Χρηματοδοτούνται από το Ε.Π. «Κεντρική Μακεδονία 2014-2020» εργασίες αναστήλωσης και ανάδειξης του νοτιοδυτικού τμήματός της.
Στο νότιο τμήμα της Πιερίας, στην είσοδο της μεγάλης πτυχής που χωρίζει τον Κάτω από τον Άνω Όλυμπο, ανάμεσα στην Παλαιά Λεπτοκαρυά και τη Σκοτίνα και σε απόσταση 9χλμ. βορειοδυτικά του λόφου του κάστρου του Πλαταμώνα, στη θέση Κανάλια, βρίσκεται μια αρχαία πόλη με ακρόπολη.
Πρόκειται για τα Λείβηθρα, που θεωρούνται ως η γενέτειρα και ο τόπος ταφής του Ορφέα, του πιο διάσημου και προικισμένου μύστη, μουσικού και τραγουδιστή της αρχαιότητας. Να σημειωθεί πως αναφορές για την ύπαρξη των Λειβήθρων συναντάμε στα κείμενα του Στράβωνα και του Παυσανία αλλά και σε Ρωμαίους ιστορικούς.
Η Ακρόπολη των Λειβήθρων
Η Ακρόπολη των Λειβήθρων περιβάλλεται από τρεις χειμάρρους, που σχηματίζουν την κοίτη της Ζηλιάνας, τον αρχαίο ποταμό Συς. Η ριψοκίνδυνη επιλογή της θέσης ήταν απ’ ότι φαίνεται και η αιτία της καταστροφής της ακρόπολης αλλά και ο λόγος της μοναδικής ομορφιάς του φυσικού περιβάλλοντος.
Η Ακρόπολη είναι ένα τειχισμένο ύψωμα με αρχαιότερες, προς το παρόν, ενδείξεις ζωής του 8ου αι. π.Χ. Στους γειτονικούς πρόποδες εντοπίστηκαν νεκροταφεία που χρονολογούνται ήδη από τη Μυκηναϊκή εποχή. Η καταστροφή και εγκατάλειψη της Ακρόπολης τοποθετείται στις αρχές του 1ου αι. π.Χ. Η ακρόπολη έχει τριγωνική/απιοειδή κάτοψη και απόκρημνα, σχεδόν κάθετα πρανή, εκτός από τα Β και ΝΑ που είναι ομαλότερα. Η επιφάνειά της είναι κατωφερής από ΝΔ προς ΒΑ και έχει την εικόνα ερειπιώνα, με ορατούς λιθώνες από την κατάρρευση κτιρίων.
Η συνολική έκταση των Λειβήθρων είναι περίπου 15 στρέμματα. Τα τελευταία χρόνια στον χώρο του ευρύτερου Αρχαιολογικού Πάρκου των Λειβήθρων πραγματοποιούνται αρχαιολογικές ανασκαφές, οι οποίες έχουν αναδείξει σημαντικά ευρήματα αναγόμενα στην Μυκηναϊκή εποχή αλλά και στην εποχή του Αρχέλαου. Συγκεκριμένα, έφεραν στο φως το νεκροταφείο των Λειβήθρων και την ακρόπολη του οχυρωματικού περιβάλλοντος. Τα βασικά ευρήματα των ανασκαφών είναι τμήματα τειχών από αργολιθοδομή, δάπεδα εσωτερικών χώρων, εξωτερικά λιθόστρωτα, νομίσματα και ειδώλια.
Όπως είναι γνωστό, σε γειτνίαση με την Ακρόπολη των Λειβήθρων, υλοποιήθηκε μέσω του ΕΣΠΑ 2007-2013 Κεντρικής Μακεδονίας το βιωματικό Πάρκο Λειβήθρων, που φιλοξενεί ποικίλες πολιτιστικές δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα με θεματικό άξονα τον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο, τον Όλυμπο και την καθημερινή ζωή της αρχαιότητας.
Οι νέες παρεμβάσεις
Σε συνέχεια αυτής της πράξης, στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Αειφόρου Τουρισμού, που έχει ως στόχο την αύξηση του αναμενόμενου αριθμού επισκέψεων σε τοποθεσίες πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς και πόλους έλξης, έρχεται το έργο «Στερέωση – αναστήλωση – ανάδειξη Ν∆ τμήματος Ακρόπολης Λειβήθρων», που έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία 2014-2020».
Η πράξη συγχρηµατοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), με συνολικό προϋπολογισμό 699.903,50 ευρώ και ημερομηνία λήξης την 31/08/2021. Φορέας παρακολούθησης είναι η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Π. Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και φορέας λειτουργίας η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας.
