της Νένας Μεϊμάρη
«Όταν ένα βασίλειο χωριστεί σε αντιμαχόμενες παρατάξεις, ερημώνεται» είπε ο Αβραάμ Λίνκολν, ο 16ος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Αισθανόταν ότι η κυβέρνηση δεν μπορούσε να αντέξει τη διαίρεση μεταξύ έγχρωμων και λευκών. Δεν μπορούσε να συνυπάρξει με τα ιδανικά της ελευθερίας του έθνους.
Τα παραδείγματα στο χρονικό της Ιστορίας είναι πολλά και ποικίλα.
«Το μόνο πράγμα που ξέρουμε από την Ιστορία είναι ότι δεν ξέρουμε τίποτα από την Ιστορία», είπε ο Γερμανός φιλόσοφος Georg Hegel. Προφανώς εννοούσε ότι δεν έχουμε μάθει πολλά πράγματα ούτε και έχουμε διδαχτεί κάποια μηνύματα. Γιατί η Ιστορία μηνύματα μας έχει δώσει, και πολύ σοβαρά μάλιστα, ένα από τα οποία είναι και ο διαχωρισμός (η διαίρεση, οι διακρίσεις).
Βεβαίως, ο Lincoln πλήρωσε βαρύ τίμημα για τις πεποιθήσεις του. Τον δολοφόνησαν για τα ιδανικά της ελευθερίας.
Ο Χίτλερ χρησιμοποίησε τη φυλετική υπεροχή για να διχάσει τους Γερμανούς. Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά τα αποτελέσματα της ιδεολογίας αυτής.
Στη Νότια Αφρική ο Nelson Mandela μαχόταν κατά του απαρτχάιντ και αντιστεκόταν στο πολιτικό και οικονομικό σύστημα του φυλετικού διαχωρισμού. Δεν τον ένοιαζε η φυλάκιση, η φτώχεια ούτε άλλα παθήματα προκειμένου να καταργηθούν οι διακρίσεις και να επανέλθει η συμφιλίωση.
Οι διαιρέσεις στην περιοχή των Βαλκανίων έπειτα από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας υπήρξαν αιτία σοβαρής αιματοχυσίας. Κροάτες, Σέρβοι και Σλοβένοι ξεκίνησαν τη διαμάχη και ενέτειναν την αποσταθεροποίηση στην περιοχή.
Η διαμάχη μεταξύ Ισραηλινών – Παλαιστινίων 54 χρόνια τώρα συνεχίζει να διεκδικεί το ενδιαφέρον μας καθώς αναμένουμε την πολυπόθητη ειρήνη.
Οι διαιρέσεις στην πολιτική και οι διαιρεμένες πολιτικές (policies) συνεπάγονται διαιρεμένη κοινωνία.
Η New York Times πρόσφατα δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο “Vaccinated vs. Unvaccinated: Europe’s Covid Cultural War” («Εμβολιασμένοι κατά Ανεμβολίαστων: Ο πολιτιστικός πόλεμος για τον Covid στην Ευρώπη»)
Τα σκληρά μέτρα, το απαιτούμενο πιστοποιητικό εμβολιασμού, το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται στους ανεμβολίαστους πολίτες να συμμετέχουν σε συνήθεις δραστηριότητες μετατρέπεται σε πραγματικό και κρίσιμο πρόβλημα στην Ευρώπη. Ολοένα και περισσότερες κυβερνήσεις χρησιμοποιούν την εξουσία και διάφορες τιμωρίες πράγμα που επιφέρει πολιτικούς διαχωρισμούς σε μέρη της Ευρώπης.
Στην Αυστρία, ένα νεοϊδρυθέν κόμμα αντιεμβολιαστών απέκτησε πρόσφατα 3 θέσεις στο κοινοβούλιο της χώρας στη βόρεια περιοχή.
Το αποτέλεσμα; «Το εμβόλιο διχάζει» αναφέρει ο Rolf Schmidt, δήμαρχος της περιοχής Annaberg-Buchholz. «Το πρόβλημά μου τώρα είναι να διατηρήσω την ειρήνη στην κοινωνία της πόλης αυτής».
