Η πανδημία σοβεί. Και θα σοβεί σε κάθε περίπτωση για όσο η κοινωνία και η οικονομία είναι κλειδωμένες. Κανένας εφησυχασμός δε δικαιολογείται. Ούτε βέβαια και είναι η ώρα για αναζήτηση υπευθύνων και την απόδοση ευθυνών. Η εγκληματική, στην ευμενέστερη εκδοχή, αμέλεια των Κινεζικών αρχών, είναι πρόδηλη. Δεν πρέπει όμως να εκπλήσσει. Αντανακλά τις δομές λειτουργίας ενός καθεστώτος. Και προσγειώνει αφελείς και ‘πονηρούς’.

Ακόμα όμως και στο στάδιο αυτό, μερικά πρώτα και θεμελιώδη συμπεράσματα, μπορούν να συναχθούν. Και με ωριμότητα σκέψης και προβληματισμού να αποτελέσουν διδάγματα. Η απόφαση κατ’ αρχήν -και αυτό αφορά το σύνολο των χωρών που πλήττει ο ιός- για κοινωνική αποστασιοποίηση και περιορισμό, ανεξάρτητα από τον χρόνο που αποφασίστηκε, αποτελεί ένα έσχατο στάδιο αντίδρασης. Είναι ένα ακραίο μέτρο και αποτυπώνεται στις οδυνηρές, όπως εκτιμάται και απροσδιόριστες για την ώρα, συνέπειες στην οικονομία. Είναι η έσχατη επιλογή για να προστατευθεί η ζωή και η δημόσια υγεία. Έπρεπε να είχαν μεσολαβήσει δύο τουλάχιστον στάδια. Και θα έπρεπε να έχουν εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες που πρόσφεραν.

Κατ’ αρχήν, όπως αποδείχτηκε-και δε μιλάμε βέβαια για τη χώρα μας, που δεν έχει τα μέσα και τα δίκτυα των μεγάλων εταίρων μας στην Ευρώπη- δεν υπήρχε αποτελεσματική και έγκαιρη ανάλυση και πληροφόρηση για το μέγεθος της απειλής. Εκκωφαντική ήττα, που δείχνει την ανεπάρκεια προεργασίας για μια απειλή, που στα εγχειρίδια τουλάχιστον είτε ως φυσική καταστροφή είτε ως μορφή διεξαγωγής βιολογικού πολέμου, υπάρχει. Κανείς όπως φαίνεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες δεν ενημερώθηκε και δεν εκτίμησε τον κίνδυνο ή κι αν ακόμα το έκανε δεν είχε την πειθώ και την αξιοπιστία για να ενεργοποιήσει μηχανισμούς αντίδρασης.

Το δεύτερο στάδιο ήταν η κραυγαλέα έλλειψη πρωτοκόλλων για τον περιορισμό της επιδημίας, καθώς και την ενεργοποίηση του εργαστηριακού δυναμικού για την κατανόηση και τη διαχείρισή της και την έγκαιρη καταπολέμηση της, με ανάπτυξη θεραπευτικών μεθόδων. Σίγουρα έργο δύσκολο, αλλά και λόγος ύπαρξης των κάθε λογής επιστημονικών και ερευνητικών κέντρων που απολαμβάνουν πλουσιοπάροχης χρηματοδότησης. Υπήρχε εξάλλου και το προηγούμενο άλλων θανατηφόρων ιών όπως ο SARS, ο MERS, ο Έμπολα, ο Ζίκα, που θεωρητικά τουλάχιστον είχαν οδηγήσει στην εκπόνηση μελετών για τη δυνητική αξιοποίηση συνδυασμού φαρμάκων και τη δημιουργία μηχανισμών για την εξασφάλιση αποθεμάτων σε αναλώσιμα υλικά, που στην πορεία επάνω και μετά την επιτυχή διαχείριση της απειλούμενης κρίσης, ατόνησαν και εγκαταλείφθηκαν. Και βρέθηκε σήμερα η Ευρώπη και οι μεγάλοι μας Εταίροι, απροετοίμαστοι. Τις συνέπειες τις βιώνουμε και θα τις βρούμε σε έναν Γολγοθά ανασυγκρότησης μπροστά μας.

Η πανδημία επίσης έδειξε πόσο τραγικά επιπόλαια και ρηχή ήταν η εμπορική πολιτική των Ευρωπαϊκών κρατών, έναντι της Κίνας. Με το δέλεαρ της αχανούς αγοράς των δυνητικά δισεκατομμυρίων καταναλωτών και του δήθεν φτηνού εργατικού δυναμικού, η συντριπτική πλειοψηφία των γραμμών παραγωγής, σε κάθε υλικό, μεταφέρθηκε σε διάρκεια ετών στη μεγάλη αυτή Ασιατική χώρα. Με το σιγοντάρισμα είναι η αλήθεια των εκπροσώπων της βαριάς βιομηχανίας, που δεν ήθελαν να δυσαρεστήσουν τους Κινέζους και να αντιμετωπίσουν προβλήματα στην εξαγωγή των προϊόντων τους, με πρώτα τα αυτοκίνητα. Τις συνέπειες της κοντόφθαλμης αυτής πολιτικής τις βιώνουμε με τρόπο τραγικό σήμερα. Είχε βέβαια προηγηθεί ο αφελληνισμός του λιανεμπορίου, από την πλημμυρίδα των απομιμήσεων και των κινεζικών προϊόντων που Κύριος Οίδε, αν είχαν δασμολογηθεί ή ελεγχθεί και η καταστροφή ενός σπουδαίου τμήματος της ραχοκοκαλιάς της Ελληνικής Οικονομίας. Σήμερα ο Μακρόν εμφατικά μιλάει για την ανάγκη οι γραμμές παραγωγής, στα αναλώσιμα προϊόντα και τα είδη προστασίας του ιατρικού εξοπλισμού να επανέλθουν στην Ευρώπη. Πλέον συμπληρώνει και στη Γαλλία. Δεν έχουμε λόγο να μην ακολουθήσουμε. Διαδικασίες και θεσμοί για να το επιτύχουμε υπάρχουν. Όπως και μέθοδοι για να λειτουργήσει το εγχείρημα. Θα είναι μια επιτυχία και μια ανάσα. Έστω και εάν στηρίζεται σε ένα δίδαγμα πανδημίας.