της Νένας Μεϊμάρη
Η Christina Pazzanes, συντάκτρια στο περιοδικό Harvard Gazette έγραψε πρόσφατα ένα άρθρο με τίτλο “Upending Putin’s Russia-Ukraine myth” (Ανατρέποντας τον μύθο Ρωσίας-Ουκρανίας του Πούτιν). Το άρθρο αποτελεί μέρος της στήλης National and World Affairs.
Έχουμε όλοι μας ακούσει ξεκάθαρα τη θέση του προέδρου Β. Πούτιν για την Ουκρανία ως κομμάτι της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η Ουκρανία δεν αποτελεί κυρίαρχο κράτος, δεν ήταν ποτέ νόμιμη χώρα από μόνη της. Φυσικά η Δύση το εξέλαβε αυτό ως πλήρη εισβολή στη χώρα από τους Ρώσους. Σε προηγούμενα γραπτά, ο Πούτιν ανέφερε ότι οι λαοί των δύο χωρών μοιράζονται κοινή ταυτότητα και ιστορία και πρέπει να είναι ξανά μαζί.
Το γεγονός αυτό που έγινε 30 χρόνια πριν, δεν έπρεπε να είχε γίνει ποτέ και γι’ αυτό πρέπει να διορθωθεί. Έτσι αισθάνεται ο Πούτιν σύμφωνα με τον Timothy Snyder, καθηγητή ιστορίας και διεθνών υποθέσεων του Yale University.
Ο Snyder, ωστόσο, έχει διαφορετική άποψη. Η σύγκρουση αυτή σχετίζεται με το παρελθόν και όχι απαραίτητα με την ίδια την ιστορία. «Αντίθετα, έχει να κάνει με κάτι σαν μνήμη ή μύθο ή τιμή ή επιλεκτικό τρόπο με τον οποίο κυβερνήσεις και ηγέτες επιλέγουν να κάνουν λόγο για το παρελθόν και επιλέγουν να διδάσκουν τον λαό τους να σκέφτεται για το παρελθόν», ανέφερε ο Timothy Snyder, καθηγητής πανεπιστημίου σε θέματα ιστορίας της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης και συγγραφέας του βιβλίου On Tyranny και The Road to Unfreedom. Και τα δύο βιβλία πραγματεύονται τις προσπάθειες της Ρωσίας να επηρεάσει τις Δυτικές Δημοκρατίες.
Ο Snyder εμφανίζεται απόλυτος ως προς την ταυτότητα της Ουκρανίας. Μελέτησε τα ιστορικά γεγονότα από τον Μεσαίωνα. Η χώρα είναι πολύ συμβατική και φυσιολογική. Μη φυσιολογικός είναι ο τρόπος που άλλοι διαστρεβλώνουν την οπτική τους για τη χώρα.
«Δεν είναι φυσιολογικό να βρίσκεσαι σε συνεχή πόλεμο με έναν πολύ μεγαλύτερο, οπλισμένο με πυρηνικά γείτονα. Δεν είναι φυσιολογικό να έχεις τρεις από τις επαρχίες σου είτε πλήρως είτε μερικώς κυριευμένες από έναν πολύ μεγαλύτερο γείτονα, οπλισμένο με πυρηνικά», αναφέρει ο Snyder. Από το 2014, περίπου 14000 Ουκρανοί πολίτες σκοτώθηκαν.
Η Δύση είναι σε θέση να αποκρούσει την προπαγάνδα του Πούτιν διηγούμενη αποτελεσματικά ιστορίες που αποδεικνύουν τον πλούτο και την πολυπλοκότητα της χώρας. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η Ουκρανία έχει δική της ζωή με κτίρια όπερας, λογοτεχνία, σχολεία. Πρέπει να διηγούμαστε ιστορίες του σήμερα και όχι μόνο του χθες. Οι ιστορίες αυτές προσδίδουν στη χώρα χαρακτήρα, ταυτότητα, παρουσία στη διεθνή κοινότητα.
Τα «ειρηνευτικά» στρατεύματα που διέταξε ο Πούτιν στην περιοχή πυροδότησαν οικονομικές κυρώσεις από τη Δύση και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Το μεγάλο ερώτημα δεν είναι αν το ΝΑΤΟ επιτρέπει στην Ουκρανία να εισέλθει αλλά αν ο κόσμος βλέπει τη χώρα αυτή ως κυρίαρχο κράτος το οποίο μπορεί να ζητήσει την είσοδο σε οποιεσδήποτε συμμαχίες επιθυμεί. Πιστεύω ότι ο Πούτιν φοβάται περισσότερο την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη γενική ιδέα ενός εύπορου κράτους δικαίου και κράτους πλουραλιστικού. Φοβάται πολύ περισσότερο όλα αυτά παρά το ΝΑΤΟ».
Το άρθρο κλείνει με την ξεκάθαρη γνώμη του Snyder για την Ουκρανία. «Η ειλικρινής γνώμη μου είναι ότι η Ουκρανία είναι η πιο ενδιαφέρουσα χώρα της Ευρώπης. Έχει την πιο ενδιαφέρουσα ιστορία στην Ευρώπη. Η Ουκρανία είναι ένας τόπος που μας βοηθά να κατανοήσουμε άλλα μέρη, έχει πολλά να δώσει σχετικά με αυτήν την οπτική. Δεν είναι κενό. Δεν είναι απλώς ένας τόπος που ορίζεται από τη Ρωσία. Είναι ένας τόπος που μας βοηθά να ορίσουμε τους εαυτούς μας».
Προσωπικά πιστεύω ότι η ανάλυση, οι διαφορετικές προτεραιότητες και μια διαφορετική άποψη θα ήταν καλές και αποδεκτές αν δεν επηρέαζαν τους λαούς των χωρών αυτών. Καθώς βλέπω τα φορτωμένα λεωφορεία να απομακρύνουν γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους εν μέσω του κρύου χειμώνα με άγνωστο προορισμό, σκέφτομαι ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται! Déjà vu! Δεν υπάρχει τίποτα καινούριο κάτω από τον ήλιο.
ΥΓ. Το άρθρο αυτό αναρτήθηκε στο περιοδικό Harvard Gazette στις 22 Φεβρουαρίου, 2022. Παραθέτω το άρθρο καθώς και το βίντεο για όσους γνωρίζουν την αγγλική γλώσσα.
Μετάφραση από την αγγλική γλώσσα: Χαρούλα Κωνσταντινίδου