Ειδικότερα, το έργο αφορά στην προστασία και αποκατάσταση του πλέον αντιπροσωπευτικού αρχιτεκτονικού συνόλου της ανασκαμμένης επιφάνειας της ακρόπολης, αλλά και στη συνολική βελτίωση και ανάδειξη του χώρου, με την εξασφάλιση ασφαλούς πρόσβασης των επισκεπτών και τον γενικό ευπρεπισμό και καθαρισμό της επιφάνειας του λόφου. Η παρέμβαση αφορά στο σωζόμενο ΝΔ τμήμα της οχύρωσης και των οικιστικών καταλοίπων αμέσως εσωτερικά του τείχους, που συνιστούν ενιαίο σύνολο με ερμηνευτική πληρότητα.
Το έργο στοχεύει καταρχήν στην προστασία του μνημείου και αφετέρου στη βελτίωση της επισκεψιμότητας του χώρου. Παράλληλα, συμβάλλει ουσιαστικά στη συμπληρωματικότητα και την περαιτέρω δικτύωση των σημαντικών αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της περιοχής, με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στο πλαίσιο του πολιτιστικού και εκπαιδευτικού τουρισμού, τροφοδοτούμενο και από τους επισκέπτες (μαθητές, σπουδαστές, ευρύ κοινό) του γειτονικού πάρκου Λειβήθρων, με το οποίο βρίσκεται σε λειτουργική σύνδεση.
Τι περιλαμβάνει
Αναλυτικά, το φυσικό αντικείμενο της πράξης περιλαμβάνει εργασίες πεδίου, υποδομές και εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης κοινού, προστασία και ανάδειξη των μνημείων, έρευνα, τεκμηρίωση και πληροφόρηση. Ειδικότερα, όσον αφορά τις εργασίες πεδίου, θα γίνει ευπρεπισμός – καθαρισµός της ακρόπολης και των παλαιών ανασκαφών, εργασίες πρασίνου, χωµατουργικές εργασίες, τοπική αποκατάσταση ξύλινων αναληµµάτων και επιχώµατος αντιστήριξης του Ν∆ πρανούς του λόφου.
Στον τομέα των υποδομών και των εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης κοινού, περιλαμβάνεται επισκευή και αντικατάσταση -όπου απαιτείται- των υφιστάµενων ξύλινων κιγκλιδωµάτων, κατασκευή της κύριας πορείας εισόδου των επισκεπτών στην ακρόπολη και διευθέτηση των οµβρίων υδάτων.
Σχετικά με το θέμα της προστασίας και ανάδειξης των μνημείων, προβλέπεται η αποχωμάτωση και αφαίρεση των προσωρινών ξύλινων στοιχείων αντιστήριξης του Ν∆ τείχους, η αποδόµηση τείχους, η τοποθέτηση µικροπασσάλων – εδαφοηλώσεων – αγκυρώσεων και η κατασκευή υποθεµελίωσης του τείχους, η αναδόµηση – συµπλήρωση τείχους, η διαµόρφωση – αντιστήριξη πρανούς εξωτερικά του τείχους. Επίσης, καθαρισµοί για την αποκάλυψη της συνολικής κάτοψης των οικιστικών καταλοίπων αµέσως εσωτερικά του οχυρωµατικού πύργου, αρµολογήσεις και συµπληρώσεις τοιχοδοµών – όπου απαιτείται-, κατάχωση και αποκατάσταση της στάθµης δαπέδων, διαµόρφωση σταθεροποιηµένου δαπέδου, συντήρηση – στέγαση δύο πίθων και συντήρηση του λοιπού αρχαιολογικού υλικού από την περιοχή παρέµβασης.
Τέλος, θα γίνει επικαιροποίηση της στάθµης θεµελίωσης του τείχους, εργαστηριακός έλεγχος κονιάµατος και λιθοπλίνθων και πρόταση νέας σύνθεσης, αεροφωτογράφιση, φωτογραµµετρική τεκµηρίωση και παραγωγή τρισδιάστατου ψηφιακού µοντέλου, υλοποίηση απτικού µοντέλου ακρόπολης µε υπόµνηµα σε σύστηµα Braille, τοποθέτηση δίγλωσσων πινακίδων ενηµέρωσης και κατεύθυνσης, παραγωγή ψηφιακού – ηχητικού – έντυπου πληροφοριακού υλικού, καθώς και σχεδιασµός εκπαιδευτικού προγράµµατος και ψηφιακής εφαρµογής.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.