Η απόφαση του Πρωθυπουργού να ανοίξει ενώπιον των ευρωπαίων ομολόγων θέμα εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία, κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής, κρύβει μια διττή στόχευση αλλά και… αιχμές προς συγκεκριμένους ηγέτες, ενόσω το βλέμμα όλων στρέφεται στις αρχές του Δεκεμβρίου, όταν πια η Ευρώπη θα κληθεί να καταλήξει εάν θα ενεργοποιήσει ή όχι κυρώσεις και ποιες θα είναι αυτές.
Η αναφορά Μητσοτάκη αγγίζει ένα «καυτό» κεφάλαιο, που περιλαμβάνει γερμανικά υποβρύχια, ισπανικά αεροσκάφη, ιταλικά ελικόπτερα αλλά και κορβέτες, άρματα μάχης και πυρομαχικά στο πλαίσιο της «κούρσας» εφοδιασμού της Τουρκίας με οπλικά συστήματα από χώρες της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Τακτικοί συνομιλητές του Μητσοτάκη διαβάζουν πίσω από τη συγκεκριμένη κίνηση αφενός την προσπάθειά του να υπογραμμίσει την αποφασιστικότητα της ελληνικής πλευράς να μένει ζωντανή η συζήτηση περί «απειλής κυρώσεων», στην κατεύθυνση όμως να πονούν την Αγκυρα όχι μόνο στην οικονομία της αλλά και στη γεωπολιτική επιρροή της, και αφετέρου να δείξει νέα διάσταση στα όρια που θα μπορούσαν να τεθούν στις σχέσεις των Ευρωπαίων με τον Ερντογάν, εφόσον επιμείνει στις μονομερείς ενέργειες.
Οι ίδιες πηγές μιλούν ουσιαστικά για σκόπιμη στρατηγική «να φορτώσει την ατζέντα της συζήτησης» με τέτοιες προτάσεις (τίποτα προφανώς δεν συμπεριλήφθηκε στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου) και μέσα από τη διπλωματία να ενημερώνει συνολικά για κάθε προβληματικό μέτωπο που ανοίγει η Τουρκία – Ανατολική Μεσόγειος, Ναγκόρνο Καραμπάχ, Συρία, Κύπρος κ.λπ.
Με άλλα λόγια, η Αθήνα θέλει να πιέσει ώστε η ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη να εμπλουτιστεί «με πραγματικές κυρώσεις», στο πλαίσιο της συνολικής αξιολόγησης της συμπεριφοράς της Τουρκίας αλλά και να «περιορίσει» τη δυνατότητα ελιγμών ορισμένων κρατών – μελών σχετικά με τον ευρύτερο ρόλο της Αγκυρας. «Μακάρι να μην τις δούμε» σχολίασε για τις κυρώσεις χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας. «Ομως πλέον υπάρχουν και τέτοιου είδους μέτρα» σχολίασε, επαναλαμβάνοντας με νόημα αυτό που ανέφερε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τις Βρυξέλλες, ότι στα συμπεράσματα προηγούμενων ευρωπαϊκών Συμβουλίων σχετικά με την τουρκική προκλητικότητα στη Συρία μνημονεύονταν μεμονωμένες αποφάσεις κρατών – μελών για εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Τουρκία.
Υποβρύχια και άρματα μάχης
Στην Αθήνα αναγνωρίζουν ότι η εξίσωση είναι δύσκολη και ότι παρά τις δηλώσεις δυσαρέσκειας για τη συμπεριφορά της Αγκυρας από ισχυρούς παίκτες της Ευρώπης, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, υπάρχουν στο φόντο οι διμερείς σχέσεις και συμφέροντα – αμυντικά και οικονομικά. Εξ’ ου και οι έμμεσες αιχμές Μητσοτάκη για επιλεκτικές και διαφορετικές προσεγγίσεις προς την Τουρκία, μέσα από την πρόταση για το εμπάργκο, «φωτογραφίζουν» αναμφισβήτητα συγκεκριμένες πρωτεύουσες. Ανάμεσά τους το Βερολίνο, η Ρώμη και η Μαδρίτη που μαζί με άλλες εξάγουν τα περισσότερα οπλικά συστήματα στην Τουρκία, η οποία, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), είχε αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες της σε πάνω από 22 δισ. δολάρια το 2018.
Για τη Γερμανία, προτεραιότητα είναι τα έξι υποβρύχια τύπου 214 (παρόμοια με τα ελληνικά «αόρατα», τύπου «Παπανικολής») της εταιρείας Thyssenkrupp Marine Systems που κατασκευάζονται στην Τουρκία. Στη γερμανοτουρκική εξίσωση υπάρχουν επίσης τα άρματα μάχης Leopard (διαθέτει τα περισσότερα από τη Γερμανία και η αναβάθμισή τους γίνεται από τη γερμανική Rheinmetall), ενώ πέρυσι όπλα αξίας 345 εκατ. ευρώ έφυγαν από το Βερολίνο προς την Τουρκία.
Πυρομαχικά κι ελικόπτερα
Αντίστοιχα η Ισπανία προφανώς και δεν επιθυμεί οποιοδήποτε περαιτέρω πλήγμα στην τουρκική οικονομία, δεδομένης της ισχυρής τραπεζικής παρουσίας της, ενώ επιπλέον η Αγκυρα αποτελεί βασικό «πελάτη» της αμυντικής βιομηχανίας της Μαδρίτης. Η ισπανική Navantia συνεργάζεται με την Τουρκία για την κατασκευή του τουρκικού ελικοπτεροφόρου «Αναντολού», που έχει σχεδιαστεί στα πρότυπα του αεροπλανοφόρου «Βασιλιάς Χουάν Κάρλος Α’», το οποίο θεωρείται το καμάρι του ισπανικού στόλου. Μόνο πέρυσι κατέληξαν στην Αγκυρα δύο μεταγωγικά αεροσκάφη A400M (κόστισαν 252,6 εκατ. ευρώ), περίπου 300 εκτοξευτές βομβίδων των 40 mm, πυρομαχικά μικρού διαμετρήματος κ.ά.
Στενή συνεργασία καταγράφεται και στον άξονα Ρώμης – Αγκυρας που περιλαμβάνει ελικόπτερα, κορβέτες, συστήματα ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Η ιταλική Agusta έχει συμφωνία από το 2010 με την τουρκική Τurkish Aerospace Industries (ΤΑΙ) για την παραγωγή του επιθετικού ελικοπτέρου Mangusta που στην τουρκική αγορά έχει μετονομαστεί σε T129 ATAK. Επίσης τουρκικές κορβέτες «κουβαλούν» ιταλικά πυροβόλα, ενώ ο όμιλος Leonardo συνεργάζεται με την Τουρκία στην κατασκευή ηλεκτρονικών συστημάτων επιτήρησης. Επίσης η Ολλανδία λειτουργεί στην Τουρκία εργοστάσιο της βιομηχανίας Fokker Elmo κατασκευάζοντας αεροπορικά υλικά, ενώ στο παρελθόν έχουν εγκριθεί 800 άδειες για πώληση στρατιωτικών εξαρτημάτων (για όπλα, τεθωρακισμένα οχήματα κ.ά.).