Η «Τρανή Βρύση», βρίσκονταν στην κεντρική πλατεία του χωριού. Από το όνομά της συμπεραίνουμε, πως ήταν η σημαντικότερη βρύση της παλαιάς Λεπτοκαρυάς. Τα νερά της ήταν πολύ κρύα και τα έπαιρνε από τα βράχια που βρισκόταν στη γύρω περιοχή. Πάνω από το σωλήνα όπου έβγαινε το νερό, ήταν εντοιχισμένη μια μαρμάρινη πλάκα, (διαστάσεων 40εκ Χ 40εκ), που παρίστανε ανάγλυφους «δύο άντρες με Μακεδονική ενδυμασία, οι οποίοι είχαν στη μέση και μέχρι το κεφάλι τους, διασταυρωμένα δυο γιαταγάνια». Η μαρμάρινη πλάκα, σήμερα δυστυχώς δεν σώζεται, (γιατί κλάπηκε πριν από αρκετά χρόνια). Μας θύμιζε την συμμετοχή των Λεπτοκαριτών, τόσο στην επανάσταση του Ολύμπου το 1878, όσο και στον Μακεδονικό αγώνα το 1904 – 1908.
Όταν οι Τούρκοι κατόρθωσαν να καταπνίξουν την επανάσταση στον Όλυμπο (το 1878), ως αντίποινα (για τη συμμετοχή των Λεπτοκαριτών στον αγώνα της επανάστασης)πυρπόλησαν τη Λεπτοκαρυά και τον Πλαταμώνα. Εκείνη την περίοδο,(γνωρίζουμε πως οι Τούρκοι πυρπόλησαν στο Λιτόχωρο εκκλησίες& σπίτια),φαίνεται πως και στη Λεπτοκαρυά, έγιναν μεγάλες καταστροφές σε άψυχο και σε έμψυχο δυναμικό, και αυτό το συμπεραίνουμε από το παρακάτω ντόπιο Λεπτοκαρίτικο τραγούδι:
«Κάψαν τον Πλαταμώνα
και τη Λεπτοκαρυά».
«Καϋμένη Θεσσαλία
να μην απελπιστείς».
«Και συ Μακεδονία
στα μαύρα να ντυθείς».
«Τα παλληκάρια πού ’χες
δεν θα τα ξαναδείς».
Στις εικόνες μας βλέπουμε, σχεδιαστική αναπαράσταση της «Τρανής Βρύσης», όπως σώζονταν στην παλαιά Λεπτοκαρυά, (με οδηγό παλιές φωτογραφίες της βρύσης, αλλά και όπως μου την περιέγραψαν οι γεροντότεροι Λεπτοκαρίτες). Επίσης βλέπουμε (πιθανή) σχεδιαστική αναπαράσταση της μαρμάρινης πλάκας, με τις ανάγλυφες παραστάσεις των δύο Μακεδονομάχων που είχαν διασταυρωμένα τα γιαταγάνια τους. (Θέλω να ευχαριστήσω τον καθηγητή εικαστικών του σχολείου μου, κ. Μυλωνά Χρήστο, για το σχεδιασμό της βρύσης και των δύο Μακεδονομάχων).
Προτείνω στον δήμαρχο Δίου – Ολύμπου, να μεριμνήσει ώστε να δημιουργήσουμε, (με αφορμή τα διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική επανάσταση 1821 – 2021) ένα αντίγραφο της «Τρανής Βρύσης» στην κεντρική πλατεία της Λεπτοκαρυάς, όπου θα μας θυμίζει τη συμμετοχή των Λεπτοκαριτώνστην επανάσταση του Ολύμπου και στον Μακεδονικό αγώνα, για την απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό.
Επίσης προτείνω, δίπλα στη βρύση να τοποθετηθούν δύο ενημερωτικές πινακίδες. Η πρώτη πινακίδα θα περιέχει πληροφορίες και εικόνες για την ιστορία της «Τρανής Βρύσης», ενώ η δεύτερη θα περιέχει ιστορικά στοιχεία και εικόνες για «τη ζωή στην παλαιά Λεπτοκαρυά». Έτσι, μ’ αυτόν τον τρόπο ο επισκέπτης, αλλά και ο νέος Λεπτοκαρίτης, θα ενημερώνεται για τις καθημερινές ασχολίες, τα ήθη &τα έθιμα και για τις παραδόσεις των κατοίκων της παλαιάς Λεπτοκαρυάς, γιατί λαός που ξεχνάει την ιστορία του . . . δεν έχει μέλλον.
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος – αρχαιολόγος