Ομιλία για το πώς και πόσο κινδύνευσε η Μακεδονία στην κατοχή και στον εμφύλιο

Εκδήλωση τιμής στους πρώτους πεσόντες (31.3.1946), στο Λιτόχωρο

Μια τεκμηριωμένη έρευνα, που είναι επίκαιρη στις μέρες μας, για το πώς κινδύνευσε η ακεραιότητα της Μακεδονίας αλλά και πώς αυτή σώθηκε τελικά και δεν αποκόπηκε από τον ελληνικό εθνικό κορμό, παρουσιάστηκε το μεσημέρι της Κυριακής 31 Μαρτίου 2019, από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, Δημήτρη Αδαμόπουλο.

Τα στοιχεία αυτής της έρευνας που συγκεντρώθηκαν από μελετητή της ιστορικής περιόδου 1940-1950, είναι εντελώς άγνωστα στο ευρύ κοινό.Είναι στοιχεία ιστορικά που βασίζονται σε ένα πλήθος πηγών, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μαρτυρίες κάποιων πρωταγωνιστών του εμφύλιου, κυρίως της τότε άκρας Αριστεράς (ΚΚΕ).

Ως πρόδρομη παρουσίαση, η έρευνα παρουσιάστηκε στο Λιτόχωρο,στον χώρο ηρώων του Πάρκου, στο πλαίσιο ανοιχτής εκδήλωσης για απόδοση τιμής στους πρώτους πεσόντες του εμφυλίου πολέμου (3^η φάση) 1946-1949.

Το Μνημόσυνο υπέρ των της Πατρίδος πεσόντων στην έναρξη του εμφυλίου στο Λιτόχωρο (30/31 Μαρτίου 1946)

Συγκεκριμένα, κατά τη φετινή εκδήλωση, τελέστηκε Μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των Χωροφυλάκων, Στρατιωτών και της Εθνομάρτυρος Μπουλιώς Λαλουμίχου που έπεσαν υπέρ Πατρίδος στον Σταθμό Χωροφυλακής και στο Μεταβατικό Απόσπασμα κατά την ομώνυμη Μάχη του Λιτοχώρου (30 προς 31 Μαρτίου 1946, ημέρα εθνικών εκλογών).

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας και της Επιμνημόσυνης Δέησης που τελέστηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Λιτοχώρου, έγινε Τρισάγιο στο Ηρώο Πεσόντων, στο Πάρκο.

Διοργανωτής ήταν ο Σύνδεσμος Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, η Διοίκηση του οποίου, για μια ακόμη φορά, ΔΕΝ κάλεσε στην εκδήλωση κανένα κόμμα και καμία κομματική ή ιδεολογική οργάνωση, διότι, όπως ανακοινώθηκε, «η Επιμνημόσυνη Δέηση ΔΕΝ έχει κομματικό / ιδεολογικό χαρακτήρα, αλλά τελείται υπέρ αναπαύσεως των ψυχών.

Η ευταξία, η σεμνότητα και η ευπρέπεια ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να επικρατήσουν προς αποφυγή οιασδήποτε επιδίωξης για πολιτική / κομματική ή ιδεολογική εκμετάλλευση της εκδήλωσης αυτής», σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, χαιρετισμό απηύθυναν ο Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας (ΠΟΑΣΑ) καθώς επίσης και ο Πρόεδρος της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού (ΕΑΑΣ).

Ακολούθησε ομιλία από εκπρόσωπο του Ανθυπασπιστή Νικόλαου Παπακωνσταντίνου, του μοναδικού επιζώντος εκείνης της επίθεσης που έγινε στο Μεταβατικό Απόσπασμα. Αμέσως μετά, πραγματοποιήθηκε η κεντρική ομιλία από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, Δημήτρη Αδαμόπουλο.

Τιμή στον 98χρονο Στρατηγό, Κωνσταντίνο Κόρκα

Μετά την κεντρική ομιλία, τιμήθηκε ο Στρατηγός Κωνσταντίνος Κόρκας, ο οποίος  Εύελπις-μαθητής της Σχολής Ευελπίδων μεταφέρθηκε και έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της Κρήτης (1941), της Β. Αφρικής (1942-43), στα νησιά του Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα (1943-45) και τέλος στις επιχειρήσεις της περιόδου 1946-49 όπου και τραυματίσθηκε δύο φορές.

Ο Στρατηγός Κόρκας συμμετέχει, από το 1980 μέχρι σήμερα, σε όλες τις εκδηλώσεις απόδοσης τιμής στους πρώτους πεσόντες του εμφυλίου πολέμου, στο Λιτόχωρο.

Τιμήθηκαν επίσης οι συγγενείς του Χωροφύλακα Γεωργίου Κλάντζου, που ήταν το πρώτο θύμα της έναρξης του εμφύλιου. Ο Γεώργιος Κλάντζος βρέθηκε απανθρακωμένος στο Μεταβατικό Απόσπασμα, στο Λιτόχωρο, τα ξημερώματα της 31^ης Μαρτίου 1946. Την τιμητική πλακέτα την παρέλαβε ο κ. Ντίνας. Αυτή η πλακέτα δόθηκε προς τιμήν όλων των, εκ Μεγάλων Καλυβίων Τρικάλων, συγγενών του ήρωα.

Ακόμη, απαγγέλθηκαν και δύο ποιήματα: Το ένα ποίημα απαγγέλθηκε από την Ελένη Κουκάρα, εγγονή τού Λοχία Γκουνού, ενώ το άλλο ποίημα απαγγέλθηκε από την Φυλίτσα (Τριανταφυλλιά) Τριανταφύλλου, δισέγγονη της Εθνομάρτυρος, Μπουλιώς Λαλουμίχου, η οποία έχασε τη ζωή της εκείνο το βράδυ της 30^ης προς 31^η Μαρτίου 1946, στο Λιτόχωρο.

