Η ΠΙΕΡΙΑ ΑΝΤΙΣΤΕΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΓΕΡΜΑΝΟ ΚΑΤΑΧΤΗΤΗ ΙΝ ΜΕΜΟΡΙΑΜ ΤΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ ΕΛΑΤΟΧΩΡΙΤΩΝ
odelalis,
1 Φεβρουαρίου, 2012
5 λεπτά ανάγνωσης
Του Γιάννη Καζταρίδη
Φιλολόγου-Ιστορικού
Του Γιάννη Καζταρίδη, Φιλολόγου-Ιστορικού
Η γερμανική κατοχή υπήρξε ιδιαίτερα καταπιεστική στη χώρα μας και στην Πιερία. Από τις πρώτες στιγμές ο γερμανός κατακτητής στέρησε από τον έλληνα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και στοιχειώδεις προυποθέσεις για ζωή. Ήταν λογικό κι επόμενο, μέσε σε ένα τέτοιο και τόσο καταπιεστικό περιβάλλον να εκδηλωθεί η ηρωική αντίσταση του λαού μας με κάθε μέσο και τρόπο. Η Πιερία δεν υπέφερε λιγότερο από τις άλλες περιοχές της Ελλάδας. Απεναντίας αντιστάθηκε πολύ περισσότερο στο γερμανό κατακτητή. Εδώ Στον τόπο μας, την Πιερία εκδηλώθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν οι πρώτες αντάρτικες ομάδες. Οι ορεινοί μυθικοί όγκοι του Ολύμπου και των Πιερίων, για άλλη μια φορά έγιναν τα κάστρα της αδούλωτης ελληνικής ψυχής. Είναι γνωστό πως αντιμετώπιζαν οι ναζιστές κάθε αντιστασιακή πράξη. Για κάθε έναν φόνο γερμανού στρατιώτη, έπρεπε να εκτελούνται τριάντα Έλληνες. Και την αρχή αυτή οι Γερμανοί την επέβαλαν απαρέγκλιτα.. Συχνά δε την επέβαλαν σε απλούς, αθώους, ανύποπτους, φιλήσυχους χωρικούς και μάλιστα με έναν εξαιρετικά βίαιο και άδικο τρόπο.
Κορυφαία ιστορικά αντιστασιακά γεγονότα που εκδηλώθηκαν στον τόπο μας είναι περίπου γνωστά. Ως τέτοια αναφέρω την ανατίναξη του μεταλλίου χρωμίου στον Άγιο Δημήτριο, που [πραγματοποίησαν αντάρτες που κατέβηκαν από τον Όλυμπο. Γνωστή, είναι, επίσης, η βαρβαρότητα με την οποία οι Γερμανοί αντιμετώπισαν αυτήν την αντιστασιακή ενέργεια. 46 τον αριθμό αθώοι χωρικοί του Αγίου Δημητρίου και του Λιβαδίου, ανάμεσά τους και ο τέως δήμαρχος Κατερίνης αείμνηστος Αιμίλιος Ξανθόπουλος, πλήρωσαν με τη ζωή τους την απάνθρωπη λογική των αντιποίνων των Γερμανών.
Ακόμη λιγότερο γνωστή είναι η περίπτωση των αδικοχαμένων χωρικών του Ελατοχωρίου, θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας. Τρεις φορές οι ατυχείς Ελατοχωρίτες πλήρωσαν φόρο ζωής, κατέβαλαν φόρο αίματος στην παράλογη και απάνθρωπη ναζιστική ταχτική.
