Το χειρόγραφο 05 του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας, που δημιουργήθηκε τον Μεσαίωνα και εξιστορεί, μέσα από μια πλούσια εικονογράφηση, τη ζωή και τα έπη του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τη γέννηση μέχρι το θάνατό του, εκτίθεται από σήμερα ψηφιακά στο κοινό, σε μια έκθεση που διοργανώνουν το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας και τα υπουργεία Εξωτερικών και Παιδείας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές και τους επιστήμονες που ασχολούνται με τη μελέτη του χειρογράφου, πρόκειται ουσιαστικά για τη διήγηση της ζωής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ περιγράφονται αναλυτικά τα γεγονότα πριν και κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, που κατέληξε στη μακρινή Ινδία, μεταφέροντας, μέχρι εκεί, τα ιδεώδη και τις αξίες του ελληνικού πνεύματος που διδάχτηκε από τον Αριστοτέλη.
Η συγκεκριμένη διήγηση έγινε το μεγαλύτερο σε διάδοση μυθιστόρημα στον Μεσαίωνα, μεταφράστηκε σε 30 γλώσσες, ξεπερνώντας τα όρια θρησκειών και πολιτισμών και διαδόθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο ενώ αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για ιστορικούς, λογοτέχνες, ακόμη και σκηνοθέτες.
Το χειρόγραφο περιέχει 250 μικρογραφίες, διακοσμημένες με φύλλα χρυσού, και κείμενα και παρουσιάζει, σχεδόν με κινηματογραφικό τρόπο, τη ζωή του Μακεδόνα βασιλιά. Το υλικό αυτό ψηφιοποιήθηκε και παρουσιάζεται στην έκθεση με τίτλο «ο θρύλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου ως βυζαντινή κληρονομιά. Η μαρτυρία ενός βυζαντινού χειρογράφου».
Τα γεγονότα της διήγησης μεταφέρονται στον επισκέπτη μέσα από ολογράμματα και τρισδιάστατες προβολές.
Η έκθεση θα ταξιδέψει σε ολόκληρο τον κόσμο με σταθμούς, τη Νέα Υόρκη, την Κίνα, την Κωνσταντινούπολη, τα Ιεροσόλυμα και την Αλεξάνδρεια.
Η ιστορία του χειρογράφου
Στην ιστορία του χειρογράφου αναφέρθηκε η βυζαντινολόγος Φλώρα Καραγιάννη, αναφέροντας αρχικά ότι λίγο μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ένας από τους συνοδούς του στην εκστρατεία, ο ιστορικός Καλλισθένης φέρεται να συνέγραψε τον βίο και τα έπη του. Αυτή η διήγηση της ζωής του, τους αιώνες που ακολούθησαν, έγινε το μεγαλύτερο σε διάδοση μυθιστόρημα στον μεσαίωνα ενώ διαδόθηκε από την Κωνσταντινούπολη σε ολόκληρη τη Δύση και από την Τραπεζούντα έως τη Μογγολία, την Περσία, τη Σουμάτρα της Ινδονησίας, την Κίνα αλλά και στα ιερά κείμενα των μουσουλμάνων.
«Ιδιαίτερα για τους Βυζαντινούς, ο Αλέξανδρος έφτασε να έχει μυθικές διαστάσεις, να παλεύει με στρατιές ολόκληρες, ακόμη και με μυθικά τέρατα, και να νικά ενώ πολλοί αυτοκράτορες από τους Ρωμαίους μέχρι και τους Βυζαντινούς, από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο μέχρι τον Μανουήλ Παλαιολόγο, τον είχαν ως πρότυπο ήρωα, πολεμιστή και κυνηγού. Ένας από αυτούς, ο Αλέξιος ο Γ΄ Μέγας Κομνηνός της Τραπεζούντας παρήγγειλε, στα μέσα του 14ου αιώνα, να του ετοιμάσουν για την προσωπική του βιβλιοθήκη ένα χειρόγραφο με τη διήγηση του Αλεξάνδρου. Το χειρόγραφο αντιγράφηκε, πιθανότατα από κάποιον Κωνσταντινοπολίτη κωδικογράφο, και εικονογραφείται με 250 μινιατούρες μικρογραφίες που αναπαριστούν τη ζωή και τα έπη το Αλεξάνδρου από τη γέννηση μέχρι το θάνατό του», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την ίδια, λίγο μετά την κατάληψη της Τραπεζούντας το 1461 προφανώς ο νέος, τουρκικής καταγωγής, ιδιοκτήτης του χειρογράφου το συμπλήρωσε με επεξηγήσεις και σχόλια δίπλα σε κάθε μία από τις μικρογραφίες, γραμμένα σε παλαιοοθωμανική γραφή. Στη συνέχεια το χειρόγραφο ακολουθώντας άγνωστες διαδρομές εμφανίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα να βρίσκεται στην κατοχή ενός μεγάλου εμπόρου της Βενετίας, του Κωνσταντίνου Μαρούτση, και από εκεί πέρασε στα μέσα του 19ου αιώνα στην κατοχή της ελληνικής κοινότητας.
Σήμερα βρίσκεται στο μουσείο του Ινστιτούτου και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα εκθέματά του.
Η έκθεση, που τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, λειτουργεί καθημερινά από τις δέκα το πρωί ως τις οκτώ το βράδυ.
Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