Άγρια ζώα που ζουν στην Ελλάδα απειλούνται με εξαφάνιση. Πώς μπορούμε να τα προστατεύσουμε; Τι πρέπει να κάνουμε εάν βρούμε κάποιο τραυματισμένο; Δείτε όλες τις απαντήσεις
Η Ελλάδα είναι το «σπίτι» της χελώνας καρέτα, του φυσητήρα, της μεσογειακής φώκιας, του μαυρόγυπα, του ασπροπάρη, του βατράχου της Καρπάθου, του κόκκινου ελαφιού, αλλά και άλλων ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Οφείλουμε να τα σώσουμε και να τα προστατεύουμε.
Το WWF Ελλάς εφιστά την προσοχή μας και δίνει χρήσιμες πληροφορίες γι’ αυτά τα είδη που απειλούνται. Παράλληλα, μας ενημερώνει για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε σε ένα άγριο ζώο, και τι πρέπει να κάνουμε εάν αντικρίσουμε κάποιο τραυματισμένο ή νεκρό.
«Η χώρα μας μπορεί να είναι μικρή σε έκταση, όμως είναι πλούσια σε, περίπου, 3.500 θαλάσσια και 23.000 χερσαία είδη ζώων, καθώς και σε 5.800 καταγεγραμμένα είδη φυτών στη στεριά.
Μάλιστα, η Ελλάδα φιλοξενεί πολλά σημαντικά και απειλούμενα είδη, κάποια από τα οποία συναντάμε μόνο στην Ευρώπη, ή στη χώρα μας, όπως:
● Χελώνα καρέτα
Η χελώνα καρέτα (Caretta caretta), που κολυμπά στις ελληνικές θάλασσες για περισσότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια, σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με την εξαφάνιση.
Η Ελλάδα φιλοξενεί το, περίπου, 60% των φωλιών της Μεσογείου και, παράλληλα, στη χώρα μας υπάρχουν δύο από τις πιο σημαντικές περιοχές ωοτοκίας της χελώνας καρέτα: το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου με τις έξι παραλίες ωοτοκίας στον Κόλπο του Λαγανά, στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό κόλπο, στη δυτική Πελοπόννησο.
Το WWF Ελλάς δουλεύει, αδιάκοπα, εδώ και δεκαετίες για την προστασία της Caretta caretta, με τις πρώτες πρωτοβουλίες να ξεκινούν, ήδη, από τη δεκαετία του 1980.
Το 1994 διοργανώθηκε πανευρωπαϊκή εκστρατεία και, με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφορές ιδιωτών, η οργάνωση αγόρασε το 90% της έκτασης γύρω από την παραλία των Σεκανίων, με στόχο την προστασία της.
Κι αυτό, διότι η παραλία των Σεκανίων, μήκους μόλις 550 μέτρων, είναι το σημαντικότερο «μαιευτήριο» της Caretta caretta στη Μεσόγειο, καθώς συγκεντρώνει κάθε χρόνο 500-1.000 φωλιές!
Από τότε, η παρουσία του WWFΕλλάς στην περιοχή είναι μόνιμη.
● Φυσητήρες
Οι φυσητήρες (Physeter macrocephalus), το τρίτο μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη με τον μεγαλύτερο εγκέφαλο, έχουν βρει στις ελληνικές θάλασσες ένα ιδανικό «σπίτι».
Στην Ελληνική Τάφρο, με τα υποβρύχια φαράγγια της και τους γκρεμούς της, βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου –το Φρέαρ των Οινουσσών 5.121 μ– και είναι το καταφύγιο 200, περίπου, φυσητήρων.
Τα μεγάλα βάθη της είναι ιδανικά για τις βουτιές του ζώου, που μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 90 λεπτά, για να βρει τροφή.
Η Ελληνική Τάφρος είναι, ταυτόχρονα, το μοναδικό μέρος της Μεσογείου, όπου οι θηλυκές γεννούν και μεγαλώνουν τα μικρά τους, αλλά και όπου κοινωνικές ομάδες και μοναχικοί αρσενικοί συνυπάρχουν όλο τον χρόνο.
Ωστόσο, οι φυσητήρες απειλούνται με εξαφάνιση.
Ανθρωπογενείς ήχοι, όπως οι ήχοι από τις σεισμικές έρευνες για έρευνα υδρογονανθράκων, οι στρατιωτικές ασκήσεις και οι προπέλες των σκαφών, προκαλούν θανατηφόρους τραυματισμούς.
