«Είναι πολύ σημαντικό να τονωθεί ξανά η εμπιστοσύνη των πολιτών στο θεσμό του Κοινοβουλίου και γι’ αυτό δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι νομοθετούμε για τον ελληνικό λαό, και όχι για εμάς τους βουλευτές και υπουργούς», είπε χαρακτηριστικά η βουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ Πιερίας Ελισάβετ (Μπέττυ) Σκούφα, στην ομιλία της στη Ολομέλεια της Βουλής την Πέμπτη 21/11, κατά τη συζήτηση της Συνταγματικής Αναθεώρησης και σε σχέση με το άρθρο 86 περί ποινικής ευθύνης των υπουργών.
Αναγκαία η εισαγωγή ερμηνευτικής δήλωσης στο άρθρο 86 του Συντάγματος
Όπως ανέφερε η κα Σκούφα, κινείται στη σωστή κατεύθυνση η προταθείσα κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας κι άρα του σύντομου χρόνου παραγραφής για τα υπουργικά αδικήματα. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ όμως προχωρά περαιτέρω και κρίνει απαραίτητη την εισαγωγή ερμηνευτικής δήλωσης στο άρθρο 86, ώστε μόνο τα αδικήματα που τελέστηκαν στο στενό πλαίσιο των καθηκόντων των Υπουργών και Υφυπουργών να αντιμετωπίζονται με το ειδικό καθεστώς του νόμου περί ποινικής ευθύνης Υπουργών. «Κοινή πεποίθηση των Βουλευτών και Βουλευτριών του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και του πρώην Πρωθυπουργού, του Αλέξη Τσίπρα, είναι ότι ο όρος ακριβώς «κατά την άσκηση καθηκόντων» (του άρθρου 86) χρήζει περαιτέρω διευκρίνισης, γι’ αυτό και θεωρούμε απαραίτητη την εισαγωγή ερμηνευτικής δήλωσης» υπογράμμισε. Εάν δεν προστεθεί αυτή η διευκρίνιση, όλα τα αδικήματα των Υπουργών, ακόμη κι αυτά που δεν σχετίζονται με το προκαθορισμένο πλαίσιο υπουργικών αρμοδιοτήτων, θα αντιμετωπίζονται με ειδική μεταχείριση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως είπε η βουλεύτρια Πιερίας, οι υποθέσεις του Βατοπαιδίου και των δομημένων ομολόγων την περίοδο 2007-2009, όπου η τότε κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας δεν ήθελε, φυσικά, να αυτοδιωχθεί και δεν αξιολόγησε ποινικά στοιχεία που παρέπεμψε ενώπιον της Βουλής η δικαιοσύνη και αφορούσαν στελέχη της τότε κυβέρνησης. Η Βουλή έκλεισε πρόωρα, εν μέσω γενικής λαϊκής κατακραυγής. Ωστόσο, τελικά έκλεισε και διαμορφώθηκαν τεχνητά οι προϋποθέσεις της παραγραφής των αδικημάτων που είχε εντοπίσει η δικαιοσύνη.
Η διπλή ερμηνεία «περί ευθύνης υπουργών»
Η ισχύουσα παράγραφος στο Σύνταγμα αναφέρει πως μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της κυβέρνησης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Αυτή η έκφραση, «κατά την άσκηση των καθηκόντων τους», όπως είπε η κα Σκούφα, μπορεί να ερμηνευτεί με δύο τρόπους: πολύ στενά, ότι δηλαδή, με τον νόμο «περί ευθύνης Υπουργών» και όχι με τον Ποινικό Κώδικα, διώκονται τα αδικήματα των μελών της κυβέρνησης και των Υφυπουργών που τελέστηκαν εντός του πλαισίου των καθηκόντων τους και είναι συναφή με τα καθήκοντά τους, παραδείγματος χάρη μία απόφαση εκτέλεσης δημόσιου έργου που ευνοεί καταφανώς μία συγκεκριμένη κατασκευαστική εταιρεία.
Επίσης, μπορεί να ερμηνευτεί αυτός ο όρος πολύ ευρέως, δηλαδή να διώκονται με το νόμο «περί ευθύνης Υπουργών» τα αδικήματα που απλώς συνέπεσαν χρονικά με την περίοδο άσκησης των καθηκόντων των Υπουργών και έχουν, όμως, κάποια αιτιώδη συνάφεια με την άσκηση των καθηκόντων αυτών, όπως, για παράδειγμα, όταν ένας Υπουργός οδηγεί με υπερβολική ταχύτητα προς το Μέγαρο Μαξίμου για να συναντήσει τον Πρωθυπουργό, αλλά παραβιάζει όλους τους φωτεινούς σηματοδότες στην πορεία του. Ακόμα σοβαρότερα, όταν Υπουργός μεσολαβεί, χωρίς κάποια προσωπική ωφέλεια, υπέρ φίλου του μεγαλοεπιχειρηματία σε Υπουργό άλλου χαρτοφυλακίου, υποδεικνύοντας και επιτυγχάνοντας την ψήφιση νομοθετικής ρύθμισης, ευνοϊκής για το φίλο του επιχειρηματία, αποκρύπτοντας τα στοιχεία που εκθέτουν την ειδική αυτή μεταχείριση του επιχειρηματία και δη δια νομοθετικής ρύθμισης. Τα πράγματα γίνονται σοβαρώς χειρότερα αν στο προηγούμενο παράδειγμα ο πρώτος Υπουργός λάβει χρηματική ενίσχυση, δηλαδή δωροδοκηθεί, όπως φαίνεται να έχουμε στην υπόθεση Novartis, σημείωσε.
Αν επιλεγεί η δεύτερη, πολύ ευρεία ερμηνεία, χωρίς την εισαγωγή της ερμηνευτικής δήλωσης στο Σύνταγμά μας, όλα, μα όλα τα αδικήματα που έχουν, έστω, κάποια φαινομενική σύνδεση με τα καθήκοντα του δράστη Υπουργού ή Υφυπουργού, θα τυγχάνουν της ειδικής μεταχείρισης με τον νόμο «περί ευθύνης Υπουργών». Αντίθετα, με την ερμηνευτική διάταξη που προτείνουμε εμείς οι Βουλεύτριες και Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, αποσυνδέουμε τα αδικήματα που έχουν μία εξωτερική φαινομενική συνάφεια με την άσκηση των συγκεκριμένων καθηκόντων, πρόσθεσε η κα Σκούφα.