Η. Χατζηχριστοδούλου: Αναπτυξιακό εργαλείο ή δούρειος ίππος για την Πιερία & την Κεντρική Μακεδονία;

Σύσκεψη για το θέμα των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών πραγματοποιήθηκε το πρωί της Δευτέρας, 12 Δεκεμβρίου, στο Επιμελητήριο Πιερίας. Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Γιάννης Αμοιρίδης, η Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Μαρία Μίχου, η Αντιπεριφερειάρχης Πιερίας Σοφία Μαυρίδου, ο Δήμαρχος Κατερίνης Σάββας Χιονίδης, τα μέλη της διοικητικής επιτροπής του Επιμελητηρίου Μάρκος Κουλούμογλου (Α’ Αντιπρόεδρος), Ματούλα Βελώνη (Β’ Αντιπρόεδρος), Νίκος Ασαρίδης (Γενικός Γραμματέας) και Παύλος Μπατάλας (Οικονομικός Επόπτης), εκπρόσωποι των Βουλευτών κ.κ. Παπαγεωργίου και Κουκοδήμου καθώς και του δημάρχου Πύδνας – Κολινδρού.

Η εισήγηση του Προέδρου του Επιμελητηρίου Πιερίας Ηλία Χατζηχριστοδούλου είχε ως εξής:

«Γνωρίζετε πολύ καλά λόγω του αιφνίδιου ενδιαφέροντος που υπήρξε στην τρέχουσα επικαιρότητα για το θέμα μας, ότι οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες ( ΕΟΖ ) είτε θα μας απασχολήσουν έντονα μέσα στους επόμενους μήνες είτε θα καταδικαστούν πολύ γρήγορα στο περιθώριο της οικονομικής μας ιστορίας ακόμη και ως ιδέα εν τη γενέσει της.

Ο λόγος είναι απλός. Οτιδήποτε εμπεριέχει στην ουσία του αντικρουόμενες ( διφορούμενες ) απόψεις, έχουμε αντιληφθεί πλήρως ότι είτε επιβάλλεται αστραπιαία είτε ακυρώνεται απότομα. Τέτοιας φύσεως είναι και οι ΕΟΖ ως ζήτημα που ξεκίνησε μετά από πρόσφατες δηλώσεις του Επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα οικονομίας, Όλι Ρεν, ο οποίος απαντώντας σε Έλληνα Ευρωβουλευτή χαρακτήρισε τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες ως πολύ καλή ιδέα για την τόνωση της ανάπτυξης στην Ελλάδα, προσθέτοντας όμως ότι κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμη εξετασθεί από την Ε.Ε.

Ως Επιμελητήριο είχαμε έως τώρα μια πολύ γενική ( επιστημονική ) γνώση για τον όρο Ειδικές ή Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες. Εξειδικευμένη έρευνα επί του ζητήματος μας έδωσε το έναυσμα να κάνουμε η ανοιχτή διά του τύπου επιστολή του Βουλευτή Πιερίας κ. Γιάννη Αμοιρίδη, η οποία επέσπευσε άλλωστε και τη σημερινή μας συνάντηση.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον διαπιστώσαμε ότι έχουν γίνει κάποιες μεμονωμένες ενέργειες στην Πελοπόννησο και στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, ενώ και ορισμένες περιοχές της Ηπείρου έδειξαν πρώιμο ενδιαφέρον για το θέμα που μας απασχολεί σήμερα. Μάλιστα σε ορισμένα δημοσιεύματα έγινε και λόγος για φάκελο – πρόταση του Υπουργείου προς τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. μέσα στις αρχές του 2012.

Οφείλουμε λοιπόν με σύνεση και χωρίς βιασύνες να δούμε τα εξής :

Γιατί για μια ακόμη φορά η Κεντρική Μακεδονία φαίνεται – στη συγκεκριμένη περίπτωση για τη Γενική Γραμματεία Στρατηγικών Επενδύσεων – ( άρα μιλάμε για εκπρόσωπο της κεντρικής εξουσίας ), να είναι εκτός επίκεντρου της κουβέντας μας ; Αυτό το αναφέρω ασχέτως αν εμείς σήμερα κρίνουμε τις ΕΟΖ ως καλή ή κακή ιδέα για τον τόπο μας.