Η κλιματική αλλαγή, η αλιεία με παρασυρόμενα αφρόδιχτα και η ρύπανση των θαλασσών από πετρελαιοκηλίδες ή από πλαστικά, έχουν ολέθριες συνέπειες για την ίδια τους την επιβίωση.
Το WWF Ελλάς αγωνίζεται ενάντια στις εξορύξεις πετρελαίου και υδρογονανθράκων – την κυριότερη, ίσως, απειλή που αντιμετωπίζει σήμερα το θαλάσσιο περιβάλλον της Ελλάδας και τα είδη που ζουν σε αυτό.
Παράλληλα, η οργάνωση μαζί με ερευνητικά κέντρα εργάζεται με στόχο τη μείωση των συγκρούσεων σκαφών με θαλάσσια είδη.
Ειδικότερα, το WWF μαζί με το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και το Διεθνές Ταμείο για την Προστασία των Ζώων, αλλά και με τη συνεργασία του ναυτιλιακού κλάδου, προσπαθούν να πείσουν τις Αρχές να κάνουν μικρές αναπροσαρμογές στις διαδρομές των μεγάλων πλοίων, οι οποίες δεν ενέχουν σημαντικό κόστος για τα πλοία, αλλά μπορούν να προστατεύσουν το μοναδικό αυτό είδος των φυσητήρων.
● Μεσογειακή φώκια
Η μεσογειακή φώκια Monachus monachus είναι σήμερα ένα από τα σπανιότερα θηλαστικά της Ευρώπης.
Στις ελληνικές θάλασσες κολυμπούν, περίπου, 300. Ειδικότερα στη Γυάρο φιλοξενείται το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της. Δηλαδή, σε αυτό το νησί με τη βαριά ιστορία και με μόλις 0,26 τετραγωνικά χιλιόμετρα εμβαδόν, ζουν, περίπου, 70 άτομα!
Το WWF Ελλάς, μαζί με άλλες ΜΚΟ, επιστήμονες, ερευνητές, ψαράδες, κεντρικούς και τοπικούς φορείς των Κυκλάδων, εργάστηκαν αδιάκοπα επί πέντε χρόνια και κατάφεραν να σχεδιάσουν από κοινού ολοκληρωμένα μέτρα για την προστασία της Μεσογειακής φώκιας και του συνόλου του φυσικού πλούτου του νησιού, τη ρύθμιση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και την ήπια ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Το 2019, τα μέτρα έγιναν αποδεκτά από το ελληνικό κράτος και η Γυάρος θεσμοθετήθηκε ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή, η πρώτη τέτοια περιοχή στις Κυκλάδες.
Το WWF παραμένει στην περιοχή και συνεχίζει να δουλεύει για να διασφαλίσει ότι οι φώκιες θα συνεχίσουν να ζουν στη Γυάρο ανενόχλητες.
● Απειλούμενοι γύπες
Στο εθνικό πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου στον Έβρο συνυπάρχουν αρμονικά με την παραδοσιακή κτηνοτροφία, 36 από τα 38 είδη αρπακτικών πουλιών της Ευρώπης, με «πρωταγωνιστές» τον μαυρόγυπα και τον «Βενιαμίν» των γυπών, ασπροπάρη.
Ειδικότερα, ο ασπροπάρης είναι το πλέον απειλούμενο είδος πτηνού στη χώρα μας, με μόλις τρία ζευγάρια να ζουν στο δάσος της Δαδιάς.
Η ομάδα του WWF Ελλάς εργάζεται στην περιοχή για περισσότερα από 25 χρόνια, δημιουργώντας ένα ισχυρό πλαίσιο προστασίας για αυτά τα σπάνια αρπακτικά πουλιά, με στόχο την προστασία -ιδιαίτερα από απειλές όπως τα δηλητηριασμένα δολώματα- και την αύξηση του πληθυσμού τους.
● Κόκκινο ελάφι
Το κόκκινο ελάφι ζούσε κάποτε σε ολόκληρη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, όμως, οι πληθυσμοί του συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε το είδος βρέθηκε στην κατηγορία των απειλούµενων ζώων της χώρας.
Ο προστατευµένος πληθυσµός της Πάρνηθας είναι σήμερα ο πιο μεγάλος της χώρας, αλλά παραμένει απομονωμένος και ευάλωτος.
Το WWF Ελλάς συμμετέχει στον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και υποστηρίζει τις δράσεις του για την παρακολούθηση του είδους και την προστασία του στον Εθνικό Δρυμό.