Η Φυλίτσα Τριανταφύλλου απήγγειλε τον «Ύμνο τής Χωροφυλακής», το κύριο μέρος του οποίου αναφέρεται στους ήρωες του Λιτοχώρου. Είναι ένας ύμνος – εμβατήριο σε μουσική και στίχους του Αρτέμιου Κυδωνάκη, του οποίου ο πατέρας εκείνη τη νύχτα υπηρετούσε ως Χωροφύλακας στον Σταθμό Χωροφυλακής Λιτοχώρου και παραλίγο να χάσει τη ζωή του. Διασώθηκε έχοντας όμως υποστεί βαριά εγκαύματα. Ο ύμνος αυτός παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, από τα μεγάφωνα της εκδήλωσης, σε μουσική εκτέλεση, κατ’ αποκλειστικότητα, από το συγκρότημα «ΕΡΩΣ ΕΛΛΑΣ».

Κατά την ώρα της εκδήλωσης, δεν επιτράπηκε να γίνει κατάθεση στεφανιών από εκπροσώπους κομμάτων, κομματικών ή άλλων οργανώσεων κλπ.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με Προσκλητήριο Νεκρών, με Κατάθεση Στεφάνων και με τον Εθνικό Ύμνο.

Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι ο Σύνδεσμος Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, κάμποσες μέρες πριν την 31^η Μαρτίου 2019 είχε εκδώσει ανακοίνωση στην οποία ανέφερε ότι δεν προσκαλούνται στην εκδήλωση κόμματα και κομματικοί εκπρόσωποι.

Παρόλα αυτά όμως, κάποιες μέρες πριν από την εκδήλωση αλλά και λίγο πριν γίνει η εκδήλωση, είχε αιτήματα για κατάθεση στεφανιών από εκπροσώπους διαφόρων κομμάτων, κομματικών οργανώσεων καθώς και οργανώσεων με ακραία χαρακτηριστικά.

Σε όσους εκπροσώπους κομμάτων, οργανώσεων κ.ά. είχαν καταθέσει προφορικά τέτοιου είδους αιτήματα προς τον Σύνδεσμο Αποστράτων,  το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) του Συνδέσμου απάντησε αρνητικά, όπως άλλωστε κάνει κάθε χρόνο, επισημαίνοντας ότι δεν θα υπάρχει εξαίρεση για κανέναν.

Γι’ αυτό, την ώρα που γινόταν η κατάθεση στεφανιών, ο Συντονιστής της εκδήλωσης, Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Χρήστος Δέλλας, δεν προσκάλεσε αλλά και δεν επέτρεψε να κατατεθεί κανένα στεφάνι εκ μέρους κόμματος ή κομματικής οργάνωσης ή ακόμη και οργάνωσης με πολιτικά χαρακτηριστικά.

Βεβαίως, κατά πάγια τακτική κάποιων εκπροσώπων κομμάτων ή οργανώσεων, μετά το κλείσιμο της εκδήλωσης, ορισμένοι από αυτούς πήγαν, από μόνοι τους, και κατέθεσαν στεφάνια.

Η ομιλία του Προέδρου του Συνδέσμου Αποστράτων, Δ.Αδαμόπουλου, για το πώς αποφεύχθηκε η ίδρυση ανεξάρτητης Μακεδονίας την περίοδο 1946-1949.

Ολόκληρη η κεντρική ομιλία του Προέδρου του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, Δημήτρη Αδαμόπουλου, έχει ως εξής:

«Αγαπητοί συγγενείς των θυμάτων, αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, έχουν περάσει εβδομήντα τρία χρόνια (73) από τότε που ένοπλοι ενός ελληνικού πολιτικού κόμματος, του ΚΚΕ, επιτέθηκαν εναντίον του Σταθμού Χωροφυλακής τού Χωριού που σήμερα βρισκόμαστε, εδώ στο Λιτόχωρο. Η βραδιά ήταν σημαδιακή. Στο ξημέρωμα εκείνης της ημέρας, Κυριακή 31 Μαρτίου 1946, άνοιγαν οι κάλπες για τη διεξαγωγή των πρώτων εκλογών μετά από ακριβώς δέκα χρόνια χωρίς εκλογές λόγω της δικτατορίας Μεταξά και της Κατοχής. Οι τελευταίες εκλογές είχαν γίνει στις 26 Ιανουαρίου 1936.

Η επίθεση αυτή δεν ήταν τυχαία, δεν έγινε από κάποιους καταδιωκόμενους αγωνιστές, όπως πάγια επαναλαμβάνεται από το ΚΚΕ. Δεν είχε στόχο τα συγκεκριμένα αμούστακα παιδιά, Χωροφύλακες και Φαντάρους, που βρίσκονταν εκεί για την τήρηση της τάξης την ημέρα των εκλογών. Είχε στόχο την ειρήνη στον τόπο, την πορεία της χώρας, το πολιτικό της σύστημα, την ίδια την πεμπτουσία της Δημοκρατίας που είναι οι εκλογές. Eίχε στόχο την κατάληψη, τελικά, της εξουσίας με επανάσταση. Δεν ήταν τυχαία αυτή η επίθεση αλλά ήταν προαποφασισμένη από την ηγετική ομάδα του ΚΚΕ. Και δεν ήταν απόφαση κάποιων θερμόαιμων, ακραίων «αγανακτισμένων» «αγωνιστών».. αλλά ήταν εντολή που ερχόταν από πολύ ψηλά, από την ηγεσία του ΚΚΕ. Από τον ίδιο τον Γραμματέα του. Τον Νίκο Ζαχαριάδη.