Το Ελατοχ.ωρι, ορεινό χωριό, φωλιασμένο στις πυκνές φυλλωσιές των μυθικών Πιερίων ορέων, αποτέλεσε για πολλούς αιώνες ορμητήριο και κρησφύγετο αντιστασιακών ομάδων από την περίοδο ακόμη των αγώνων κατά της τουρκοκρατίας. Και κατά την ζοφερή περίοδο της γερμανικής κατοχής Έλληνες πατριώτες αντιστασιακοί, αφού αψήφισαν τη γερμανική μπότα, τον έμφυτο φόβο, ατσαλώθηκαν με ψυχική δύναμη και οπλίστηκαν, και όρισαν το Ελατοχώρι, τη γύρω περιοχή και τον όλο ορεινό όγκο ως ορμητήριο της αντιστασιακής δράσης κατά των Γερμανών. Κατά την ίδια περίοδο στη γύρω από το Ελατοχώρι περιοχή είχε την έδρα του το Αρχηγείο του ΕΛΑΣ στο οποίο δρασηριοποιούνταν γεναίοι αξιωματικοί του ΕΛΑΣ, όπως ο καπετάν Κικίτσας, ο καπετάν Νικήτας Συννεφάκης, ο καπετάν Κατσαντώνης ή Στάθης Ιωάννης, ο Λοχαγός Μπιτόπουλος Κων/νος από τη Βρύα, ο Βρούζος Νικόλαος, ο καπετάν Λασσάνης, ο συνταγματάρχης Παπαδάκης και άλλοι. Εξαιτίας αυτής της αντισταστασιακής δραστηριότητας των Ελλήνων πατριωτών, έμελλαν οι χωρικοί Ελατοχωρίτες, αθώοι κατά τα άλλα, να πληρώσουν αβάσταχτο και άδικο φόρο αίματος. Κι όχι μόνον μία φορά. Τρεις φορές οι Ελατοχωρίτες υπέμειναν αυτή την άδικη τιμωρία.
1ον. Στις 23 Οκτωβρίου του 1943 οι Γερμανοί για να ανακόψουν τη δραστηριότητα των ανταρτικών ομάδων της περιοχής και για να κάμψουν το πατριωτικό φρόνημα των Ελλήνων πατριωτών, επιχειρούν στρατιωτική επίθεση στο χωριό και πυρπολούν 15 οικίες. Παρανάλωμα του πυρός καθίσταται και το σχολείο του χωριού.
2ον. Στις 8 Οκτωβρίου του 1943 με νέα στρατιωτική επιχείρηση οι Γεμανοί πυρπολούν άλλες 10 οικίες και αιχμαλωτίζουν και οδηγούν σε ομηρία 15 αθώους πολίτες.
3ον. Στις 27 Ιανουαρίου του 1944, ύστερα από το θάνατο 3 γερμανών στρατιωτών, κατευθλυνονται κατά του Ελατοχωρίου, αποφασισμένοι όσο ποτέ άλλοτε. Οργανωμένοι με ένα τάγμα στρατού, πάνοπλοι, ξεκινούν από την Κατερίνη και μέσω Αρωνά , Λαγόραχης και Μοσχοποτάμου και την 6η πρωινή της 27ης Ιανουαρίου καταφθάνουν στη θέση Τσιακρή, όπου ήταν εγκατεστημένο ένα φυλάκιο του εφεδρικού ΕΛΑΣ με μικρό αριθμό ανταρτών. Η μικρή ανταρτική ομάδα άνοιξε πυρ κατά των Γερμανών, αλλά αναγλάστηκε να υποχωρήσει και να στμπτιθθεί στη Θέση Άγιος Νικόλαος. Οι Γερμανοί παράκαμψαν την άμυνα των αντρτών επειδή υπερείχαν σε δύναμη. Ήταν εξο
πλισμένοι με πλήθος όλμων, πολυβόλων και βαρύ οπλισμό. Αμέσως μετά εισήλθαν στο χωριό και πυρπόλησαν τις καλύβες και τους στάβλους των κτηνοτρόφων. Αμέσως μετά συλλάβανε δύο αντάρτες οπλίτες στη θέση Τσιποκάλαμο του Αγίου Νικολάου, τους οποίους και εκτέλεσαν επί τόπου. Στη συνέχεια συνέλαβαν τον Φίλιππο Αθανασίου Γκλάρα, σύνδεσμο του εφεδρικού ΕΛΑΣ και τον οδήγησαν στον Μοσχπόταμο όπου και τον έκαψαν ζωντανό, γιατί δεν κατέδωσε τη δύναμη των ανταρτών. Ακολούθως, πυρπόλησαν την καλύβα του Κων/νου Κόκκαλη και τον ίδιο τον έκαψαν Ζωντανό. Εισερχόμενοι στο χωριό πυρπόλησαν τις αναπομείνασες από τις προηγούμενες πυρπολήσεις οικίες. Τίποτε δεν έμεινε όρθιο. Μόνον η εκκλησία του χωριού διεσώθη, χάρη της επιμόνου παρακκλήσεως του ιερέως του χωριού Παπανικόλα, και επειδή επρόκειτο για παλίο ιερό ναό, η ίδρυση του οποίου ανάγεται πριν από το 1779, προς τον Λόχερ, τον γνωστό Γερμανό , τον κατοπινό Παπα-Λόχερ Αμέσως μετά με διαταγή του Λόχερ οι Γερμανοί στρατιώτες συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους του χωριού, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, μικρά και μεγάλα, στην πλατεία του χωριού, όπου είχαν ήδη τοποθετηθεί τα οπλοπολυβόλα. Στη συνέχεια η ομάδα των ομήρων έλαβε την οδηγία να βαδίσουν κατευθυνόμενοι προς Ρητίνη-Κατερίνη. Όταν η ομάδα των ομήρων έφτασε στη θέση Παλιοπαναγιά, ομοβροντία όπλων, οπλοπολυβόλων, όλμων ξέσπασε εναντίον των αθώων αμάχων. Ηβολή ερχόταν από τους Γεμανούς στρατιώτες από τη θέση Τζιαρνόχοβα στο Μοσχοπόταμο. Η πρώτη βολή αστόχησε. Με τη δεύτερη και Τρίτη, όμως, βολή, εναντίον του κύριου όγκου της πομπής, μαύρισε αμέσως ο τόπος. Τα γερμανικά όπλα σκόρπισαν το θάνατο στους περισσότερους της ομάδας των αθώων αμάχων.
