Σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία των δήμων και των περιφερειών προαναγγέλλει ο νέος Κώδικας της Αυτοδιοίκησης, που βρίσκεται στην τελική ευθεία για διαβούλευση και ψήφιση στη Βουλή στις αρχές του καλοκαιριού. Ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος παρουσίασε τις βασικές διατάξεις του σχεδίου στην ηγεσία της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, κάνοντας λόγο για ένα κείμενο που ενσωματώνει περίπου 1.000 διάσπαρτα νομοθετήματα και αποσκοπεί στην άρση δυσερμήνευτων διατάξεων και την προώθηση ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου.
Μία από τις κομβικές αλλαγές που εισάγει ο Κώδικας είναι η κατάργηση του δεύτερου γύρου στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα εκλέγονται από την πρώτη Κυριακή, εξασφαλίζοντας παράλληλα αυξημένη δημοκρατική νομιμοποίηση και εγγυημένη πλειοψηφία τριών πέμπτων (3/5) στα συμβούλια. Ο τρόπος ανάδειξης του επιτυχόντος συνδυασμού στον πρώτο γύρο, σε περίπτωση που κανείς δεν συγκεντρώσει το απαιτούμενο ποσοστό (πιθανότατα 50%+1), προβλέπει μηχανισμό καταμέτρησης και δεύτερων επιλογών από τα ψηφοδέλτια των συνδυασμών που αποκλείονται. Στις λοιπές εκλογικές αλλαγές περιλαμβάνεται η προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία, το ενιαίο παράβολο υποψηφιότητας και η απλοποίηση ζητημάτων ασυμβίβαστων και κωλυμάτων.
Ο Κώδικας επιχειρεί ένα ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ, εισάγοντας το «τεκμήριο καθημερινότητας». Αυτό σημαίνει ότι κάθε αρμοδιότητα που δεν ανήκει ρητά σε άλλο επίπεδο του κράτους, εκχωρείται στους δήμους (εννέα λειτουργικές κατηγορίες για δήμους, τρεις για περιφέρειες). Συνολικά καταγράφηκαν 1.199 αρμοδιότητες. Βασική αρχή είναι ότι οι αρμοδιότητες που ασκούνται θα ασκούνται οπωσδήποτε (με επτά επιλογές άσκησης), ενώ κάθε κάτοικος θα έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες ίδιας ποιότητας, ανεξαρτήτως πληθυσμού δήμου.
Στον τομέα της οικονομικής διαχείρισης, ο έλεγχος νομιμότητας απομακρύνεται από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις. Προαναγγέλθηκε η άμεση λειτουργία επτά αυτοτελών υπηρεσιών ελέγχου ΟΤΑ, υπό τον γενικό επόπτη νομιμότητας, έναν θεσμό που είχε νομοθετηθεί προ 15ετίας. Σχεδιάζεται επίσης ηλεκτρονική πλατφόρμα για τη συγκέντρωση και εξόφληση οφειλών προς τους ΟΤΑ (π.χ. δημοτικά πρόστιμα). Μία νέα δυνατότητα που παρέχεται στους δήμους είναι η χορήγηση επιδόματος γέννησης έως 3.000 ευρώ, με προϋποθέσεις που θα ορίζονται από τα δημοτικά συμβούλια.
Ο νέος Κώδικας, που θα αποτελείται από πάνω από 1.100 σελίδες διαρθρωμένες σε τέσσερα βιβλία, φιλοδοξεί να εκσυγχρονίσει το πλαίσιο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης, προωθώντας τον συντονισμό, τη βελτίωση των υπηρεσιών και τη βιωσιμότητα των ΟΤΑ.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