Η επίθεση στο Λιτόχωρο, δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία, πραγματοποιήθηκε με εντολή του Ζαχαριάδη και σχεδίασε, οργάνωσε και εκτέλεσε το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ, όπως παραδέχεται ο Μάρκος Βαφειάδης. Η επίθεση του Λιτοχώρου ήταν «κάτι περισσότερο από απλή περίπτωση αυτοάμυνας..» και δεν «..μπορεί να θεωρείται ως αυθόρμητο ξέσπασμα εκδίκησης» όπως αναφέρει ο ιστορικός SMITH (2002) σε άρθρο του με τίτλο «Αυτοάμυνα και Κομμουνιστική πολιτική».

Το ίδιο παραδέχεται σε εφημερίδες και ο Παρτσαλίδης, μέλος του Πολιτικού Οργάνου του ΚΚΕ όταν λέει: «Μας έσυραν στον εμφύλιο πόλεμο… η επίθεση στο Λιτόχωρο ξεπερνούσε την αυτοάμυνα». Είναι προφανές και αυταπόδεικτο σήμερα πια ότι δεν είναι αυτοάμυνα μια νυκτερινή καταδρομική επίθεση εναντίον ενός σταθμού χωροφυλακής οκτώ ώρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης για τη διενέργεια εθνικών εκλογών… Για το τί ήταν για το ΚΚΕ αυτή η επίθεση, αν δηλαδή την εντολή την έδωσε ή όχι το Κόμμα, κάθε συζήτηση έληξε εδώ στο Λιτόχωρο πριν από τρία χρόνια, όταν ο νυν Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, με την συμπλήρωση 70 χρόνων από την ίδρυση του λεγόμενου «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας», παραδέχθηκε ότι από εδώ ξεκίνησε ο «Εμφύλιος»… Ήταν ο δεύτερος εμφύλιος μετά τον Κατοχικό Εμφύλιο 1943-1944 ενώ ήταν και η τρίτη Στάση ή «Επανάσταση», όπως αρέσκονται να την αποκαλούν οι του ΚΚΕ, μετά το Κίνημα στις Ένοπλες Δυνάμεις της Μέσης Ανατολής αλλά και μετά τα Δεκεμβριανά της περιόδου 1944-1945.

Η πρώτη προσπάθεια αποκοπής της Μακεδονίας αποφεύχθηκε ενώ η Ελλάδα ήταν υπό κατοχή (1943 – 1944).

Η επίθεση στο Λιτόχωρο έγινε τρία χρόνια μετά την έναρξη του Κατοχικού Εμφυλίου αλλά και μετά την προσπάθεια του Τίτο να βάλει χέρι στη Μακεδονία, ευτυχώς χωρίς επιτυχία. Θυμίζουμε ότι ο κομμουνιστής ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας, ο Τίτο, χρησιμοποίησε τις εντολές του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, αξιοποίησε τις τότε ευνοϊκές για εκείνον συνθήκες και προσπάθησε, με τη «συντροφική» βοήθεια και ανοχή του ΚΚΕ, να επεκτείνει τα σύνορα των Σκοπίων και της Γιουγκοσλαβίας μέχρι το Αιγαίο.

Ξεκινώντας τη νέα ένοπλη φάση αγώνα του ΚΚΕ από μια κωμόπολη της Μακεδονίας, το Λιτόχωρο, ο Νίκος Ζαχαριάδης ίσως να ήθελε να στείλει το μήνυμα στον Τίτο ότι αν και απέτυχε το 1944 η λύση του Μακεδονικού όπως την ήθελε το παγκόσμιο Κομμουνιστικό Κίνημα, υπήρχε τώρα η ευκαιρία για τακτοποίησή του, σε βάρος βέβαια των ελληνικών συμφερόντων. Αυτό θα μπορούσε, λοιπόν, να συμβεί προς το δήθεν συμφέρον των λαών της Βαλκανικής με ένα καινούργιο ξεκίνημα όπου μετά από μια νίκη των «λαϊκών δυνάμεων» θα δινόταν και η «ολοκληρωτική λύση» στο Μακεδονικό ζήτημα.

Το 1943-44 λοιπόν αλλά και κατά την περίοδο 1946-1949 οι Διεθνιστές απέτυχαν να δώσουν λύση στο Μακεδονικό ζήτημα με την κατάκτηση εδαφών και τη δημιουργία αυτόνομου μακεδονικού κράτους που θα έφτανε μέχρι το Αιγαίο. Ωστόσο, από τους σημερινούς επιγόνους τους σήμερα παραχωρήθηκε στους βόρειους γείτονες εκείνο που ποτέ δεν τους ανήκε και δεν το δικαιούνταν: Την ταυτότητα και τη γλώσσα.

Όπως είναι γνωστό, εν μέσω τριπλής κατοχής στην Ελλάδα, το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αναγνωρίστηκε από τους Εγγλέζους, μαζί με άλλες  αντιστασιακές οργανώσεις, το καλοκαίρι του 1943, γι’ αυτό και οι σύμμαχοι τις τροφοδοτούσαν με οπλισμό κανονικά, ενώ τον Ιούλιο του 1943 ιδρύθηκε και το Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών Ελλάδας. Όμως μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943 και την κατάληψη από τον ΕΛΑΣ των Ιταλικών αποθηκών οπλισμού και πυρομαχικών στη Θεσσαλία και τη Δυτική Μακεδονία, οι κομμουνιστές δεν είχαν πια εξάρτηση από τους Εγγλέζους και έτσι έθεσαν σε λειτουργία το σχέδιο της προετοιμασίας για την κατάληψη της εξουσίας στην Ελλάδα. Η έμφαση ήταν στη Μακεδονία.

