Με τις φράσεις: «η κυβερνοασφάλεια είναι ομαδικό σπορ. Δεν υπάρχει κάποιος υπεύθυνος και χρειάζεται όλοι να συμμετέχουν (…) Εγώ δεν γύρισα στην Ελλάδα για να γίνω “αυτοφωράκιας”», ο διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας και ερευνητής στο MIT Media Lab, Μιχάλης Μπλέτσας, έδωσε από τη Θεσσαλονίκη το στίγμα της αναγκαιότητας για συλλογική επαγρύπνηση απέναντι στις κυβερνοεπιθέσεις.
Μιλώντας σε εκδήλωση με τίτλο «Κυβερνοασφάλεια και Τεχνητή Νοημοσύνη» στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ), ο κ. Μπλέτσας υπογράμμισε πως η εγρήγορση αφορά όλους τους πολίτες και όχι μόνο τις Αρχές. Δίνοντας έναν βασικό κανόνα αυτοπροστασίας, τόνισε: «Σε καμία περίπτωση δεν δίνουμε τα δεδομένα μας σε επικοινωνία που δεν την έχουμε ξεκινήσει εμείς. Οι τράπεζες δεν θα το ζητήσουν ποτέ. Κανένας φορέας δεν θα το ζητήσει ποτέ. Αν ακολουθήσουμε αυτόν τον βασικό κανόνα, το 90% των απατών εξαφανίζεται».
Αναφέρθηκε, μάλιστα, σε ένα νέο είδος απάτης όπου οι πολίτες λαμβάνουν φυσική επιστολή με QR code, ο οποίος, όταν σκανάρεται, οδηγεί σε κακόβουλες ιστοσελίδες με σκοπό την απόσπαση προσωπικών δεδομένων.
Ο κ. Μπλέτσας επισήμανε το πρόβλημα του τεχνητού διαχωρισμού μεταξύ πραγματικού κόσμου και κυβερνοχώρου, τονίζοντας ότι «δεν υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός». Η κοινωνία αποτελεί μια ενιαία οντότητα με ένα ψηφιακό νευρικό σύστημα. Η παλιά αντίληψη «δεν θα μολυνθούμε ποτέ, θα κλείσουμε τους κακούς απ’ έξω με τοίχους» δεν ισχύει. Πρέπει να μάθουμε να λειτουργούμε σε ένα περιβάλλον όπου οι κακοί έρχονται ηλεκτρονικά, αλλά η νοοτροπία ασφάλειας παραμένει η ίδια – πρέπει να «κλειδώνουμε την πόρτα» μόνοι μας. Δεν είναι δουλειά μόνο της Εθνικής Αρχής να αποτρέπει κάθε επίθεση, αν οι πολίτες ή οι φορείς αμελούν την ασφάλεια των συστημάτων τους, δίνουν προσωπικά δεδομένα ή δεν χρησιμοποιούν τον δεύτερο παράγοντα ταυτοποίησης, την απροθυμία χρήσης του οποίου, ακόμα και σε δημόσιες υπηρεσίες, παρομοίασε με το να κυκλοφορεί κανείς στον δρόμο με τα εσώρουχα.
Η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, αν και μικρή σε μέγεθος με τεράστιο πεδίο ευθύνης, εργάζεται ρυθμιστικά. Αυτή τη στιγμή, προσπαθεί να πείσει τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους να μπλοκάρουν «καραμπινάτα πλαστές» επικοινωνίες (SMS, email, τηλεφωνήματα) μέσω νέων πρωτοκόλλων, σε μια προσπάθεια που ξεκινά πανευρωπαϊκά.
Ο κ. Μπλέτσας δεν παρέλειψε να ασκήσει κριτική στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χαρακτηρίζοντάς τα ως «την τέλεια μηχανή χειραγώγησης και επηρεασμού συνειδήσεων, το χειρότερο ναρκωτικό που έχει βγει ποτέ στον πλανήτη». Εξέφρασε, μάλιστα, κάποιες τύψεις, καθώς συνέβαλε στην εξάπλωση του Ίντερνετ και την πρόσβαση σε αυτά τα μέσα, φέρνοντας ως παράδειγμα την εγκατάσταση του πρώτου ευρυζωνικού δικτύου στην Πάτρα μαζί με τον Νίκολας Νεγκροπόντε, αρχικά από «εγωισμό» για την ευκολία επικοινωνίας.
Αναφερόμενος στην εκπαίδευση, ο κ. Μπλέτσας τόνισε πως η υπερβολική, πρώιμη εξειδίκευση και ο διαχωρισμός ανθρωπιστικών και θετικών επιστημών αποτελούν «μεγάλη πληγή» του ελληνικού συστήματος. Θεωρεί λάθος να ζητείται από ένα παιδί 16-17 ετών να αποφασίσει για την υπόλοιπη ζωή του σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα, συγκρίνοντας το ελληνικό σύστημα -που δεν επιτρέπει αλλαγή πορείας ούτε καν εντός της ίδιας σχολής- με το αμερικανικό, το οποίο, παρά τα γενικά του προβλήματα (σύνδεση με το «πορτοφόλι»), προσφέρει αυτή τη δυνατότητα.
Σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη διαφορά από τον άνθρωπο, υπογράμμισε ότι το «λογισμικό» της ανθρώπινης κοινωνίας είναι ο ανθρωπισμός και οι ανθρωπιστικές σπουδές – κάτι που η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να αναπαράγει. Ενώ οι μηχανές θα γράψουν το μεγαλύτερο μέρος του κώδικα στο μέλλον, τα σημαντικά «πρωτότυπα» κομμάτια του «λογισμικού» της κοινωνίας (κανονισμοί, νόμοι) θα συνεχίσουν να δημιουργούνται από τον άνθρωπο, καθώς οι μηχανές απλώς «αναμασούν» ό,τι έχει ήδη δημιουργηθεί. Επομένως, το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να δώσει έμφαση στις πραγματικά ανθρώπινες δεξιότητες, όπως η ενσυναίσθηση, η συνεργασία, η επικοινωνία και η ικανότητα να λέμε ωραίες ιστορίες – θεμελιώδεις ιδιότητες που κινούν την ανθρωπότητα προς τα εμπρός και απέχουν πολύ από τις δυνατότητες των μηχανών.
Κλείνοντας, ο κ. Μπλέτσας αναφέρθηκε στο ρυθμιστικό έργο της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες στην ΕΕ που ενσωμάτωσαν την οδηγία NIS2. Γνωστοποίησε πως αναμένεται η ΚΥΑ για τα τεχνικά μέτρα, ενώ ο αριθμός των εποπτευόμενων φορέων έχει ήδη αυξηθεί σημαντικά και αναμένεται να φτάσει τους 2000. Στόχος είναι η δημιουργία ενός πλαισίου συμμόρφωσης και εφαρμογής, όχι απλά νομοθεσίας, για να αντιμετωπιστεί η ελληνική αδυναμία στην εφαρμογή.
Χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν ο πρύτανης του ΔΙΠΑΕ Σπύρος Αγγελόπουλος, ο βουλευτής Δημήτρης Κούβελας, η αντιδήμαρχος Παιδείας Έφη Θεοδωράκη και ο Θάνος Μπέγκας από την Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας. Στη συζήτηση με τον κ. Μπλέτσα συμμετείχαν ο καθηγητής Κωνσταντίνος Χειλάς και οι απόφοιτοι του ΔΙΠΑΕ Κυριάκος Σταυρίδης και Δημήτρης Γρένδας.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