράτορα ύψους 44 εκ. Με βάση τις διαστάσεις της κεφαλής το άγαλμα από το οποίο προέρχεται θα έφτανε σε ύψος τα 2,50-3,00 μ.

Οι ομογενείς και η Φιλαρμονική

Στο πεδίο δράσης της συνεργασίας του Συνδέσμου Κατερινιωτών-Πιεριέων Βοστόνης «Τα Πιερία» με το Φεστιβάλ Ολύμπου που θα έχει συνέχεια, αναφέρθηκαν στις χαιρετιστήριες αναφορές, η πρόεδρος του συνδέσμου, Μαρία Σπυριδοπούλου, συνοδευμένη από την αντιπρόεδρο, Σοφία Παπαχρήστου, η πρόεδρος των Ελληνοαμερικανικών Σωματείων Νέας Αγγλίας, Ελένη Βιδάλη και ο πρώην γερουσιαστής, Κρις Σπύρου.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τη συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας Δήμου Καλαμαριάς σε διεύθυνση   του μαέστρου, Ροδόλφου Πάρτου και σε καλλιτεχνική του Γιάννη Κούκα.

Οι τριάντα και πλέον μουσικοί απέδωσαν κομμάτια από το κλασσικό και κινηματογραφικό ρεπερτόριο, ενώ ο αντιδήμαρχος Παιδείας-Πολιτισμού Καλαμαριάς, Αθανάσιος Γιαννακός, εξέφρασε την ευαρέσκεια που η Φιλαρμονική της πόλης του συνέδραμε στο αξιόλογο δρώμενο στην ιερή πόλη των αρχαίων Μακεδόνων.

Την εκδήλωση συντόνισε και παρουσίασε το διοικητικός μέλος του ΟΡ.ΦΕ.Ο. με τομέα ευθύνης την επικοινωνία και προβολή, Περικλής Χατζηγιάννης.

Στη φωτογραφική κάλυψη ο συνεργάτης του Οργανισμού, Δημήτρης Γατσιός-Πεσερίδης.