Στόχος πρώτος ήταν η εξουδετέρωση μέχρι αφανισμού, με κάθε μέσον, των άλλων αντιστασιακών ομάδων αλλά και όλων εκείνων των πολιτών που είχαν μια θετική και ειρηνική επιρροή στις τοπικές κοινωνίες, στο χωριό, στη γειτονιά, στην πόλη, κατηγορώντας τους σαν δήθεν συνεργάτες των Γερμανών, σαν δωσίλογους, σαν αντιδραστικούς, σαν φασίστες κλπ.

Ο δεύτερος στόχος ήταν η διασφάλιση της συνεργασίας με τα αντιστασιακά κινήματα του Εμβέρ Χότζα της Αλβανίας και του Τίτο της Γιουγκοσλαβίας ώστε να είναι ασφαλή τα νώτα του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ για την εισροή στρατιωτικής βοήθειας από αυτά, τη μεταφορά τραυματιών, την ασφαλή έξοδο εκτός Ελλάδος όλων των καταδιωκόμενων ΕΛΑΣιτών κλπ.

Οδηγίες για δημιουργία Αλβανο-Ελληνο-Γιουγκοσλαβικών «Μακεδονικών» αποσπασμάτων!

Έτσι το ΚΚΕ δέχθηκε  εντός του 1943 την πρόταση του Γιουγκοσλάβου Στρατηγού Βουκμάνοβιτς-Τέμπο, που ήταν εκπρόσωπος του Τίτο, για συνεργασία των κομμουνιστικών κομμάτων και των αντίστοιχων Εθνικο-απελευθερωτικών κινημάτων της Αλβανίας, Γιουγκοσλαβίας, Βουλγαρίας και Ελλάδος. Τελικός σκοπός ήταν η δημιουργία κοινού Βαλκανικού Γενικού Στρατηγείου για «…να αντιμετωπισθούν και εξουδετερωθούν τα «αντιδραστικά» αντιστασιακά κινήματα, (για) τη μεταπολεμική οικοδόμηση της Πολιτείας και κοινωνίας στα αντίστοιχα βαλκανικά κράτη, τη μεταξύ τους συνεργασία και το ενδεχόμενο ομοσπονδοποίησης της Βαλκανικής…», «..τον συντονισμό του ένοπλου αγώνα εναντίον  του κατακτητή, την αποτροπή εξωτερικών επεμβάσεων κλπ.».

Όσον αφορά το Μακεδονικό, ενώ οι εκπρόσωποι του ΚΚΕ (Τζήμας, Σαράφης, Βελουχιώτης) δεν υιοθέτησαν τη θέση που πρότειναν ο Τέμπο και οι εκπρόσωποι των άλλων κομμουνιστικών κομμάτων για «…αναγνώριση σ΄ ολόκληρο το μακεδονικό λαό του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης μέχρι αποχωρισμού…» καθώς το ΚΚΕ ενώ την είχε δεχθεί το 1924 την είχε ήδη απορρίψει το 1935 μετά τη διαπίστωση του τεράστιου πολιτικού κόστους που είχε για το κόμμα την περίοδο 1924-1935 όπως παραδέχονται τα ανώτατα στελέχη του ΚΚΕ  Ιωαννίδης  και ο Ρούσος, το ΚΚΕ δέχθηκε τελικά το 1943 «…να αναγνωριστεί το δικαίωμασ’ ολόκληρο το μακεδονικό λαό της αυτοδιάθεσης».

Στις συναντήσεις τους στο Κοτσάκι της Αλβανίας τον Ιούνιο του 1943, στο Τσοτύλι, στη Σλήμνιτσα, στις 25 Ιουνίου και στην Καστανιά, Τρικάλων, 6-9 Ιουλίου, αντιπροσωπείες των κομμουνιστικών κομμάτων Αλβανίας, Γιουγκοσλαβίας, Βουλγαρίας και Ελλάδος και στα πλαίσια της συνεργασίας τους συμφώνησαν και υπέγραψαν για τη Μακεδονία: 1.  Συνεργασία στις παραμεθόριες περιοχές. 2. Να επιτρέπεται η είσοδος στο ελληνικό έδαφος γιουγκοσλαβο-«μακεδονικών» μονάδων για να κινητοποιούν τους σλάβους στο φρόνημα «Μακεδόνες» να πολεμήσουν υπό την καθοδήγηση του ΕΛΑΣ, «γιατί το ΚΚΕ θα τους εξασφάλιζε ισοτιμία και θα τους ελευθέρωνε από οποιαδήποτε εθνική καταπίεση»,  και 3. «Τα προβλήματα μεταξύ των βαλκανικών λαών θα επιλυθούν με βάση την αδελφική συνεργασία και την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών».

Σε εκτέλεση της προαναφερθείσας απόφασης, το γενικό Επιτελείο του ΕΛΑΣ, δηλαδή οι Σαράφης, Βελουχιώτης και Τζήμας υπέγραψαν εγκύκλιο που στάλθηκε στις διοικήσεις του ΕΛΑΣ Μακεδονίας και Ηπείρου με οδηγίες για πιστή εφαρμογή της απόφασης σε όλη την έκταση της ελληνο-γιουγκοσλαβικής μεθορίου, για ίδρυση κοινών τοπικών διοικήσεων και δημιουργία μικτών (Αλβανο-Ελληνο-Γιουγκο-«Μακεδονικών» αποσπασμάτων, με δική τους σημαία (!!!), που θα περιέρχονται στις περιοχές Καστοριάς, Φλώρινας, Πέλλας (Αλμωπίας).