Ακόμη και αν πρόκειται για ενδιαφέρουσα ιδέα που θα μπορούσε να τονώσει την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, πρέπει να εξεταστεί με ιδιαίτερη σοβαρότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές και πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και τον ανταγωνισμό, τη φορολογική νομοθεσία καθώς και το ισχύον εργατικό δίκαιο. Από όσο άλλωστε γνωρίζουμε μέχρι τώρα τουλάχιστον καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έχει υποβάλλει ακόμη συγκεκριμένα σχέδια για τη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών.

Ο Γενικός Γραμματέας Στρατηγικών Επενδύσεων κ. Σελέκος μίλησε πρόσφατα για αντισυμβατικές λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν μέσα σε αντισυμβατικές συνθήκες. Εμείς εκπροσωπούμε ως αιρετοί ανθρώπους που μας εμπιστεύθηκαν. Άλλοι τους πολίτες της Πιερίας στη Βουλή και στην Αυτοδιοίκηση, κάποιοι άλλοι σε όλη την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και εμείς από την πλευρά μας τις παραγωγικές τάξεις της Πιερίας. Οφείλουμε λοιπόν ο καθένας από το μετερίζι του να σταθμίσει την έννοια του «πολιτικού κόστους». Προσωπικά μου είναι ως έκφραση αδιάφορη. Όμως δεν μπορώ να παρακάμψω το γεγονός ότι οποιαδήποτε απόφαση της Πιερίας για τυχόν πρόταση εφαρμογής ΕΟΖ πρέπει να είναι ομόφωνη. Εάν δεν είναι ομόφωνη, εκτιμώ ότι για ορισμένους από την ομήγυρη κάνει την εμφάνισή της και μια ήπια ερμηνεία του «πολιτικού κόστους». Αν υποθέσουμε ότι αυτό το ξεπερνούμε όλοι και μπούμε στην ουσία του θέματος, τότε έχουμε να αντιμετωπίσουμε ορισμένα πρακτικά θέματα :

Τη σχέση κόστους – οφέλους που θα δημιουργηθεί από τις εκατοντάδες θέσεις εργασίας, σε σύγκριση με τον τύπου αθέμι
το ανταγωνισμό που κανείς δεν μας εγγυάται ότι δεν θα κάνει την εμφάνισή του για τις ημεδαπές και τοπικές μας επιχειρήσεις. Τα οφέλη που μπορεί να έχει ένας αλλοδαπός επενδυτής στην Πιερία μπορεί να είναι άμεσα φορολογικά, να σχετίζονται με την πλήρη παράκαμψη γραφειοκρατικών διαδικασιών στην αδειοδότηση καθώς και με απαλλαγή από δασμούς. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτό δημιουργεί σοβαρό ζήτημα στρέβλωσης του υγιούς ανταγωνισμού όταν μια μεγάλη ξένη επιχείρηση που θα ενταχθεί σε ΕΟΖ είναι ομοειδής με ελληνική εταιρία που δραστηριοποιείται στην περιοχή μας.

Το πόσο διασφαλισμένοι είμαστε από εφαρμογή εργασιακού ντάμπινγκ, δηλαδή μειωμένων εργατικών αμοιβών εντός των ΕΟΖ σε σχέση με τη λοιπή επικράτεια.

Πιστεύω αγαπητοί μου ότι οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες δεν πρέπει να θεωρηθούν ως πανάκεια για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων και επιχειρηματικών κεφαλαίων. Πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε ως επιπρόσθετα αναπτυξιακά εργαλεία για εστιασμένη τοπική ανάπτυξη που μπορεί να είναι αποτελεσματικά μονάχα υπό προϋποθέσεις.

