Τα συν και τα πλην, η ανάγκη μείωσης της γραφειοκρατίας και εξειδίκευσης ανά νομό.
Εδώ και δεκαετίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της Πολιτικής Συνοχής και των χρηματοδοτικών της εργαλείων, αποτελεί έναν πολύτιμο σύμμαχο του τουριστικού προϊόντος της Ελλάδας και των τουριστικών επιχειρήσεων. Ειδικά στην Πιερία, όπου ο τουρισμός αποτελεί βασικό αναπτυξιακό μοχλό, πολλοί είναι οι επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου που έχουν επωφεληθεί βασίζοντας την ανάπτυξη των επιχειρήσεών τους και τη βελτίωση των υπηρεσιών τους στα προγράμματα του ΕΣΠΑ και άλλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων.
Σημαντικός σύμμαχος για την ένταξή τους σε αυτά τα προγράμματα είναι οι εξειδικευμένοι επιστήμονες και οι πιστοποιημένοι μελετητές, οι οποίοι έχουν την απαραίτητη γνώση προκειμένου να προσφέρουν τα «φώτα» τους και να καθοδηγήσουν τους επιχειρηματίες του τουρισμού στα σωστά βήματα, που θα τους εξασφαλίσουν τη χρηματοδότησή τους.
Ο Αθανάσιος Γκούνας, Σύμβουλος Αναπτυξιακών Προγραμμάτων ΕΣΠΑ, Οικονομολόγος-Σύμβουλος Μάρκετινγκ και Καθηγητής Εφ. Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, διαθέτει τεράστια εμπειρία πάνω στα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ έχοντας συνεργαστεί με δεκάδες επιχειρήσεις της Πιερίας. Γνωρίζει τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τα μειονεκτήματα αυτών των προγραμμάτων και καταθέτει τη δική του πρόταση για τη βελτίωσή τους ώστε ακόμη περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις του νομού να μπορέσουν να ωφεληθούν χαρτογραφώντας τις ανάγκες τους και αποκτώντας συγκριτικά και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
****************************************************
Κύριε Γκούνα, ποιο είναι μέχρι σήμερα το αποτύπωμα των χρηματοδοτικών εργαλείων του ΕΣΠΑ στις τουριστικές επιχειρήσεις της Πιερίας;
Είναι γεγονός πως το ΕΣΠΑ αποτελεί μεγάλη στήριξη στην υλοποίηση επενδύσεων σε κάθε μορφή του τουρισμού αλλά και σε άλλου είδους επιχειρήσεις, όχι όμως σε όλες.
Πραγματικά, αυτά τα προγράμματα βοηθάνε υποστηρικτικά για την αξιοποίηση ορθολογικών επενδύσεων.
Οι τουριστικές επιχειρήσεις του νομού μας αξιοποιούν σε μεγάλο βαθμό τα συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία των επιδοτήσεων του ΕΣΠΑ, τόσο για αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών τους όσο και για αξιοποίηση νέων ευκαιριών με την ίδρυση καινούργιων τουριστικών μονάδων καθώς επίσης και για συναφείς επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου όπως ο θαλάσσιος τουρισμός (ενοικίαση σκαφών) και ο Οδικός τουρισμός (ενοικίαση αυτοκινήτων-μικρών λεωφορείων κλπ).
Θα υπήρχε μεγαλύτερη αξιοποίηση αυτών των χρηματοδοτικών εργαλείων αν υπήρχε από την αρχή ενημέρωση για την αποφυγή ανασφάλειας από τους επενδυτές. Η περιοχή μας εξαρτάται από τις κινήσεις ως επί το πλείστον από τους μικροεπενδυτές, οι οποίοι δεν είχαν εξαρχής δει με βεβαιότητα τη δυναμική που τους πρόσφεραν τα συγκεκριμένα προγράμματα ΕΣΠΑ.
