Ένα συναρπαστικό ταξίδι της σύγχρονης γνώσης για τον Κόσμο στον οποίο ζούμε με θέμα: “Αυτός ο κόσμος ο μικρός ο Μέγας” είχαν την χαρά να απολαύσουν την Δευτέρα 31-1-2022 οι φίλοι της Σχολής Γονέων – Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κατερίνης με τον Αστροφυσικό – Κοσμολόγο κ. Κωνσταντίνο Κλεΐδη.
Ένα ταξίδι στις εσχατιές του Σύμπαντος και στην αρχή του χρόνου!… Ξεναγοί και συνοδοιπόροι μας, οι δύο πιο πετυχημένες περιγραφές του Κόσμου μας: Η Κβαντική Μηχανική και η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας!
Ένα συγκλονιστικό ταξίδι προσέφερε σε όλους εμάς χθες ο Αστροφυσικός-Αστρολόγος και Πρόεδρος του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών, του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος κ. Κωνσταντίνος Κλεϊδης με την ομιλία του στη Σχολή Γονέων Κατερίνης με θέμα ‘‘Αυτός ο Κόσμος…ο μικρός, ο μέγας’’. Ένα ταξίδι στο Σύμπαν που πρακτικά αποτυπώνει τη πρόοδο και τη σπουδαιότητας της επιστήμης για την Οικουμένη αλλά και αναδεικνύει τα όρια και τις δυνατότητες της ανθρώπινης σκέψης.
Όπως εν αρχή ανέφερε ο κ. Κλεϊδης, το Σύμπαν είναι το άπαν, δηλαδή αθροιστικά και σωρευτικά το ενιαίο όλο του χώρου, του χρόνου, της ενέργειας και κάθε πληροφορία διακινείται στο σύνολο αυτό. Η επιστήμη δε το προσεγγίζει για λόγους μελέτης, πρόσκτησης γνώσης και αποκρυστάλλωσης πορισμάτων από την πλευρά του λεγόμενου Μικρόκοσμου με την κβαντική θεωρία, της βιόσφαιρας με εργαλείο την κλασική Φυσική και εν τέλει, όσον αφορά τη μέγα-κλίμακα, από την πλευρά του Μακρόκοσμου με την υποστήριξη της γενικής θεωρίας της σχετικότητας.
Στον Μικρόκοσμο κυριαρχούν τα άτομα και τα υποατομικά σωματίδια, βασικές δομικές μονάδες των οποίων είναι οι τρεις οικογένειες των κουάρκς και των λεπτονίων. Αυτές οι οικογένειες δε των θεμελιωδών αρχικών δομών δημιουργούν και συγκροτούν αυτό που εμείς αποκαλούμε ύλη. Παράλληλα με την ύλη, όμως, όπως μας επεσήμανε ο κ. Καθηγητής, υφίσταται και η αντιύλη. ‘‘Απέναντι’’ στο ηλεκτρόνιο υπάρχει και το φέρον αντιθετικό φορτίο ποζιτρόνιο και όπου συμπαντικώς συμμειγνύεται ύλη και αντιύλη το αποτέλεσμα είναι η αλληλοεξουδετέρωση.
Βασικό χαρακτηριστικό του Μικρόκοσμου είναι η πυρηνική δύναμη και οι ηλεκτρομαγνητικές αλληλεπιδράσεις, τρίτη δε που επιδρά σε αυτόν είναι η ασθενής πυρηνική δύναμη. Η σημασία των δυνάμεων αυτών είναι απολύτως καθοριστική για οτιδήποτε συνειδητοποιούμε γύρω μας. Η χημεία είναι σε πρακτικό επίπεδο έκφραση του ηλεκτρομαγνητισμού για παράδειγμα.
Ο κ. Κλεϊδης μίλησε για τα 12 φερμιόνια και τα 12 μποζόνια, που συνιστούν το καθιερωμένο πρότυπο δόμησης των υλικών οντοτήτων, ακόμα και για τα σωματίδια Higgs και κατέδειξε εγείροντας τον εντυπωσιασμό τη σημασία και πρακτικότητα για τη συμπαντική πορεία των πολύπλοκων και αριθμητικά ‘‘άπειρων’’ διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στην αθέατη για εμάς ‘‘ζώνη’’ του Μικρόκοσμου.
