Σε όλους μας είναι γνωστό, πως τη νύχτα της 18ης Οκτωβρίου 1912, ο υποναύαρχος Βότσης (συνοδευόμενος από τους Λιτοχωρίτες ψαράδες, Νικόλα Βλαχόπουλο & Μιχάλη Κουφό) με το «τορπιλοβόλο 11» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, βύθισε το τουρκικό θωρηκτό«Feth-i Bülend». Διαβάζουμε επίσης (στον τύπο) ότι ο ιστός στον οποίο υψώνεται η ελληνική σημαία στον Λευκό Πύργο, είναι το κατάρτι του τουρκικού θωρηκτού. Παρόμοιες αναφορές (μηχανή του χρόνου) μας αναφέρουν ότι το κατάρτι του τουρκικού πλοίου, που έγινε ιστός για την ελληνική σημαία, είχε έντονο συμβολισμό για πολλές δεκαετίες, μέχρι που σάπισε (στάλθηκε για παλιοσίδερα) και αντικαταστάθηκε από νέο ιστό.
Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία που είχα με αρχαιολόγο του μουσείου βυζαντινού πολιτισμού Θεσσαλονίκης, (για να εξακριβώσω που τελικά βρίσκεται η αλήθεια αυτών των δημοσιευμάτων) μου ανέφερε: “Δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα από το υπουργείο πολιτισμού, ότι το κατάρτι του τουρκικού θωρηκτού «Feth-i Bülend» αποτελεί και τον ιστό, όπου υψώνεται η ελληνική σημαία στον Λευκό Πύργο, γιατί πάνω στον ιστό δεν υπάρχει κάποιο τεκμήριο (σήμα, σύμβολο), που να αποδεικνύει τα παραπάνω. Επομένως, «ο θρύλος» που επικρατεί, για το συγκεκριμένο θέμα, δεν έχει τεκμηριωθεί από το υπουργείο πολιτισμού (από τις αναφορές και τις πηγές που έχει στα αρχεία της, η εφορεία αρχαιοτήτων πόλης Θεσσαλονίκης)”.
Το «τορπιλοβόλο 11» ναυπηγήθηκε το έτος 1885 στη Γερμανία και ήταν το πρώτο (του ιδίου τύπου) ελληνικό πολεμικό πλοίο (τα άλλα ήταν τα τορπιλοβόλα 12, 13, 14, 15 & 16). Έλαβε μέρος στον ελληνο-τουρκικό πόλεμο του 1897. Το έτος 1905 μετασκευάστηκε στον Πειραιά, (προστέθηκε δεύτερος λέβητας & απέκτησε δεύτερη καπνοδόχο), ενώ παράλληλα αυξήθηκε η ταχύτητά του και βελτιώθηκε ο οπλισμός του. Στις 18 Οκτωβρίου 1912, (με κυβερνήτη τον Βότση) τορπίλισε και βύθισε το τουρκικό θωρηκτό «Φετχί Μπουλέντ» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Βυθίστηκε το έτος 1913 (κατόπιν προσάραξης) στον όρμο του Μούδρου της Λήμνου. Αργότερα ανελκύσθηκε και επανήλθε πάλι στην ενεργό πολεμική του δράση.
Το έτος 1918, το «τορπιλοβόλο 11» μετατράπηκε σε υδροφόρα (πλοίο μεταφοράς νερού). Έτσι, το αλλοτινό ταχύπλοο (αφού προσέφερε τις υπηρεσίες του στους Βαλκανικούς πολέμους) μετατράπηκε σε μία αργοκίνητη φορτηγίδα, που εκτελούσε νωχελικά τη διαδρομή Πόρος – Πειραιάς, μεταφέροντας νερό στους διψασμένους Πειραιώτες. Παροπλίστηκε το έτος 1920 και όπως όλα τα γερασμένα πολεμικά πλοία, διαλύθηκε και πουλήθηκε για παλιοσίδερα. Από το ιστορικό «τορπιλοβόλο 11», σώζεται η σημαία του και ένα ταχυβόλο όπλο του, που εκτίθενται στο ιστορικό μουσείο Ύδρας, γενέτειρα του θρυλικού κυβερνήτη του, ενώ η ναυτική στολή του Βότση εκτίθεται στο ναυτικό μουσείο της Ελλάδας.
Υπενθυμίζουμε πως τα «τορπιλοβόλα 14 & 16» (τα οποία ήταν “αδελφά πλοία” με το «τορπιλοβόλο 11») συμμετείχαν (μαζί με τον «Αλφειό» πλωτάρχης του οποίου ήταν ο Κουντουριώτης) στην επιχείρηση του ελληνο-τουρκικού πολέμου του 1897, με σκοπό να καταστρέψουν τις αποθήκες των Οθωμανών, στην παραλία της Λεπτοκαρυάς (11-04-1897). Το αποτέλεσμα της επιχείρησης αυτής ήταν να σκοτωθεί ο Εμμανουήλ Αντωνιάδης, ο οποίος υπήρξε και ο πρώτος νεκρός απόφοιτος της σχολής Ναυτικών Δοκίμων.
Το τουρκικό θωρηκτό «Feth-i Bülend» = (λαμπρό επίτευγμα) ναυπηγήθηκε στη Βρετανία το 1872, είχε λάβει μέρος στις επιχειρήσεις του ρωσο-τουρκικού πολέμου το 1877. Το πλοίο είχε μετασκευαστεί στην Κωνσταντινούπολη το 1907 και διέθετε δώδεκα πυροβόλα, διαφόρων τύπων. Τορπιλίσθηκε από το ελληνικό «τορπιλοβόλο 11» και βυθίστηκε στις 18 Οκτωβρίου 1912, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Kατά τον τορπιλισμό του πνίγηκαν δεκατρείς ναύτες και ο ιμάμης του καραβιού.
Το ναυάγιο του τουρκικού θωρηκτού «Φετχί Μπουλέντ» εντοπίστηκε στα τέλη του 20ου αιώνα και ανελκύστηκαν αρκετά ευρήματα (το έτος 1999) από το ποντισμένο τουρκικό πολεμικό πλοίο, που είχε καταστραφεί από την ισχυρή έκρηξη, όπως: σιδερένια τμήματα του θωρηκτού, μπρούτζινα αντικείμενα, ένα φινιστρίνι, ανθρώπινα οστά, κλπ. Σήμερα, ότι σώζεται από το ναυαγισμένο κουφάρι του τουρκικού πλοίου, παραμένει βυθισμένο, μέσα στο θολό βυθό του Θερμαϊκού κόλπου.
Τα ενάλια ευρήματα του πολεμικού πλοίου, διανεμήθηκαν σε μουσεία και σήμερα εκτίθενται στη Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ελλάδος, στο πολεμικό μουσείο Θεσσαλονίκης, στο μουσείο Μακεδονικού αγώνα και στο ναυτικό μουσείο Λιτοχώρου. Τέλος, η σημαία του τουρκικού πολεμικού, πριν βουλιάξει, αποσπάσθηκε και εκτίθεται στο εθνολογικό ιστορικό μουσείο της Αθήνας, ενώ ο μεταλλικός θυρεός του «Φετχί Μπουλέντ» εκτίθεται στο ναυτικό μουσείο Ελλάδας, στον Πειραιά.
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος – αρχαιολόγος