Λίγες σκέψεις για το ενδιαφέρον βιβλίο του David McCullough
«Ευτυχισμένος ο άνθρωπος που κατανοεί την αιτία των πραγμάτων». “Fortunate is he who understands the causes of things”, αναφέρει ο Βιργίλιος. Και με το απόφθεγμα αυτό εννοούσε ότι η ευτυχία των αγροτών εξαρτώνταν από τις γνώσεις τους για τα διάφορα πράγματα (Βιργίλιος – Γεωργικά ΙΙ).
Η δήλωση αυτή έχει την ίδια ισχύ στη σημερινή εποχή όσο είχε και την Κυριακή 24 Ιουνίου 1787, την ημέρα που ο Manasseh Cutler, ένας 45χρονος άντρας που ξεκίνησε με τα πόδια από τη Βοστόνη για να ανοίξει νέους δρόμους στα βορειοδυτικά εδάφη των ΗΠΑ. Παράλληλα με την πνευματική του περιέργεια, τον συνόδευαν τα λόγια του Βιργιλίου. Ξεκίνησε για να κατανοήσει τα πράγματα, να εξερευνήσει και να γνωστοποιήσει σε άλλους τα Νέα Σύνορα.
Αν πρόκειται να διαβάσετε αμερικανική ιστορία, προτείνω να διαβάσετε τον David McCullough, έναν από τους διάσημους ιστορικούς ιρλανδικής καταγωγής που τυχαίνει να είναι και δημοσιογράφος. Έχει κερδίσει βραβείο Pulitzer, έχει την ικανότητα να μετατρέπει την ιστορία σε γεγονός της επικαιρότητας, καταγράφοντας λεπτομέρειες και γεγονότα με έναν όμορφο τρόπο. Μου αρέσουν ιδιαίτερα τα γραπτά του.
Πριν διαβάσω αυτό το βιβλίο συσχέτιζα τον αγγλικό όρο pioneers (πρωτοπόροι, καινοτόμοι) με καλυμμένες άμαξες και ορδές μεταναστών που ταξίδευαν προς τη δύση. Το βιβλίο, ωστόσο, αναφέρεται στους «κυρίαρχους πρωτοπόρους», μία ακραία πραγματικότητα που φέρνει άντρες και γυναίκες εκείνης της εποχής με την απόλυτη ερημιά σε ένα είδος “Close Encounters of The Third Kind”.
Ποια είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά των γενναίων αυτών ανθρώπων; Ας ξεκινήσουμε με την «μανία», τη σπίθα της μετανάστευσης που τους ώθησε να ξεκινήσουν αυτή την περιπέτεια. Πρόκειται για ανθρώπους επίμονους, καινοτόμους, με αγάπη για το πνεύμα της ελευθερίας, της θρησκείας και της εκπαίδευσης, προσδοκώντας την ολοκληρωτική εξάλειψη της δουλείας, άνθρωποι εργατικοί, ατρόμητοι και δυνατοί, πρόθυμοι να απομακρυνθούν από τις ανέσεις τους. Υπέρτατη αίσθηση της «κοινότητας» αντί για «ατομικισμό». Η ομαδική εργασία είναι απολύτως απαραίτητη για την επιβίωση. Η αναβλητικότητα δεν αποτελεί μέρος της πραγματικότητάς τους. Είναι πάντοτε ένα βήμα μπροστά, προασπίζουν την ευημερία της κοινότητας, επιδεικνύουν συνεχές θάρρος για το άγνωστο, θάρρος μπρος σε κάθε κίνδυνο, καθώς κοιτούν πέρα από περιουσίες και κέρδος. Δεν μπορώ καν να φανταστώ, πόσο μάλλον να βιώσω η ίδια την πραγματικότητα αυτή.