Αν με ρωτούσατε ως Πρόεδρο του Επιμελητήριου, ως άνθρωπο που θα ήθελε άμεσες ξένες επενδύσεις στην Πιερία, εάν πρέπει να συσταθούν ΕΟΖ στην Περιφερειακή μας Ενότητα, θα σας απαντούσα γενικώς ναι, δεδομένων των συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί σήμερα στη χώρα μας, αρκεί όμως να γνωρίζουμε εκ των προτέρων σε ποιους τομείς θα γίνουν οι επενδύσεις. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν νομικά κωλύματα και υπό τις εξής προϋποθέσεις :

Όλες οι υποδομές που θα δημιουργηθούν στην περίπτωση που επιλεγεί η υποδοχή επιχειρήσεων σε ΕΟΖ θα αναλαμβάνονται αποκλειστικά από τοπικά συνεργεία κατασκευών και τοπικές επιχειρήσεις – προμηθευτές.

Οι τυχόν εισερχόμενες επιχειρήσεις σε τέτοιου είδους ζώνες θα πρέπει να απασχολούν κατ’ ελάχιστο 500 άτομα, καθώς δεν έχουμε τέτοιου μεγέθους επιχειρήσεις στην Πιερία. Δεν θα πρέπει καν να γίνεται κουβέντα για επιχειρήσεις που δεν είναι εντάσεως εργασίας γιατί διαφορετικά η ίδια η κουβέντα δεν έχει κανένα απολύτως νόημα.

Θα πρέπει να διασφαλίζεται η δυνατότητα να προτείνουμε εμείς ως Πιερία, το είδος των επιχειρήσεων ή τον παραγωγικό τομέα στον οποίο θα μπορούσε να διατεθεί μια πολύ μεγάλη έκταση για άμεσες ξένες επενδύσεις. Για παράδειγμα, Είμαστε κάθετα αντίθετοι σε οιαδήποτε προσπάθεια ένταξης σε ΕΟΖ μεγάλων εταιριών που σχετίζονται με τον τουρισμό και την αγροτική οικονομία. Δεν θα επιτρέπαμε σε τέτοια περίπτωση να δημιουργηθεί ρήγμα στον επιχειρηματικό ιστό της Πιερίας όπου οι άνθρωποι βασίζονται βιοποριστικά στον τουρισμό και στην καλλιέργεια της γης.

Επιτρέψτε μου να γίνω ακόμη πιο συγκεκριμένος :

Θα μπορούσαμε να πούμε ΝΑΙ σε μια μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία της Γαλλίας ή της Γερμανίας κι ας είχε 8-9 % φορολογία, αρκεί να απασχολούνταν 1.000 άτομα από την περιοχή μας. Θα λέγαμε ΝΑΙ σε μια βιομηχανία κατασκευής ανταλλακτικών αυτοκινήτων ή ενδιάμεσων μερών για την κατασκευή τελικών προϊόντων.

Θα ήμασταν θετικοί στην ένταξη παραγωγικών επιχειρήσεων υπό ειδικό καθεστώς σε ένα μελλοντικό βιοτεχνικό πάρκο Αιγινίου.

Ίσως βλέπαμε με θετικό μάτι μια κοινοπραξία κατασκευής και αξιοποίησης τουριστικών μαρίνων.

Δεν θα είχε κανένα νόημα να πούμε ΝΑΙ σε μια εταιρία που θέλει να σκεπάσει αγροτικές μας εκτάσεις με χιλιάδες φωτοβολταϊκά πάνελς στερώντας κλήρο από δημότες χωρίς να μειώνεται ούτε στο ελάχιστο το ποσοστό ανεργίας της Πιερίας.

Ουδείς είμαι βέβαιος φορέας ή πολιτικός εκπρόσωπος της Πιερίας είναι μωρός ώστε να λέει επιπόλαια «όχι» σε επενδύσεις ή αναπτυξιακές πολιτικές. Ουδείς όμως από εμάς είναι ανεύθυνος ώστε να λέει εν λευκώ «ναι» και να συνδράμει σε αόριστες υποσχέσεις ανάπτυξης της οποίας οι επιμέρους όροι δεν του γνωστοποιούνται, για την οποία δεν του έχει ζητηθεί να εκφράσει άποψη και δεν έχει περάσει από κοινωνική διαβούλευση.