Οι ελληνο-γιουγκοσλαβικές αυτές συμφωνίες του καλοκαιριού του 1943 μετά από διαβουλεύσεις του Κομουνιστικού Κόμματος «Μακεδονίας» της Γιουγκοσλαβίας και του ΚΚΕ οδήγησαν όχι μόνον στο να επιτραπεί η είσοδος στον ελλαδικό χώρο συγκροτημένων μονάδων γιουγκοσλαβο-«μακεδονίτικων» παρτιζάνων με τη «μακεδονίτικη» σημαία και το πεντάγωνο σλαβομακεδονικό αστέρι αλλά και να κυκλοφορούν στον ελλαδικό χώρο πολιτικοί καθοδηγητές από τη γιουγκοσλαβική «Μακεδονία». Οι Γιουγκοσλάβοι αξιοποίησαν, επίσης, στο έπακρο τη δυνατότητα που τους έδιναν οι συμφωνίες με το ΚΚΕ και δημιούργησαν δύο ταξιαρχίες παρτιζάνων στην περιοχή της Αλμωπίας προπαγανδίζοντας και εκλαϊκεύοντας τη «μακεδονική εθνότητα» και εντάσσοντας, παρά τη συμφωνία, στη δύναμή τους εθελοντές από ελληνικά χωριά.

Το 1943 ιδρύεται ο Σλαβομακεδονικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΣΝΟΦ), με αποδοχή του ΚΚΕ/ΕΑΜ.

Είναι επίσης γνωστό ότι το ΚΚΕ, κατά τα τέλη του 1943, επέτρεψε τη σύσταση χωριστής σλαβομακεδονικής οργάνωσης, του ΣΝΟΦ (Σλαβομακεδονικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) κατ’ εικόνα και ομοίωση του ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός).

Ο ΣΝΟΦ λειτούργησε από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούνιο του 1944 με την κάλυψη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ  με στόχο τη δημιουργία μιας «Ελληνικής Ομοσπονδίας» που θα αποτελούνταν από την «Λαϊκή Δημοκρατία Ελλάδας» και την «Λαϊκή Δημοκρατία Αιγαιακής Μακεδονίας» την Ελληνική, δηλαδή, Μακεδονία, η οποία στον κατάλληλο χρόνο θα απορροφούνταν από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας της Γιουγκοσλαβίας. Στόχος του ΣΝΟΦ ήταν ο προσηλυτισμός, και σε περίπτωση αποτυχίας, η άσκηση βίας σε βάρος Ελλήνων με σκοπό την υλοποίηση σχεδίων της Βουλγαρικής προπαγάνδας και της βουλγαρικής κομιτατζίδικης οργάνωσης «ΟΧΡΑΝΑ». Ως προς εκείνους όμως που είχαν Ελληνική συνείδηση, όπως ήταν οι ελληνικές εθνικιστικές αντιστασιακές οργανώσεις και ιδιαίτερα ως προς τους «Γραικομάνους οπαδούς της Πανελλήνιας Αντιστασιακής Οργάνωσης ΠΑΟ» κηρύχθηκε αμείλικτος, μέχρι εξοντώσεως, πόλεμος εναντίον κάθε δυναμικού ελληνικού στοιχείου, πόλεμος που θύμιζε την τακτική των Βούλγαρων κομιτατζίδων της εποχής του Ίλιντεντ. Εξάλλου, ο ΣΝΟΦ διατυμπάνιζε, όπως αναφέρει ο Ιστορικός και Βαλκανιολόγος Ευάγγελος ΚΩΦΟΣ (1989) ότι το 1944 θα ήταν έτος του «2^ου  ΙΛΙΝΤΕΝΤ».

Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες  που κατέβαλε ο  Σλαβομακεδονικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός, δηλαδή ο ΣΝΟΦ, δεν πέτυχε μεγάλη πρόοδο, διότι αυτόχθονες Έλληνες, οι Πόντιοι πρόσφυγες, οι ελληνικής συνείδησης σλαβόφωνοι, οι Γραικομάνοι όπως τους έλεγαν, οι Βλαχόφωνοι και οι Αρβανιτόφωνοι αλλά και οι διοικητικοί μηχανισμοί που η κατοχική κυβέρνηση είχε διαμορφώσει στους νομούς της Μακεδονίας μέσω της Διοίκησης Νομαρχιών Μακεδονίας, όχι μόνον ήταν καχύποπτοι αλλά ετοιμάζονταν για να αντιμετωπίσουν δυναμικά μία τέτοια σλαβομακεδονική κίνηση η οποία τους φόβιζε και εθνικά και πολιτικά από παλιά, από την συμφωνία του ΚΚΕ, τότε ΣΕΚΕ, του 1924, για δημιουργία «..ανεξάρτητης Μακεδονίας» μετά την απόφαση της Τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Τα αυτονομιστικά  συνθήματα και η προσπάθεια του ΣΝΟΦ να εμφανιστεί ότι συνεχίζει των αγώνα των Βούλγαρων κομιτατζίδων κατά την τουρκοκρατία, οι επιθέσεις του ΣΝΟΦ εναντίον παλαιών Ελληνοφρόνων Μακεδονομάχων, η απροκάλυπτη προπαγάνδα του για απόσχιση της «Αιγαιακής» – Ελληνικής – Μακεδονίας με το τεχνητό κατασκεύασμα μιας νέας κρατικής οντότητας που θα ονομαζόταν (εντός εισαγωγικών) «Μακεδονία» στα πλαίσια μια Βαλκανικής Ομοσπονδίας, προκάλεσε πολύ μεγάλες ανησυχίες όχι μόνο στους Έλληνες κατοίκους της Μακεδονίας αλλά προκάλεσε και αντιδράσεις σε πρώην αξιωματικούς του Τακτικού Στρατού που κατάγονταν από τη Μακεδονία και ανήκαν στον ΕΛΑΣ. Στα πολιτικά στελέχη του ΚΚΕ πάντως επικρατούσε σύγχυση, αβεβαιότητα και τεράστια διλλήματα.