πλισμένοι με πλήθος όλμων, πολυβόλων και βαρύ οπλισμό. Αμέσως μετά εισήλθαν στο χωριό και πυρπόλησαν τις καλύβες και τους στάβλους των κτηνοτρόφων. Αμέσως μετά συλλάβανε δύο αντάρτες οπλίτες στη θέση Τσιποκάλαμο του Αγίου Νικολάου, τους οποίους και εκτέλεσαν επί τόπου. Στη συνέχεια συνέλαβαν τον Φίλιππο Αθανασίου Γκλάρα, σύνδεσμο του εφεδρικού ΕΛΑΣ και τον οδήγησαν στον Μοσχπόταμο όπου και τον έκαψαν ζωντανό, γιατί δεν κατέδωσε τη δύναμη των ανταρτών. Ακολούθως, πυρπόλησαν την καλύβα του Κων/νου Κόκκαλη και τον ίδιο τον έκαψαν Ζωντανό. Εισερχόμενοι στο χωριό πυρπόλησαν τις αναπομείνασες από τις προηγούμενες πυρπολήσεις οικίες. Τίποτε δεν έμεινε όρθιο. Μόνον η εκκλησία του χωριού διεσώθη, χάρη της επιμόνου παρακκλήσεως του ιερέως του χωριού Παπανικόλα, και επειδή επρόκειτο για παλίο ιερό ναό, η ίδρυση του οποίου ανάγεται πριν από το 1779, προς τον Λόχερ, τον γνωστό Γερμανό , τον κατοπινό Παπα-Λόχερ Αμέσως μετά με διαταγή του Λόχερ οι Γερμανοί στρατιώτες συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους του χωριού, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, μικρά και μεγάλα, στην πλατεία του χωριού, όπου είχαν ήδη τοποθετηθεί τα οπλοπολυβόλα. Στη συνέχεια η ομάδα των ομήρων έλαβε την οδηγία να βαδίσουν κατευθυνόμενοι προς Ρητίνη-Κατερίνη. Όταν η ομάδα των ομήρων έφτασε στη θέση Παλιοπαναγιά, ομοβροντία όπλων, οπλοπολυβόλων, όλμων ξέσπασε εναντίον των αθώων αμάχων. Ηβολή ερχόταν από τους Γεμανούς στρατιώτες από τη θέση Τζιαρνόχοβα στο Μοσχοπόταμο. Η πρώτη βολή αστόχησε. Με τη δεύτερη και Τρίτη, όμως, βολή, εναντίον του κύριου όγκου της πομπής, μαύρισε αμέσως ο τόπος. Τα γερμανικά όπλα σκόρπισαν το θάνατο στους περισσότερους της ομάδας των αθώων αμάχων.
Τριάντα δύο νεκροί και είκοσι πέντε τραυματίες. Όσοι επέζησαν συνέχισαν τη ζωή τους με πολλές απώλειες, σωματικές και ψυχικές, σωματικές αναπηρίες και ψυχικές φοβίες. Ξεκληρίστηκαν οικογένειες. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου από την ίδια οικογένεια φονεύτηκαν, ο αρχηγός της οκογένειας, ο πατέρας, η μάνα και τα δύο μικρά παιδιά.