Είμαι στον χώρο από το 2002 και δυστυχώς η ενημέρωση που γινόταν από μη πιστοποιημένους φορείς αλλά και από μια ενημέρωση τύπου «καφενείου» οδήγησε πολλούς επενδυτές να μη βλέπουν καλόπιστα τα σχετικά προγράμματα μιας και πίστευαν ότι είναι είτε απάτη είτε δάνεια τα οποία και θα τα επέστρεφαν. Φυσικά, αυτός ο μύθος πλέον σήμερα έχει καταρριφθεί μετά την ένταξη πολλών επενδυτών σε σχετικά προγράμματα του ΕΣΠΑ, από πολλούς επενδυτές οι οποίοι λειτούργησαν θετικά για τη διαφήμιση των προγραμμάτων αυτών μέσω της προώθησης των ιδίων των επενδύσεων καθώς και μέσα από τη γνωστή μέθοδο μάρκετινγκ, «από στόμα σε στόμα» (Word of Mouth).
Δίχως τα συγκεκριμένα προγράμματα δεν θα υπήρχαν οι σχετικές επενδύσεις στον νομό μας και θα υστερούσαμε σε μεγάλο βαθμό, διότι το βάρος της ανάπτυξης θα «έπεφτε» 100% στους ιδιώτες και μόνο από ιδία κεφάλαια.
Ποια πιστεύετε πως είναι τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, που αποτελούν κίνητρο ή αντιθέτως αποθαρρύνουν τις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου να υποβάλλουν αίτηση ένταξης στα προγράμματα αυτά;
Επιγραμματικά θα σας αναφέρω τα πλεονεκτήματα των προγραμμάτων ΕΣΠΑ ως εξής:
- Στήριξη ιδιωτικών επενδύσεων με ποσοστό επί του έργου της επένδυσης
- Καθοδήγηση για τις νέες τεχνοκρατικές-τεχνολογικές εξελίξεις
- Ρευστότητα σε εύλογο χρονικό διάστημα τις περισσότερες φορές
- Ενημέρωση για αξιοποίηση μελλοντικών επενδύσεων
- Επιδοτήσεις χωρίς υποχρέωση επιστροφής του χρηματοδοτούμενου ποσοστού εφόσον πληρούνται συγκεκριμένοι όροι
- Αύξηση θέσεων εργασίας
- Υλοποίηση επιχειρηματικών ευκαιριών
- Δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος
- Βιωσιμότητα επιχειρήσεων
- Κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος μέσω της επένδυσης και αξιοποίηση εκμετάλλευσης και εξοικονόμησης ενέργειας
- Ανάπτυξη μέσω ψηφιακών προοπτικών
- Στρατηγικός σχεδιασμός και ανάπτυξη του Μάρκετινγκ στον τουριστικό κλάδο
Τα μειονεκτήματα δυστυχώς τα οποία και αποθαρρύνουν τους επιχειρηματίες του κλάδου και όχι μόνο είναι τα εξής:
- Υψηλός βαθμός Ελληνικής γραφειοκρατίας, δυστυχώς ακόμα και σήμερα, η οποία κουράζει ψυχολογικά τους επενδυτές
- Φορολόγηση των ποσών των επιδοτήσεων
- Δεν είναι ακατάσχετα στον μεγαλύτερο βαθμό τους
- Δεν είναι προσδιορισμένα και στοχευμένα ανά νομό αλλά είναι είτε πανελλήνια είτε περιφερειακά και δεν κλείνουν τις ανισότητες μεταξύ των νομών
- Δεν περιλαμβάνουν αρκετές φορές την ιδιαιτερότητα της ελληνικής κοινωνίας και αγοράς, δηλαδή του οικογενειακού χαρακτήρα ταυτότητας των επιχειρήσεων
- Καθυστέρηση όχι συχνά, ευτυχώς, της πληρωμής των δικαιούχων των επιδοτήσεων, όταν αφορά έργα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και του γνωστού αναπτυξιακού νόμου
- Δεν στηρίζουν επιχειρήσεις με χαμηλή ρευστότητα και οι συγκεκριμένοι επενδυτές είναι στα χέρια των τραπεζικών ομίλων, που πολλές φορές δεν δέχονται την ανάλογη στήριξη από αυτές, ασχέτως ακόμα και αν έχουν εγκριθεί σε κάποιο επιδοτούμενο πρόγραμμα
- Δεν υπάρχει οργανόγραμμα διετίας ή έστω μονοετούς προγραμματισμού ώστε κάθε ενδιαφερόμενος να γνωρίζει επακριβώς με ημερομηνίες έναρξης και λήξης των προγραμμάτων