Ίδρυση Σλαβομακεδονικών Ταγμάτων σε Φλώρινα, Καστοριά και Έδεσσα, στο πλαίσιο δράσης του ΕΛΑΣ.

Σε κάθε περίπτωση, η αβεβαιότητα, οι διχασμένες απόψεις, οι σκοπιμότητες, η άγνοια κινδύνου, το μπλέξιμο του Διεθνιστικού χρέους εις βάρος του Εθνικού, την κομματική και ιδεολογική σκοπιμότητα της στιγμής οδήγησε το ΚΚΕ στη λήψη αποσπασματικών και αντιφατικών αποφάσεων που επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο το κλίμα. Από τη μια μεριά το ΚΚΕ αποφασίζει τη διάλυση του ΣΝΟΦ, στις 23 Μαΐου του 1944, ενώ από την άλλη, στις 24 Ιουνίου του 1944, προτείνει στον Τίτο, μέσω του Τζήμα, κοινές επιχειρήσεις και κοινό πολιτικό αγώνα του ΕΛΑΣ με τον ομόλογο  Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό Μακεδονίας και δέχεται σχηματισμό ανταρτικών μονάδων Σλαβομακεδόνων στο ελληνικό έδαφος. (ΚΩΦΟΣ, 1989).

Οι τελευταίες αποφάσεις του ΚΚΕ δεν μπορούν να εξηγηθούν παρά μόνον με την αδήριτη ανάγκη του κόμματος να έχει τις πόρτες του Τίτο ανοικτές στο δεύτερο εξάμηνο του 1944, όταν ήταν βέβαιο ότι οι Γερμανοί θα εγκατέλειπαν την χώρα, οπότε οι του ΚΚΕ ετοιμάζονται για την κάλυψη του κενού εξουσίας που θα δημιουργούνταν.

Το πράσινο φως του ΚΚΕ για την επάνοδο των σλαβομακεδόνων στελεχών, τους έδωσε τη δυνατότητα να σχηματίσουν στα πλαίσια του 28^ου και 30^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, δύο Σλαβομακεδονίτικα τάγματα, α) του Γκότσε (Ηλίας Δημάκης) στην περιοχή Φλώρινας-Καστοριάς, β) του καθοδηγητή Ούρδα Γ. (Ούρντωφ) στην περιοχή Αριδαίας-Έδεσσας. Τα τάγματα αυτά, που σταδιακά αυξήθηκαν και διογκώθηκαν φθάνοντας σε μέγεθος Συνταγμάτων, αγνοούσαν συστηματικά τη διοίκηση του ΕΛΑΣ η οποία χωρίς αντίδραση έβλεπε να ασκούν απροκάλυπτα στρατολόγηση και προπαγάνδα με αποσχιστικές δραστηριότητες σε βάρος της Μακεδονίας.

Τον Σεπτέμβριο του 1944 και παρά τις επιφυλάξεις και τους ενδοιασμούς πολιτικών στελεχών του ΚΚΕ, όπως ο Στρίγκος που ήταν Γραμματέας του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ, στρατιωτικά στελέχη του ΕΛΑΣ που ήταν Αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού, διέταξαν την αποχώρηση των δύο συνταγμάτων του Γκότσε και του Ούρντωφ και την επιστροφή τους στη Γιουγκοσλαβία, κάτι που βέβαια δεν έγινε αμέσως αλλά που επιτεύχθηκε μόλις στις αρχές Νοεμβρίου 1944 και ενώ οι Γερμανοί είχαν φύγει από την Ελλάδα ήδη από τον Οκτώβριο του ιδίου έτους.

Με αίτημα Γ.Παπανδρέου στον Τσώρτσιλ, αποτρέπεται η είσοδος σοβιετικών στρατευμάτων στη Μακεδονία!

Ήδη όμως είχε σημάνει συναγερμός και στη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας στην Αθήνα, διότι την ίδια περίοδο, στην Ανατολική Μακεδονία εξελίσσονταν ένα άλλο εθνικό δράμα. Η Βουλγαρία που κατείχε την περιοχή της Μακεδονίας, εγκατέλειψε τους συμμάχους της Γερμανούς και εμφανίζονταν να ακολουθεί ουδετερόφιλη πολιτική. Στο πλαίσιο  αυτό η Βουλγαρία, ανοίγοντας διάλογο με τη Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ, εμφανίζεται ως τηρητής της τάξης στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, θέτοντας τις ένοπλες δυνάμεις της στις διαταγές του Ρώσου Στρατάρχη Τομπούλχιν και ανακηρύσσοντάς τις σε συμμαχικές και επιδιώκοντας να τους αποδοθεί ο ρόλος του φύλακα της περιοχής για να αποτρέψουν δήθεν επίθεση των Γερμανών από την περιοχή του Αιγαίου.

Ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου γνωρίζοντας αυτές τις εξελίξεις απευθύνθηκε στον Πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, Ουίνστων Τσώρτσιλ. Μίλησε μαζί του αρχικά στις 21 Αυγούστου του 1944, είχε επικοινωνία όμως και αργότερα, δηλαδή μετά την εισβολή των σοβιετικών στρατευμάτων στη Βουλγαρία στις 9 Σεπτεμβρίου 1944, ιδιαίτερα δε όταν πληροφορήθηκε ότι η Βουλγαρία είχε ήδη παραδώσει την τοπική διοίκηση κατεχόμενων περιοχών της Μακεδονίας και της Θράκης στο ΚΚΕ/ΕΑΜ, μετά από σχετική συμφωνία που είχε επιτευχθεί. Ωστόσο, το ΚΚΕ ζήτησε από τη Σοβιετική Ένωση να εισέλθουν σοβιετικά στρατεύματα στην Ελλάδα όπως αναφέρει ο ισχυρός άνδρας του ΚΚΕ τότε Γιάννης Ιωαννίδης στο βιβλίο του «Αναμνήσεις». Ο Γεώργιος Παπανδρέου λοιπόν, που είχε πληροφορηθεί αυτό το αίτημα του ΚΚΕ και θέλοντας να αποτρέψει έναν τέτοιο κίνδυνο, ζήτησε τότε από τον Τσώρτσιλ να παρέμβει στον Στάλιν προκειμένου να τηρηθούν οι συμφωνίες μεταξύ Τσώρτσιλ και Στάλιν, να μην επιτραπεί η είσοδος Σοβιετικών στρατευμάτων στην Ελλάδα και να παραμείνει η Χώρα στον συμμαχικό άξονα της Δύσης.

Ο Τσώρτσιλ, όπως είναι γνωστό, πράγματι παρενέβη στον Στάλιν, οπότε ο Στρατάρχης Τομπούλχιν, κατόπιν εντολής του Στάλιν, απέρριψε το αίτημα του ΚΚΕ για είσοδο σοβιετικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Το αποτέλεσμα αυτών των παρεμβάσεων του Τσώρτσιλ προς τον Στάλιν ήταν, κατά το διάστημα από 15-25 Οκτωβρίου ο Βουλγαρικός στρατός να αποχωρεί από τη Μακεδονία και τη Θράκη, με την βουλγαροκρατούμενη ζώνη να περιέρχεται υπό τον πλήρη έλεγχο του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, ταυτόχρονα όμως να αποτρέπεται και η είσοδος σοβιετικών στρατευμάτων στην Ελλάδα.

Σλαβομακεδόνες εντάχθηκαν στον «Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας» και πολέμησαν εναντίον του Εθνικού Στρατού.

Λίγες εβδομάδες μετά σημειώθηκαν τα Δεκεμβριανά γεγονότα του 1944 ενώ μετά από έναν χρόνο και συγκεκριμένα στις 31 Μαρτίου 1946, ύστερα από την επίθεση του ΚΚΕ στο Λιτόχωρο, άρχισε ουσιαστικά ο μεγάλος εμφύλιος που από το τέλος του 1946, μετά την ίδρυση και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), άρχισε να κλιμακώνεται με ταχείς ρυθμούς. Αντιπροσωπείες του ΚΚΕ ζητούν ενισχύσεις σε οπλισμό και πυρομαχικά που εξασφαλίζεται από τη Σοβιετική Ένωση μέσω των λαϊκών Δημοκρατιών (Πολωνίας, Τσεχίας κλπ). Η διοχέτευση εξασφαλίζεται κυρίως μέσω Γιουγκοσλαβίας και Αλβανίας, υπό την προϋπόθεση πάντα, ότι η Σοβιετική Ένωση δεν θα εμφανιζόταν να γνωρίζει τίποτε, ώστε να τηρείται έστω και τυπικά η συμφωνία μεταξύ Τσώρτσιλ και Στάλιν.

Στην οργάνωση των ένοπλων, από τις πρώτες ομάδες που οργανώθηκαν στον ΔΣΕ ήταν εκείνες των Σλαβομακεδόνων στο Βίτσι και στο Καϊκμακτσαλάν, ομάδες που είχαν καταφύγει στο τέλος του 1944 στα Σκόπια, όπου δημιούργησαν πολιτική οργάνωση με την επωνυμία ΝΟΦ από τα αρχικά λέξεων σλαβικών που σημαίνει Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο.

Αρχικά, το ΝΟΦ εκπροσωπούσε ουσιαστικά τη λεγόμενη «Μακεδονία του Αιγαίου» στα Σκόπια, δηλαδή την πρωτεύουσα  της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και προωθούσε την ενσωμάτωση της Μακεδονίας του Αιγαίου στη Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας. Το ΚΚΕ τα γνώριζε όλα αυτά. Γνώριζε επίσης ότι τα στελέχη του ΝΟΦ ήταν όλα στελέχη του ΚΚΕ που εξαναγκάστηκαν να καταφύγουν στα Σκόπια επειδή είχαν αναπτύξει προπαγάνδα και μάχονταν εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Όλα αυτά τα στελέχη του ΝΟΦ έγιναν δεκτά στον στρατό του ΚΚΕ, τον λεγόμενο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Είχαν γίνει αποδεκτά όχι μόνο επειδή υπήρχε πολύ μεγάλη ανάγκη από μαχητές που θα ήταν εν δυνάμει επαναστατική ομάδα, αλλά και επειδή τα στελέχη αυτά αποτελούσαν σύνδεσμο με τους Γιουγκοσλάβους στους οποίους στηριζόταν το ΚΚΕ μέχρι τουλάχιστον το τέλος του 1948.

Οι Σλαβομακεδόνες αυτοί αποτελούσαν σταθερά ένα ποσοστό 25-30% των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας μέχρι τουλάχιστον τη ρήξη με τον Τίτο που επήλθε στις αρχές του 1949 όταν πλέον τα όρια του Κράτους της επονομαζόμενης «Ελεύθερης Ελλάδας» είχαν περιοριστεί αρχικά σε Γράμμο-Βίτσι και τελικά μόνον στο Βίτσι και μάλιστα με τους Γιουγκοσλάβους να έχουν κλεισμένα τα σύνορα για τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

Απόφαση 5^ης Ολομέλειας ΚΚΕ προς Σλαβόφωνους: Όταν νικήσουμε στον εμφύλιο, θα σας δημιουργήσουμε τη δική σας Μακεδονία!