Εξήψε δε το ενδιαφέρον όταν αναφέρθηκε στον λεγόμενο Μακρόκοσμο, δηλαδή τον κόσμο των αστέρων και των γαλαξιών, όπου κυριαρχεί η τέταρτη θεμελιώδης δύναμη, η βαρύτητα. Στον ‘‘κόσμο’’ αυτόν οι εξισώσεις της γενικής θεωρίας της σχετικότητας αποπειρώνται να συνδέσουν τη γεωμετρία με την ύλη. Καταλυτικό ρόλο διαδραματίζουν στη μεγάλη κλίμακα θεώρησης οι τέσσερεις διαστάσεις, το μήκος, το πλάτος, το ύψος και ο χρόνος που συνδιαμορφώνει τον τετραδιάστατο Χωρόχρονο, επί του οποίου με ταχύτητα 10 τρις, χιλιόμετρα ανά έτος τρέχει το φως.
Βασική επισήμανση του κ. Καθηγητή ήταν η καμπυλότητα του Χωρόχρονου, ιδιότητα που μάλλον συνιστά ως προς τον προσδιορισμό της μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ανθρώπινης επιστήμης. Την καμπυλότητα αυτή την προκαλεί η ύλη. Μάλιστα δημιούργημα του υπερβολικά καμπυλωμένου χωρόχρονου είναι και οι ‘‘μυθικές’’ μαύρες τρύπες.
Η ύλη μπορεί να είναι φωτεινή. Οι 2 τρις. γαλαξίες που υπολογίζεται ότι υπάρχουν στο Σύμπαν, τα γαλαξιακά τείχη και τα γαλαξιακά νήματα είναι ‘‘ορατές ενσαρκώσεις’’ αυτού του είδους της ύλης. Η σκοτεινή, παρά ταύτα, ύλη, που μάλιστα περιβάλλει κάθε γαλαξία, αποτελεί το 85% του περιεχομένου του Σύμπαντος ου περιεχομένου του σύμπαντος, ενώ ταυτόχρονα με αυτήν υφίσταται και η σκοτεινή ενέργεια, η επιβραδύνει τη συμπαντική διαστολή λόγω της αμοιβαίας βαρυτικής έλξης των γαλαξιών.
Το αποκορύφωμα της διάλεξης του κ. Καθηγητή ήταν το σημείο που αναφέρθηκε στην πιθανή δημιουργία του Σύμπαντος. Εκεί ανέλυσε τη θεωρία της μεγάλης έκρηξης (Big Bang), της στιγμής δηλαδή από την οποία ξεκίνησαν όλα από ένα υπερβολικά (αδιανόητα για την ανθρώπινη αντίληψη) συμπυκνωμένο ‘‘αρχικό άτομο’’. Το Σύμπαν σε κάθε περίπτωση όμως φαίνεται να λειτουργεί με κανόνες. Είναι ομογενές και ισότροπο, δηλαδή ενέχει κανόνες καθολικής διατοπικής και διαχρονικής εφαρμογής και διαστέλλεται με βάση την αρχή της ισοδυναμίας.
Η διάλεξη του κ. Κλεϊδη υπήρξε χειμαρρώδης. Ακούσαμε για τα Supernova και τον χρόνο του Planck και ‘‘ταξιδέψαμε’’ από την ημικλασσική θεωρία της βαρύτητας έως την αρχή της απροσδιοριστίας του Heisenberg, τη θεμελιώδη αρχή της κβαντικής Φυσικής. Μέσα στον δεδομένα περιορισμένο ‘‘χωρόχρονο’’ της διάλεξης’’ του ο κ. Καθηγητής μας πρόσφερε μια άκρως ενδιαφέρουσα και συναρπαστική περιήγηση στην Οντολογία του Σύμπαντος και στις περί αυτήν προσεγγίσεις της ανθρώπινης επιστήμης και κέντρισε τη σκέψη και τον προβληματισμό μας.
H Επόμενη εκδήλωση θα γίνει την Δευτέρα 14-2-2022 με καλεσμένους ομιλητές την Νευρολόγο- Ψυχίατρο, Θεολόγο, τ. Καθηγήτρια και Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer κ. Μάγδα Τσολάκη, τον Νευρολόγο και Αναπληρωτή Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Θωμά Τέγο και την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κ. Μάρθα Σπηλιώτη οι οποίο θα μας μιλήσουν διαδικτυακά για την «Διαχείριση της καθημερινότητος του ασθενούς με Άνοια στην Ελλάδα σήμερα», την «Διαχείριση Ισχαιμικού, Εγκεφαλικού Επεισοδίου» και την Διαχείριση Επιληπτικού Επεισοδίου». Δείτε την εκδήλωση εδώ: https://youtu.be/su7i2T0tz5A
Με εκτίμηση
Για το Δ.Σ.
Κωνσταντίνος Κορομπίλης