Ο μύθος αποτελεί πανάρχαια προσπάθεια του ανθρώπου να ερμηνεύσει τις σχέσεις ανάμεσα στον πολιτισμό και στη φύση. Από τη σκοπιά της ανθρωπολογίας, ο μύθος συγκροτεί ένα είδος «επιστήμης» των πρωτόγονων πολιτισμών στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν το φυσικό τους περιβάλλον. Για τη φιλοσοφία, ο μύθος νοηματοδοτεί τα βασικά κοσμολογικά ερωτήματα του ανθρώπου, με αλληγορίες και σύμβολα ανεξάρτητα από τα αν είναι αληθινά ή φανταστικά. Η γλωσσολογία και η φιλολογία αντιμετωπίζουν τον μύθο ως αφηγηματικό τρόπο διασύνδεσης των έλλογων διαστάσεων του πολιτισμού και των αδιευκρίνιστων λειτουργιών της φύσης. Για την ψυχανάλυση οι μύθοι είναι κατασκευές και σύμβολα του ανθρώπινου υποσυνείδητου μέσω των οποίων οι άνθρωποι μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις ατομικές και τις συλλογικές τους φοβίες και ανησυχίες. Η τέχνη εμπνέεται από τον μύθο και συγχρόνως παρέχει τους αναπαραστατικούς τρόπους μέσω των οποίων πραγματώνεται η μυθική έκφραση.

Η επίδραση των μύθων στην εξέλιξη του πολιτισμού υπήρξε καταλυτική. Οι μύθοι αποτέλεσαν το υλικό με το οποίο κτίσθηκαν οι κοινωνικοί και οι θρησκευτικοί θεσμοί, επεξηγήθηκαν οι άγνωστες πλευρές της φύσης, σημασιοδοτήθηκαν οι πολιτισμικές νοοτροπίες και οι έξεις και εκφράστηκαν οι άνθρωποι καλλιτεχνικά.

Στις σύγχρονες κοινωνίες η δυναμική σχέση του ανθρώπου με τον άνθρωπο είναι ένα ζήτημα που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της επιστήμης, της φιλοσοφίας και της τέχνης. Στοιχείο, που αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν ξεχάσει παντελώς την μυθική τους έκφραση. Ωστόσο, οι σύγχρονοι μύθοι λειτουργούν και ως μορφές «συμβολικής βίας» (Pierre Bourdieu) με σκοπό τη χειραγώγηση των ανθρώπων, τη διαστρέβλωση της αλήθειας και την εκπλήρωση ιδίων συμφερόντων.

Στο πλαίσιο των σχέσεων μύθου, πολιτισμού και τέχνης τα σύγχρονα ερωτήματα που τίθενται είναι:

  • Ποια είναι η σημασία και το νόημα του μύθου στη σύγχρονη πολιτισμική και καλλιτεχνική δημιουργία;
  • Ποιες είναι οι σύγχρονες συμβολικές και αλληγορικές διαστάσεις του μύθου;
  • Με ποιούς τρόπους και διαδικασίες ο μύθος μπορεί σήμερα να αναπαρασταθεί καλλιτεχνικά;
  • Ποια είναι η εκπαιδευτική σημασία του μύθου στις σύγχρονες κοινωνίες και με ποιους τρόπους μπορεί σήμερα να υποστηριχθεί;
  • Πώς μπορεί η σύγχρονη μυθική έκφραση να πραγματωθεί σε τόπους πολιτισμού και να αναδείξει την τοπική πολιτιστική κληρονομιά;

Με βάση τα παραπάνω ερωτήματα δομείται το διήμερο δράσεων με θέμα: «Μύθος και πολιτισμός: αρχαία σύμβολα- σύγχρονες επιβιώσεις». Οι εκδηλώσεις του διημέρου περιλαμβάνουν θεωρητικές εισηγήσεις και βιωματικές δράσεις με στόχους τη συνεργατική και διεπιστημονική προσέγγιση της μυθικής έκφρασης, την ανάδειξη της εκπαιδευτικής και καλλιτεχνικής διάστασης του μύθου.

Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν στο αρχαιολογικό πάρκο των Λειβήθρων με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας και του Πανελληνίου Ομίλου Φίλων Αφήγησης (Π.Ο.Φ.Α.).

 

 

ΔΡΑΣΕΙΣ

Αρχαιολογικό πάρκο «Λειβήθρων» (Λεπτοκαρυά, Πιερία)

 

Σάββατο, 7 Σεπτεμβρίου 2019, ώρες 19.00’-21.00’  

Εσπερίδα – στρογγυλή τράπεζα με τίτλο: «Μύθος και πολιτισμός: αρχαία σύμβολα – σύγχρονες επιβιώσεις»

Πρόγραμμα:

19.00-19.15. Αντώνης Κάλφας, ποιητής-συγγραφέας, «Ο μύθος στη λογοτεχνία: μεταμορφώσεις αρχαιοελληνικών λογοτεχνικών μύθων (Ορφέας, Ευρυδίκη, μύθος των Ατρειδών) και η πρόσληψή τους από σύγχρονους λογοτέχνες (Νίκος Εγγονόπουλος, Κική Δημουλά, Νίκος Καρούζος, Γιάννης Ρίτσος, Νίκος Μπακόλας)».

19.15-19.30. Νικόλαος Γραίκος, Δρ Ιστορίας της Τέχνης Α.Π.Θ., «Ο μύθος στις εικαστικές τέχνες».

19.30-19.45. Σμαράγδα Μανταδάκη-Παπαδοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, «Ορφέας-Λείβηθρα: η αξιοποίηση του αρχαίου ελληνικού μύθου με βάση το scientific theatre»

Συντονίζει η αρχαιολόγος Ελένη Κλινάκη.

 

Κυριακή, 8 Σεπτεμβρίου 2019, ώρες 18.00’-21.30’

Βιωματικό Εργαστήριο: «Είναι και δεν είναι….»

Εργαστήριο δραματοποίησης παραμυθιού. Μέσα από την κίνηση, τη μικροφυσιογνωμία,  τον ήχο, τη φωνή, το τραγούδι , το βίωμα και τη δράση, την αναζήτηση της κοινής αισθητικής μας γλώσσας «ζωντανεύουμε» το μύθο, προσπαθούμε να βρούμε τα κατάλληλα «μεταφορικά μέσα» ώστε ο μύθος και το παραμύθι να υλοποιηθούν και να εκφραστούν, να διαπεράσουν τα τείχη των ανθρώπων, να ακουστούν.

Εμψυχώτριες: Δανάη Αμανατίδου, Άννα Γκούντα, Νατάσσα Ιωαννίδου.

Θεατρική παράσταση, «Το αγόρι που έγινε ελάφι», βασισμένη σε παραδοσιακά παραμύθια. Από το θέατρο ΠΗΓΑΣΟΣ, σε σκηνοθεσία Χάρη Αμανατίδη, σκηνικά κοστούμια Βέτας Χαϊλατζίδου και μουσική Νατάσσας Ιωαννίδου, με τους Άννα Γκούντα, Κατερίνα Παρλίτση, Αντώνη Καρρά, Όλγα Παπανάκου, Νατάσσα Ιωαννίδου και Δανάη Αμανατίδου.