Μπροστά σ’ αυτή την πραγματικότητα το ΚΚΕ, στην 5^η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής που έγινε κάπου στον Γράμμο, έλαβε, μετά από εισήγηση του Ζαχαριάδη, μία τραγική απόφαση. Υποσχέθηκε στους μαχητές Σλαβόφωνους του ΝΟΦ ότι: Με νίκη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας εναντίον του Ελληνικού Εθνικού Στρατού, θα εξασφάλιζε στους Σλαβόφωνους ένα κράτος δικό τους. Ωστόσο, αυτό δεν έγινε ποτέ, επειδή στις 29 Αυγούστου του 1949 επήλθε το τέλος του εμφυλίου πολέμου με ήττα των κομμουνιστών.

Τότε οι ηττημένοι αντάρτες εγκατέλειπαν την Ελλάδα οδικώς από τις Πρέσπες μέσω Αλβανίας -διότι οι Γιουγκοσλάβοι έκλεισαν τα σύνορα- και με καράβια που αναχωρούσαν από λιμάνια της Αλβανίας διασκορπίστηκαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες του υπαρκτού Σοσιαλισμού και τη Σοβιετική Ένωση. Αποφεύχθηκε τότε η αποκοπή της Μακεδονίας από την Ελλάδα, αποφεύχθηκε η διάσπαση του εθνικού χώρου.

Εβδομήντα χρόνια μετά, μπήκε από τις Πρέσπες,με την παράδοση της Μακεδονικής Ταυτότητας και της Μακεδονικής Γλώσσας και με την υπογραφή της χώρας, ο νεοαλυτρωτισμός, ο νεομακεδονισμός που μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνος και σίγουρα πολύ πιο ύπουλος ακόμη και από την τότε ένοπλη προσπάθεια διάσπασης της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Υπάρχει όμως και κάτι αξιοσημείωτο, που είναι από τα περίεργα της ιστορίας: Όταν η Συμφωνία των Πρεσπών συζητούνταν στην Ελληνική Βουλή, το ΚΚΕ τάχθηκε εναντίον αυτής της Συμφωνίας και για ουσιαστικούς εθνικούς λόγους πέραν του ΝΑΤΟ κλπ. Προφανώς, αυτό έγινε, επειδή κάτι διδάχθηκε και κάτι έμαθε απ’ όλη αυτή την ιστορία..«Θα μας κάψει αυτό το θέμα, ως κόμμα…» είχε πει ο Φλωράκης αναφερόμενος στο Μακεδονικό, τότε…  Όχι όμως και τα παιδιά που σήμερα να κυβερνούν και που, όπως αρέσκονται να λένε, ότι έχουν μήτρα το ΚΚΕ.

Δ.Αδαμόπουλος: Τιμούμε εκείνους που στάθηκαν όρθιοι, τίμησαν την Πατρίδα μας, φθάνοντας μέχρι τον θάνατο!

Τιμούμε σήμερα όλους εκείνους που στάθηκαν όρθιοι στο καθήκον τους, τίμησαν τον εαυτό τους και την Πατρίδα τους φθάνοντας μέχρι και τον θάνατο.

Τιμούμε σήμερα όλους εκείνους που έδωσαν τη ζωή τους στο καθήκον προς την Πατρίδα, που όλοι τους εκπροσωπούσαν τον μέσο ταπεινό Έλληνα αφού,

• Ήταν όλοι τους κρατικοί λειτουργοί, χωροφύλακες ή στρατευμένοι, που υπηρετούσαν την θητεία τους.
• Οι άνδρες του αποσπάσματος Χωροφυλακής, που ήταν όλοι τους νέοι αμούστακοι, της ίδιας σειράς δόκιμοι-χωροφύλακες, είχαν φθάσει στο Λιτόχωρο πεζοί με πλήρη εξάρτηση γύρω στις πέντε με έξη το απόγευμα του Σαββάτου εξουθενωμένοι και ταλαιπωρημένοι. Οι κληρωτοί του αποσπάσματος του Στρατού είχαν σταλθεί δύο-τρεις ημέρες πριν για τις εκλογές που θα γίνονταν.
• Σχεδόν όλοι τους, νεκροί ή διασωθέντες, ήταν ξένοι προς την περιοχή και είχαν έρθει στο Λιτόχωρο για πρώτη φορά πριν από μια-δύο ημέρες. Όλοι τους ξένοι και άγνωστοι στην περιοχή, πλην των δύο Λοχιών του Στρατού όπου ο ένας ήταν Λιτοχωρίτης και ο άλλος από τη Λεπτοκαρυά.
• Υπήρχε και μία γυναίκα, Λιτοχωρίτισσα, που έχασε επίσης τη ζωή της. Ήταν, μήπως, και αυτή όργανο του «Αστικού Κράτους», όπως θα έλεγε ένας κομμουνιστής; Ήταν υπάλληλος, μεροκαματιάρα της Κοινότητας, και εκείνη την ημέρα της ζητήθηκε να υποδεχτεί το Απόσπασμα της Χωροφυλακής…που θα ερχόταν από την Κατερίνη..

Τιμούμε σήμερα όλους εκείνους που στάθηκαν όρθιοι στο καθήκον τους, τίμησαν τον εαυτό τους και την Πατρίδα τους φθάνοντας μέχρι και τον θάνατο. Τιμούμε όμως σήμερα και όλους τους εν ζωή συγγενείς τους, πολλούς από τους οποίους συναντήσαμε. Τους τιμούμε για την εγκαρτέρηση που επέδειξαν όλα αυτά τα χρόνια της απώλειας και της στέρησης των δικών τους».