- Δεν υπάρχει διαφοροποίηση των προγραμμάτων σε ειδικές περιπτώσεις αλλαγών στη δραστηριότητα της επιχείρησης όπως συμβαίνει σήμερα με την πανδημία του covid-19
- Καθυστέρηση αποφάσεων των εγκρίσεων ή ακόμα και των ενστάσεων, πολλές φορές άνω του ενός έτους, γεγονός το οποίο οδηγεί ήδη σε αντίθετη πορεία της σχετικής επένδυσης διότι κατά την αίτηση υπήρχε διαφορετική στόχευση της επιχείρησης
Η αγροδιατροφή και ο τουρισμός είναι μεταξύ των κλάδων που θα ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027. Πως μπορούν να επωφεληθούν οι επιχειρήσεις της Πιερίας;
Είναι αλήθεια ότι οι συγκεκριμένοι κλάδοι αλλά και πολύ άλλοι θα είναι μέσα στο πλαίσιο των επιδοτήσεων του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027. Αυτό που θα πρέπει να προσέξουν οι δυνητικοί επενδυτές και ενδιαφερόμενοι είναι το γεγονός ότι απαιτείται από την μεριά τους να χαρτογραφήσουν τις ανάγκες της επιχείρησης τους από σήμερα μέχρι και για τα επόμενα τρία (3) χρόνια τουλάχιστον για να μη βρεθούν εκτεθειμένοι στον ανταγωνισμό, εσωτερικό και εξωτερικό.
Το κλειδί επιτυχίας πάντα είναι η καινοτομία, στην οποία μπορεί να υιοθετήσει – δημιουργήσει μια επιχείρηση για να εξασφαλίσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Ειδικά ο νομός μας, ο νομός Πιερίας, έχει μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που ασχολούνται τόσο με την αγροδιατροφή όσο και με τον τουριστικό κλάδο.
Θα πρέπει κατά τη γνώμη μου, να γίνονται ημερίδες και συνέδρια από εξειδικευμένους επιστήμονες αλλά και ελεύθερους επαγγελματίες του χώρου, σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να μεταλαμπαδεύσουν την εμπειρία τους. Η εξέλιξη και η μάθηση σε κάθε χώρο είναι συνεχής και απαιτείται όλοι μας, επενδυτές – φορείς – κράτος, να είναι σε επαγρύπνηση.
Ολοκληρώνοντας, να ενημερώσω ότι για την ορθή σχεδίαση και υλοποίηση μιας επένδυσης θα πρέπει να υπάρχει αγαστή συνεργασία μεταξύ του επενδυτή, του πιστοποιημένου μελετητή και του μηχανικού (μηχανολόγου-αρχιτέκτονα) με τους φορείς που θα έχουν αναλάβει τη διαχείριση του προγράμματος.
Να αποφεύγονται κινήσεις συνεργασίας με μη γνώστες του αντικειμένου των επενδυτικών μελετών και να ζητάνε πάντα αποδεικτικά στοιχεία υλοποίησης προηγούμενων προγραμμάτων. Εν ολίγοις, οι ενδιαφερόμενοι να κάνουν και τη δική τους προσωπική έρευνα. Να ζητάνε από τα αρμόδια επιμελητήρια το μητρώο μελετητών του νομού τους ή να έρχονται σε επαφή με επενδυτές, οι οποίοι υλοποίησαν κάποιο επενδυτικό έργο.
Ευχή μου είναι, τέλος, κάποια στιγμή, τα επενδυτικά προγράμματα ΕΣΠΑ να είναι πιο στοχευμένα στις ανάγκες κάθε νομού. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι οι επιχειρήσεις του νομού μας δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τις επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης και της Χαλκιδικής με τα κονδύλια, τις περισσότερες φορές, να απορροφούνται από εκεί πρωτίστως. Γι’ αυτό, η λύση ανά νομό είναι επιτακτική περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Υπάρχει δυστυχώς ευρωπαϊκό καθεστώς ανά περιφέρεια, το γνωρίζουμε χρόνια, έχουμε ενημερώσει κάθε αρμόδιο εδώ και χρόνια, αλλά δυστυχώς οι φωνές μας δεν εισακούγονται από ό,τι έχω αντιληφθεί στο αρμόδιο διαχειριστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.