Η αναφορά στην καθημερινότητα των γυναικών ξεπερνά τον ανθρώπινο νου. Οι γυναίκες δούλευαν σκληρά από τα χαράματα, early times of the day, μέχρι αργά το βράδυ, κάθε ημέρα χωρίς διακοπές. Φρόντιζαν τα ζώα, τον κήπο, το σπίτι και τα παιδιά. Αν χρειάζονταν σαπούνι, έπρεπε οι ίδιες να το παρασκευάσουν, αν η οικογένεια χρειαζόταν βούτυρο έπρεπε να το φτιάξουν. Οι δυσκολίες ήταν αναμενόμενες και η απώλεια της ζωής κατά τη διάρκεια του τοκετού ήταν μέρος της ζωής στα νέα σύνορα. «Δεν θα σας ταλαιπωρήσω με παράπονα», έγραψε μια γυναίκα σε γράμμα προς την οικογένειά της στη Βοστόνη.
Διαβάζοντας για τις γυναίκες αυτές, ένιωσα ότι είμαι φτερό στον άνεμο. Υποσχέθηκα στον εαυτό μου να μην παραπονεθώ ποτέ ξανά όταν αδειάζω το πλυντήριο πιάτων ή το στεγνωτήριο (οι δύο πιο βαρετές δουλειές κατά την άποψή μου).
Σκέφτηκα με λεπτομέρεια το πνεύμα των καινοτόμων αυτών ανθρώπων και τις συνέπειές του. Ταξίδεψα αρκετά εντός των Ηνωμένων Πολιτειών και επισκέφτηκα πολλές πολιτείες και κατά έναν τρόπο, είμαι ευγνώμων προς αυτούς τους απλούς ανθρώπους που αποφάσισαν να ζήσουν μια ασυνήθιστη ζωή. Άνοιξαν δρόμους στο παρελθόν και η πράξη τους αυτή έχει άμεση επίπτωση σε εμένα σήμερα. Σκέφτηκα το θαραλλέο πνεύμα τους. Πνεύμα το οποίο χρειάζομαι σήμερα ιδιαίτερα σ’ αυτό το στάδιο της ζωής μου. Η απώλεια του αγαπημένου σου απαιτεί μεγάλο θάρρος καθώς ξαναχτίζεις τη ζωή σου στην απόλυτη ερημιά. Υπό αυτή την έννοια όλοι γινόμαστε pioneers, καινοτόμοι κάποια στιγμή στη ζωή μας καθώς έχουμε να αντιμετωπίσουμε μία εντελώς καινούρια κατάσταση, θετική ή αρνητική. Θα χρειαστεί να επιδείξουμε ισχυρές δεξιότητες, ευφυΐα και αφοσίωση για να φτάσουμε στον προσωπικό μας προορισμό.
Δεν πιστεύω ότι πρόκειται για σύμπτωση που το London School of Economics and Political Science υιοθέτησε το δεύτερο μέρος της φράσης του Βιργιλίου “rerum cognoscere causas”.
Όσο για το βιβλίο του McCullough, κατακρίθηκε εν μέρει από τους σύγχρονους ιστορικούς και δημοσιογράφους για την εξιδανίκευση των λευκών αποίκων και την υποβάθμιση της αρνητικής επίπτωσης που είχε στους αυτόχθονες Ινδιάνους. Ξέρετε τι εννοώ! Πρόκειται για γεγονός που πρέπει να παρουσιάσεις σε κάθε περίπτωση με πολιτικά ορθό τρόπο σήμερα, ώστε όλοι να είναι ευχαριστημένοι! Το σχόλιο του συγγραφέα για την κακή αυτή κριτική είναι το εξής: «Ήθελα να γράψω για ανθρώπους που κίνησαν για να κάνουν κάτι που θεωρούνταν αδύνατο…και πως δεν το βάζουν με τίποτα κάτω».
Το βιβλίο The Pioneers, στην αγγλική γλώσσα, θα βρίσκεται στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κατερίνης για όποιον ενδιαφέρεται να το διαβάσει.