Στο λογότυπο του δήμου Δίου – Ολύμπου, βλέπουμε την εικόνα του Αγίου Διονυσίου του έν Ολύμπω, το κάστρο του Πλαταμώνα, το αρχαίο θέατρο του Δίου και την εικόνα με τα γράμματα ΛΕΙΒΗ.

Αναρωτήθηκε κανείς τι συμβολίζει η εικόνα αυτή; Παρουσιάζουμε λοιπόν (για πρώτη φορά) την εικόνα αυτή προς ενημέρωση των δημοτών του δήμου Δίου – Ολύμπου, αλλά και των κατοίκων της Πιερίας ευρύτερα.

Πρόκειται για ένα βαρίδιο ζυγαριάς, για μία μεταλλική πλάκα (σχεδόν τετράγωνη), της οποίας το βάρος ήταν 433 γραμμάρια. Βρέθηκε κοντά στα Λείβηθρα (τη δεκαετία του 1980) και παραδόθηκε στο μουσείο του Δίου, όπου και φυλάσσεται. Χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα για τον καθορισμό του βάρους μίας μνας. Η μνα είναι μία βασική μετρική μονάδα, που στην Αττική ζυγίζει 436 γραμμάρια και η δραχμή ως μέτρο βάρους ζυγίζει 4,36 γραμμάρια, αφού εκατό δραχμές αντιστοιχούν με μία μνα.

Η μνα που βρίσκεται στο μουσείο του Δίου, έχει στην άνω επιφάνειά της έκτυπη μία παράσταση και πέντε γράμματα Λ Ε Ι Β Η . Είναι “ένα τσαμπί σταφύλι” και τμήμα του ονόματος της πόλης των Λειβήθρων, “ Λ Ε Ι Β Η ” που συνδέεται στενά με το μύθο του Ορφέα.

 

Το παραπάνω εύρημα αποτελεί και το πρώτο γραπτό τεκμήριο, για την ταυτοποίηση της πόλης των Λειβήθρων, η οποία βρίσκεται μεταξύ της παλαιάς Λεπτοκαρυάς και της Σκοτίνας. Την ακρόπολη των Λειβήθρων πρώτος εντόπισε ο αείμνηστος Κοτζιάς, το έτος 1954 (έφορος αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης). Το έτος 1995, ξεκίνησαν οι πρώτες ανασκαφές στην ακρόπολη των Λειβήθρων (όπου συμμετείχα και εγώ ως αρχαιολόγος) υπό την εποπτεία της κυρίας Έφης Πουλάκη – Παντερμαλή.

Η λέξη Λείβηθρα, προέρχεται από την αρχαία ρίζα λειβ-, από την οποία και λείβω = στάζω, χύνω, εκχέω. Επομένως τα Λείβηθρα σημαίνουν ένυδρος τόπος, περιοχή με πολλά νερά. Οι σημερινοί κάτοικοι του Ολύμπου, την τοποθεσία αυτή την ονομάζουν “Κανάλια”, από τη λατινική λέξη “Canalis”, δηλ. οχετός, τάφρος, όπου με μεγάλη επιτυχία μετονόμασαν σε “Κανάλια”, τα Λείβηθρα των προγόνων τους, σα να έκαναν ενσυνείδητα μετάφραση της αρχαίας ελληνικής λέξης.

Τα Λείβηθρα είναι η πατρίδα του Ορφέα. Εδώ γεννήθηκε ο χρυσολύρης τραγουδιστής που μάγευε την πλάση. Ο Ορφέας έγινε ο ευρετής των οργιαστικών μυστηρίων του Βάκχου, έγινε ο εισηγητής των κρυφών οργιαστικών τελετών του θεού Διόνυσου. Τέτοιες τελετές γινόντουσαν σε τακτές ημέρες, σε ένα “οίκημα μέγα τε καί πρός τελετάς εύ πεποιημένον”, όπου συμμετείχαν μόνο άντρες, οι οποίοι άφηναν τα όπλα τους στις πύλες του κτηρίου. Αυτό το κτήριο ήταν το πρώτο “τελεστήριον” των μυστηρίων του Ορφέα και βρίσκονταν στα Λείβηθρα. Έτσι δικαιολογείται και η έκτυπη παράσταση (στο μεταλλικό βαρίδιο) που περιέχει “ένα τσαμπί σταφύλι”, αφού μας παραπέμπει στο θεό Διόνυσο, ο οποίος ήταν ο θεός του κρασιού και της αμπελουργίας.

Πολύ εύστοχα ο δήμος Δίου – Ολύμπου χώρισε το λογότυπό του σε τέσσερα τεταρτημόρια, με τους πιο σημαντικούς ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, (αρχαία Λείβηθρα, ιερά μονή Αγίου Διονυσίου του έν Ολύμπω, κάστρο του Πλαταμώνα, αρχαίο Δίον) ενώ από κάτω παρουσιάζεται ο μυθικός Όλυμπος, με τις πανέμορφες ακτές της Πιερίας μας.

      ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ             

     Φιλόλογος – αρχαιολόγος