Επιπλέον, δεν έχουν μελετηθεί εκτενώς  στην παγκόσμια βιβλιογραφία οι δεσμοί που αναπτύσσουν οι ΕΟΖ με τις τοπικές κοινωνίες και κατ’ επέκταση οι επιδράσεις που επιφέρουν σε αυτές.

Στο πλαίσιο αυτό εκφράζουμε το φόβο μην αξιοποιηθεί η αναπτυξιακή άπνοια που επικρατεί στην Περιφέρειά μας και στην χώρα μας με πρόχειρες κινήσεις και βεβιασμένους χειρισμούς.

Δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε κάποιους να χρησιμοποιήσουν το «θυμικό» του Έλληνα και να μεταφέρουν την κουβέντα στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο όπου έχουμε τους «Γερμανούς κατακτητές» και τους Έλληνες που αντιστέκονται στην κατοχή.

Είμαι βέβαιος για τους τίτλους ειδήσεων αν αύριο βγαίναμε από αυ
τή τη σύσκεψη με ένα ηχηρό ναι για την εφαρμογή ΕΟΖ στην Πιερία. Θα ακούγαμε και ίσως όχι αδικαιολόγητα εκφράσεις όπως «προτεκτοράτο», «αποικιοποίηση», «δουλοπαροικία», «μισθοί Ινδίας στην Πιερία»,  γι’ αυτό και πρέπει να λειτουργήσουμε μεθοδικά :

Βήμα 1ο : Ερώτηση των τεσσάρων (4) βουλευτών μας στα αρμόδια Υπουργεία για να μάθουμε :

Ποια είναι η θέση του Υπουργείου σχετικά με τη δημιουργία ΕΟΖ.

Αν υπάρχουν εξελίξεις πανελλαδικά και αν πράγματι ετοιμάζεται κάποιος φάκελος από τη Γ.Γ. Στρατηγικών Επενδύσεων.

Αν θα ληφθούν σοβαρά υπόψη οι προτάσεις τοπικών αναπτυξιακών φορέων.

Αν θα υπάρξει δημόσια διαβούλευση πριν προωθηθεί κάποιο αίτημα στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Βήμα 2ο : Προχωρούμε σε ερώτημα προς τη Γ. Γ. Στρατηγικών Επενδύσεων για το εάν η Πιερία με τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και το πολύ χαμηλό ποσοστό ΑΕΠ συγκριτικά με τον ελληνικό και ευρωπαϊκό μέσο όρο, έχει το δικαίωμα να υποβάλλει πρόταση ( ακόμη και αν αποκλείεται το σύνολο της Κεντρικής Μακεδονίας ή για παράδειγμα η Θεσσαλονίκη )

Βήμα 3ο : Το Επιμελητήριο Πιερίας καταθέτει έτοιμη πρόταση κυρίως σε συνεργασία με τον Δήμο Πύδνας Κολινδρού εφόσον ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου το επιθυμούν. Άποψή μας είναι ότι η μόνη ενιαία έκταση που μπορεί να προταθεί από την Πιερία για ένταξη σε καθεστώς ΕΟΖ ανήκει στον Δήμο Πύδνας Κολινδρού. Μελετήσαμε τις διεθνείς πρακτικές και διαπιστώσαμε ότι επιτρέπεται η ένταξη σε ΕΟΖ και διαμετακομιστικών κέντρων εμπορίου ( logistics centers ). Θα ήταν σκόπιμο σε αγαστή συνεργασία να γίνει μια ολοκληρωμένη πρόταση για τα 500 στρέμματα που ο δήμος παραχωρούσε στο πρόσφατο παρελθόν ώστε η έκταση αυτή να είναι διαθέσιμη αποκλειστικά για λειτουργία εμπορευματικού κέντρου.

Τίποτε όμως δεν γίνεται αν δεν υπάρχει πράσινο φως πάνω στο νομικό καθεστώς και τις εξασφαλίσεις που απαιτούμε».