Σαν να μην έφταναν οι κλιματικές, οικονομικές, κοινωνικές και ψυχολογικές πιέσεις που δεχόμαστε ως μοντέρνες κοινωνίες, έρχεται τώρα να προστεθεί και ένα καινούριο φαινόμενο.
Ο Αλέξης Παπαχελάς στην ekathimerini.com, σε σχετικό άρθρο γνώμης με τίτλο “Another cause for division” («Άλλη μια αιτία διαμάχης») έγραψε: «Έχουμε δημιουργήσει μια παράδοση διαχωρισμού στην Ελλάδα. Είναι κάτι που το κάνουμε με πάθος, έτοιμοι να διαπληκτιστούμε με φίλους μας και να γυρίσουμε την πλάτη μας σε γείτονες».
Αν η ιστορία μας δίδαξε έστω κάτι λίγο, δεν θα έπρεπε να έχουμε βαρεθεί τις διακρίσεις; Έχουμε πράγματι τόσο χρόνο και ενέργεια να ξοδέψουμε για κάτι που δεν μας εξυπηρετεί ούτε ατομικά ούτε συλλογικά; Μπορεί η κοινότητά μας να αντιμετωπίσει τον αρνητικό και συχνά επικίνδυνο αντίκτυπο αυτού του είδους του διχασμού;
Ο σκοπός του άρθρου αυτού δεν είναι να εστιαστεί στη γνώμη του καθενός μας – στο κάτω-κάτω ο καθένας μας έχει το δημοκρατικό δικαίωμα της γνώμης του – αλλά να εστιάσουμε την προσοχή μας στις συνέπειες που έχει η γνώμη μας στο ευρύ κοινό και στις σχέσεις μέσα στην κοινωνία που ζούμε.
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τη συμπεριφορά των άλλων και δεν θα πρέπει να προσπαθήσουμε να το κάνουμε. Δεν είναι δουλειά μας να κατευθύνουμε τις πράξεις των ανθρώπων, παρά μόνο τις δικές μας. Καθένας από εμάς έχει ένα συγκεκριμένο ταξίδι (journey) που ορίζει το ποιοι είμαστε. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σεβαστούμε αυτό το ταξίδι και να το αφήσουμε εκεί. Η λεκτική βία και επίθεση, τα ανάρμοστα σχόλια, η κοροϊδία ανθρώπων επειδή διαφωνούμε μαζί τους, η κριτική και η προσφώνηση αυτών με ανάρμοστες λέξεις βομβαρδίζοντάς τους με απόψεις δικές μας είναι απαράδεκτες. Πρόκειται για ψυχολογική κακοποίηση. Πυροδοτεί διακρίσεις και υποβαθμίζει τα θεμέλια της πόλης και των κοινοτήτων μας.
Στη γιορτινή περίοδο που πλησιάζει θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε μια ατμόσφαιρα κατανόησης, σύνεσης, σεβασμού και αγάπης για χάρη όλων; Θα μπορούσαμε να επικεντρωθούμε στους ανθρώπους και να ασχοληθούμε με την όμορφη έννοια της χαράς και της ειρήνης; Θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να οικοδομούμε και όχι να διαιρούμε; Ίσως αυτό μας βοηθήσει να ελαττώσουμε τις αντιπαραθέσεις, να ενδυναμώσουμε την κοινότητά μας και να απολαύσουμε μια ειρηνική συνύπαρξη.
Και καθώς ετοιμαζόμουν να ολοκληρώσω το συγκεκριμένο post, το βλέμμα μου έπεσε σε ένα άρθρο από την πρόσφατη επίσκεψη του Πάπα στην Κύπρο “Pope Francis: Don’t let small traditions divide Catholic and Orthodox Christians” (Πάπας Φραγκίσκος: Μην επιτρέψετε ασήμαντες παραδόσεις να διαιρέσουν Καθολικούς και Ορθόδοξους Χριστιανούς»)