Σήμερα, Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου, είναι της Αγίας Θεοφανούς της θαυματουργού και του Αγίου Μοδέστου πατριάρχου Ιεροσολύμων. Αυτό σημαίνει ότι γιορτάζουν οι: Θεοφανώ, Μόδεστος.
Ο Άγιος Μόδεστος
Υπήρξε Πατριάρχης Ιεροσολύμων (632-634) και είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ο Μόδεστος ως επίτροπος του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Ζαχαρία (609-632), που είχε συλληφθεί αιχμάλωτος από τους Πέρσες, αναστήλωσε και ανακαίνισε όλα τα ιερά προσκυνήματα των Αγίων Τόπων, τα οποία είχαν καταστραφεί από την επιδρομή των Περσών το 614.
Aπολυτίκιο
Oσίως τoν βίον σου διαπεράσας σοφέ, ποδήρει κεκόσμησαι ιερωσύνης φαιδρώ, ιερόαθλε Μόδεστε, όθεν και εναθλήσας προθυμότατα πάτερ, νυν εν αγαλλιάσε τω Χριστώ συναγάλλη, πρεσβεύων υπὲρ πάντων ημών των ευφημούντων σε.
Λαογραφία
Ο Άγιος Μόδεστος θεωρείται προστάτης των ζώων και των κτηνοτρόφων. Στο ευχολόγιο υπάρχει μάλιστα και ειδική ευχή «εις κτήνη», που κατά την παράδοση θεωρείται έργο του αγίου.
Η ημέρα της εορτής αποτελούσε παραδοσιακή αργία, με προσφορές άρτων και κολλύβων στον ναό από τους γεωργούς, οι οποίοι με τον αγιασμό εκείνης της ημέρας ράντιζαν τα σπαρμένα χωράφια τους. Κόλλυβα του αγίου έριχναν στα χωράφια, για να εξασφαλίσουν τη γονιμότητα της γης, ενώ κόλλυβα και άρτο έδιναν και στα ζώα τους να φάνε, για να έχουν την προστασία του.
Ο Άγιος Μόδεστος τιμάται ιδιαίτερα στη Μακεδονία και στη Θεσσαλία. Στην Καλαμπάκα μάλιστα οι κτηνοτρόφοι μάζευαν τα ζώα τους έξω από τον ναό για να τα ραντίσει ο ιερέας με τον αγιασμό της ημέρας.
Στη Λέσβο, όπως και σε άλλες περιοχές, πίστευαν ότι ο άγιος ήταν ο ίδιος γεωργός και κτηνοτρόφος και οι γεωργοί τιμούσαν τη μνήμη του παρασκευάζοντας και μοιράζοντας λουκουμάδες στους συγχωριανούς τους. Στη Νάξο τον τιμούν ως τον πρώτο εξημερωτή των βοδιών.
Στην Κρήτη, πάλι, φροντίζουν να μην κουράζουν τα ζώα τους την ημέρα της εορτής του αγίου, πιστεύοντας ότι, σε διαφορετική περίπτωση, ο άγιος θυμώνει και τιμωρεί τους άκαρδους ανθρώπους.
Οι λατρευτικές αυτές αντιλήψεις και πρακτικές συνδέονται με τις νοοτροπίες εποχών κατά τις οποίες δεν υπήρχαν τα μηχανικά μέσα παραγωγής.
Η Αγία Θεοφανώ
Ήταν κόρη του Κωνσταντίνου του Μαρτινακίου, του Ιλλουστρίου και της Άννας. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ανατράφηκε με επιμέλεια.
Σε κατάλληλη ηλικία, ο βασιλιάς Βασίλειος ο Μακεδόνας την έδωσε για σύζυγο στον γιό του Λέοντα τον Σοφό (886 – 912 μ.Χ.), με τον οποίο για 12 χρόνια ζούσε με αφοσίωση συζυγική και αναγνωρίστηκε αμέσως από τους συγχρόνους της σαν αγία και θαυματουργή για τα πολλά έργα αγάπης που έκανε.
Παρ’ όλο τα μεγαλεία και τον πλούτο που την πλαισίωνε, διατήρησε τη ταπεινοφροσύνη και την μετριοφροσύνη που την χαρακτήριζε πριν. Προτιμούσε να είναι απλά ντυμένη και να βρίσκεται δίπλα στους ανθρώπους που την χρειαζόντουσαν. Γι’ αυτό ντυνόταν απλά για να μην αναγνωρίζεται και με την συνοδεία δύο έμπιστων υπηρετριών της, γύρναγε στα σπίτια των φτωχών και κατατρεγμένων και πρόσφερε την βοήθειά της.
Ήταν τόση η πίστη της, που αξιώθηκε να θαυματουργήσει. Όταν εγκατέλειπε η ιατρική επιστήμη κάποιον ασθενή διότι δεν μπορούσε να τον θεραπεύσει, του επανέφερε την υγεία του η Αγία με την δύναμη της ψυχής της. Παρ’ όλο τις πίκρες που δέχθηκε στη ζωή της η Αγία Θεοφανώ υμνούσε τον Κύριο με μία άσβεστη φλόγα.
Όταν πέθανε, ο σύζυγός της, έκτισε ωραιότατο ναό, κοντά στον ναό των Αγίων Αποστόλων, όπου εναποτέθηκε το τίμιο λείψανό της. Αυτό μετακόμισε ο Πατριάρχης Γεννάδιος ο Σχολάριος, στο ναό των Αγίων Αποστόλων και από ‘κεί αργότερα μεταφέρθηκε στο Πατριαρχείο, όπου μέχρι σήμερα σώζεται.