Με τη Jazz έχω ένα σοβαρό φετίχ που κρατάει χρόνια. Είναι μία παράδοση στο σπίτι μου που άρχισε 47 χρόνια πριν και διαρκεί μέχρι σήμερα. Αυτό δεν δείχνει μόνο ανθεκτικότητα, αλλά βαθιές ρίζες που στήριξαν και συνεχίζουν να στηρίζουν την ψυχή αυτής της μουσικής.
Στη ζωή μας γενικά, όταν αγαπάμε κάτι, θέλουμε να το ακολουθούμε, να το καταλαβαίνουμε και να το απολαμβάνουμε ως το τέλος. Ποτέ δεν το κατανοούμε πλήρως, γιατί είναι ένα πράγμα ζωντανό και δυναμικό και στη συγκεκριμένη περίπτωση η μουσική εξελίσσεται μόνιμα.
Πρόσφατα είχα την ευκαιρία και την τιμή να μιλήσω για τη Jazz στο μουσικό πρόγραμμα του παιδικού μου φίλου, Βασίλη Ιωαννίδη, «Νυχτωδία». Καθώς ετοίμαζα τις σημειώσεις μου, διαπίστωσα μέσα από τη συζήτηση για ακόμα μία φορά το μεγαλείο της ζωής και την ικανότητα που έχει να βγάζει υπέροχα κομμάτια μέσα από την δυστυχία, την κακοπέραση, την αδικία και τις διάφορες και ποικίλες δυσκολίες.
Όχι ότι δεν το γνωρίζω προσωπικά αυτό, αλλά η συγκεκριμένη οπτική γωνία μου άνοιξε τα μάτια περισσότερο και κατέθεσε στην ψυχή μου έντονη ελπίδα για το μέλλον.
Όπως γνωρίζουμε, η Jazz δημιουργήθηκε για να φέρει μία ατμόσφαιρα χαράς στην κοινωνία των δούλων. Οι σκλάβοι, καθώς δούλευαν στις φυτείες, αυτοσχεδίαζαν τραγούδια, μιλώντας ο ένας στον άλλον, απαντώντας και στέλνοντας μηνύματα, ενθαρρύνοντας και ενώνοντας την κοινότητά τους.
Σιγά σιγά η μουσική εξελίχτηκε και πέρασε διάφορα στάδια, πηγαίνοντας από τους αυτοσχεδιασμούς και τις κραυγές στα Negro Spirituals, Minstrel, Barrelhouses, Ragtime, Swing, Dixieland, Piano Trio, Cool Jazz και στη συνέχεια κατέληξε στην αγαπημένη Smooth Jazz του σήμερα.
Η εξέλιξη αυτή είναι πραγματικά απίστευτη, αν σκεφτούμε ότι έγινε μέσα σε δύσκολες συνθήκες, χωρίς τα κατάλληλα όργανα πολλές φορές, χωρίς την οικονομική άνεση και την κοινωνική υποστήριξη. Κάθε άλλο!! Αυτό που κυριαρχούσε ήταν ο ρατσισμός, η έχθρα, η φυλετική και κοινωνική ανισότητα, η τρομοκρατία, κακοποίηση, φτώχεια και ανέχεια, αδικία και εμπαιγμός.
Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν κατάφερε να σταματήσει τη σταθερή και αδιάκοπη εξέλιξη της Jazz. Αυτό που βλέπουμε είναι σταδιακά να βγάζει μεγάλα ονόματα με άπειρο ταλέντο και λατρεία για τη μουσική, όπως τον Louis Armstrong, Scott Joplin, Duke Ellington, Bessie Smith, Ella Fitzgerald, Art Tatum, Miles Davis και τους σημερινούς Marcus Miller, Chick Corea, Geοrge Benson, Spyro Gyra και πολλούς άλλους.
Όλοι αυτοί κατάφεραν να μας χαρίσουν απλόχερα την υπέροχη μουσική τους μέσα από τα προσωπικά τους πάθη, τους εθισμούς και τα κωλύματα που κυριαρχούν στη ζωή τους.
Και εδώ βρίσκεται το μεγαλείο του ανθρώπου και της δημιουργίας. Ένα ζωτικό και ξέφρενο ταλέντο, που πηγάζει από την ψυχή, περνάει μέσα από κάθε είδους τραγωδίες, ένα πραγματικό inferno που σημαίνει κόλαση, για να εκφραστεί στις νότες, στη φωνή, στο πιάνο, στο σαξόφωνο, στη μουσική Jazz.
Πρόκειται για θαύμα με όλη τη σημασία της λέξης.
Καθώς ετοιμαζόμουν για την «Νυχτωδία», κατέληξα στα εξής:
Με τη μουσική γεννιέσαι. Είναι φυσικό ταλέντο από κάποιον δημιουργό. Ο Scott Joplin έπαιζε πιάνο από 7 χρονών.
Η μουσική έχει ρίζες. Δεν εμφανίζεται από το πουθενά.
Εκφράζει τα εσώψυχα κάποιου, γι’ αυτό είναι τόσο δυναμική.
Δημιουργεί επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.
Είναι τοπική αλλά και παγκόσμια. Jazz σε όλο τον κόσμο.
Ως ζωντανός οργανισμός εξελίσσεται διαρκώς.
Δημιουργεί πολιτισμό.
Δημιουργεί θέσεις εργασίας, επιχειρήσεις και πλούτο.
Αντιστέκεται στον ρατσισμό και τον τσακίζει. Η Ella Fitzgerald με τη μουσική της κατάφερε να ενώσει λευκούς και μαύρους την εποχή της σκληρής ανισότητας, κάτι που δεν κατάφεραν να κάνουν οι πολιτικοί, οι πλούσιοι, οι μορφωμένοι ούτε και η ίδια η θρησκεία.
Είναι ελεύθερη και κινείται όπως αυτή θέλει, αρνούμενη να μετατραπεί σε στάσιμα νερά.
Φυσική τάση της ζωής να βγάζει κάτι καλό μέσα από το κακό. Οι φυτείες έβγαλαν to τραγούδι, η σκλαβιά την μουσική Jazz.
Παραθέτω το τραγούδι της Ella Fitzgerald, “Summertime”, ένα ερωτικό αλλά και νανούρισμα συγχρόνως, αγαπημένο μέχρι σήμερα.
*Η Νένα Μεϊμάρη ήταν επί χρόνια εκπαιδευτικός με πλούσιο ακαδημαϊκό υπόβαθρο σε δημόσιο σχολείο της Βοστώνης. Συνταξιούχος, πλέον, ασχολείται με την αρθρογραφία και τον εθελοντισμό. Πρόσφατα δημιούργησε το πρώτο blog για χήρες και στήριξη αυτών με τίτλο «Είμαι Χήρα – Έχω Φωνή». Έγραψε δύο βιβλία: «Σου γράφω γιατί υπάρχεις» (εκδόσεις «ΜΑΤΙ») και την αυτοβιογραφία της «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ – Η ΖΩΗ ΜΟΥ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΕΙΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΖΗΣΑ» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «οξύνοια».