● Βάτραχος της Καρπάθου
Ο βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) αποτελεί ενδημικό είδος, καθώς συναντάται μόνο στην Ελλάδα και ειδικότερα μόνο σε κάποιες τοποθεσίες στην Κάρπαθο.
Αξιολογείται από την IUCN ως το πιο απειλούμενο είδος βατράχου στην Ευρώπη.
Οι απειλές που δέχεται -κυρίως έμμεσες, αλλά εξαιρετικά σοβαρές- σχετίζονται με την απώλεια ή υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του, δηλαδή του «σπιτιού» του.
Στο πλαίσιο του Έργου LIFΕ-IP 4 NATURA, το WWF Ελλάς συνεργάστηκε με την ερευνητική ομάδα Ζωικής Ποικιλότητας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την προστασία του βατράχου της Καρπάθου.
Το Σχέδιο Δράσης περιγράφει, μεταξύ άλλων, αναλυτικά τις απειλές και πιέσεις που δέχεται αυτό το σπάνιο είδος, καθώς και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την ανάκαμψη των πληθυσμών του.
Πώς συμπεριφερόμαστε αν συναντήσουμε κάποιο άγριο ζώο
1. Πάνω από όλα, με τη σωστή συμπεριφορά μας δείχνουμε τον σεβασμό μας στα είδη άγριας πανίδας.
Είμαστε στην περιοχή τους και πρέπει να προσέχουμε πού και πώς κινούμαστε.
Πολλές φορές, κυρίως λόγω άγνοιας, μπορεί να καταστρέψουμε ή να οχλήσουμε σοβαρά θέσεις που χρησιμοποιούνται ως φωλιές.
Σεβόμαστε τις σχετικές υποδείξεις των αρμόδιων Αρχών και ενημερωνόμαστε για το θεσμικό πλαίσιο και ενδεχόμενους περιορισμούς που υπάρχουν.
2. Είτε στη θάλασσα είτε στη στεριά, φροντίζουμε να μην πλησιάσουμε μετωπικά και πολύ κοντά το όποιο ζώο.
3. Δεν κινούμαστε με μηχανοκίνητα σε παραλίες, υγρότοπους, μονοπάτια και αμμοθίνες – θυμόμαστε ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία, απαγορεύεται η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων «εκτός οδικού δικτύου σε οικολογικά ευαίσθητες εκτάσεις, όπως, ενδεικτικά, μόνιμες ή εποχικές λίμνες και τέλματα και οι ακτές τους, ο αιγιαλός, οι αμμοθίνες, ποτάμια, ρέματα και ρυάκια, δάση, λιβάδια, βοσκότοποι».
Σεβόμαστε τα όρια ταχύτητας, τόσο στη στεριά, όσο και στη θάλασσα.
Πάντα ενημερωνόμαστε για την παρουσία άγριας πανίδας και τις ανάλογες συστάσεις από τις σχετικές πινακίδες ή από το προσωπικό των αρμόδιων φορέων που βρίσκονται στην περιοχή.
4. Αποφεύγουμε τις βόλτες μόνοι μας στο πλαίσιο μίας πεζοπορίας.
5. Δεν αγγίζουμε τα άγρια ζώα. Μπορεί κάποιο να φαίνεται ήρεμο, όμως ποτέ κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει αν φοβηθεί ή νιώσει εγκλωβισμένο.
Ιδιαίτερα στην περίπτωση αμφιβίων, αποφεύγουμε να τα αγγίξουμε με γυμνά χέρια.
Τα αμφίβια στη χώρα μας δεν είναι δηλητηριώδη για τον άνθρωπο. Αντίθετα, οι άνθρωποι μπορεί να μεταφέρουν πιθανά βλαπτικές ουσίες (π.χ. αντηλιακό, εντομοαπωθητικό), ή ασθένειες (μύκητες) στα ζώα.
6. Δεν ταΐζουμε τα άγρια ζώα. Υπάρχει αρκετή τροφή στη φύση. Το τάισμα, εκτός από τις βλαβερές επιπτώσεις μιας πιθανώς ακατάλληλης τροφής, προκαλεί εξοικείωση των άγριων ζώων με τους ανθρώπους, με απρόβλεπτες και, συνήθως, αρνητικές συνέπειες, όπως: αυξημένα ατυχήματα σε δρόμους, προσέγγιση άγριων ζώων σε οικισμούς, όταν το ζώο αυτό αναζητήσει τροφή από άλλον επισκέπτη, κ.λπ.
Αν ένα ζώο μας φανεί «πεινασμένο» ή «ταλαιπωρημένο», ενημερώνουμε το δασαρχείο ή τον τοπικό φορέα διαχείρισης.
7. Δεν πετάμε στη φύση ούτε υπολείμματα τροφής και, βέβαια, ποτέ συσκευασίες.
Τα υπολείμματα τροφής θα πρέπει να συσκευάζονται και να μπαίνουν σε κάδους, ή, ιδανικά, σε κάδους κομποστοποίησης.
Οι συσκευασίες (π.χ. μπουκάλια, κουτάκια αναψυκτικών, σακούλες) μπορεί να γίνουν θανάσιμη παγίδα για ένα ζώο και ρυπαίνουν το χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον.
8. Η ελεύθερη κίνηση σκύλων ή άλλων οικόσιτων ζώων είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει σύγκρουση με την άγρια ζωή, περιστατικά θήρευσης, ή/και να καταστρέψει τις φωλιές τους.
9. Δεν πλησιάζουμε φαγωμένα ή πληγωμένα θηράματα, όπως ελάφια, αιγοπρόβατα, αγριόχοιρους. Ο θηρευτής τους μπορεί να είναι κάπου εκεί κοντά.
Επιπλέον, τα τραυματισμένα ζώα βρίσκονται σε κατάσταση πόνου και φόβου, άρα μπορεί να επιτεθούν σε οποιονδήποτε πλησιάσει, αν δεν γνωρίζει πώς να τα χειριστεί.
10. Σε περίπτωση συνάντησης με άγριο ζώο, του δίνουμε χώρο. Υποχωρούμε ήσυχα, αργά και αφήνουμε το ζώο να καταλάβει ότι δεν είναι «εγκλωβισμένο» και ότι δεν «απειλείται».
11. Αν δούμε μικρά, συνήθως εκεί κοντά είναι οι γονείς τους. Δεν τα πλησιάζουμε για να παίξουμε ή να βγάλουμε selfies, ούτε τα αγγίζουμε. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως απειλή από τους γονείς.
Τι κάνουμε αν δούμε τραυματισμένο ή νεκρό ζώο
Σε περίπτωση τραυματισμένου ή σκοτωμένου ζώου, δεν το αγγίζουμε και ενημερώνουμε τις αρμόδιες Αρχές ή οργανώσεις. Αν βρισκόμαστε σε προστατευόμενη περιοχή, επικοινωνούμε με τον αρμόδιο Φορέα Διαχείρισης (στο Οικοσκόπιο http://www.oikoskopio.gr/ μπορείτε να δείτε τις περιοχές στον χάρτη).
● Για θαλάσσιες χελώνες: Ενημερώνουμε τον Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας «Αρχέλων» και το τοπικό Λιμεναρχείο, ή τον τοπικό αρμόδιο φορέα.
Τους αρμόδιους φορείς ενημερώνουμε και αν δούμε φωλιά από θαλάσσια χελώνα ή μικρά χελωνάκια.
Ιδιαίτερα στην περίπτωση που δούμε χελωνάκια, ΔΕΝ τα μεταφέρουμε στη θάλασσα, αλλά βεβαιωνόμαστε ότι η παραλία στην πορεία τους είναι ελεύθερη, ώστε να βρουν μόνα τους τον δρόμο, καθώς το να καταφέρουν να προσανατολιστούν είναι σημαντικό για την επιβίωσή τους.
Αντίστοιχα, αν δούμε χελώνα να φτιάχνει τη φωλιά της, απομακρυνόμαστε.
● Για φώκιες: Σε περίπτωση που δούμε άρρωστη, τραυματισμένη, ή/και νεκρή φώκια, επικοινωνούμε με τη MΟm/Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας.
Ένας χρήσιμος οδηγός για το τι πρέπει να κάνουμε αν συναντήσουμε κάποιο θαλάσσιο θηλαστικό
● Για κητώδη: Επικοινωνούμε με το Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών «ΑΡΙΩΝ».
● Για αρκούδες και λύκους: Επικοινωνούμε με τις οργανώσεις Καλλιστώ και Αρκτούρος.
● Για άλλα θηλαστικά, αμφίβια, ερπετά, ή πουλιά: Επικοινωνούμε με την ΑΝΙΜΑ και τη Δράση για την Άγρια Ζωή».
Πηγή:ygeiamou.gr