Τα μεταβαλλόμενα επίπεδα το ορμονών επηρεάζουν τον όγκο και το μέγεθος διάφορων περιοχών του γυναικείου εγκεφάλου. Μπορούν, όμως, αυτές οι αλλαγές να επηρεάσουν τις σκέψεις και τις πράξεις;

Ο ΕΜΜΗΝΟΣ ΚΥΚΛΟΣ μιας γυναίκας καθορίζεται από την παραγωγή και την ροή των ορμονών που προετοιμάζουν το σώμα της για μια επικείμενη εγκυμοσύνη. Αυτή η καλοκουρδισμένη διαδικασία δεν μεταμορφώνει μόνο τα γυναικεία αναπαραγωγικά όργανα. Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές έρευνες, η παραγωγή και η ροή των ορμονών αυτών αναδιαμορφώνει τον ίδιο τον εγκέφαλο.

Δύο επιστημονικές μελέτες που κυκλοφόρησαν τον Οκτώβριο πραγματοποίησαν λεπτομερείς εγκεφαλικές σαρώσεις σε γυναίκες που βρίσκονταν σε διάφορα στάδια του έμμηνου κύκλου τους, διαπιστώνοντας ότι ο όγκος ή το πάχος ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου αλλάζει σε συνάρτηση με τα επίπεδα των ορμονών στο σώμα.

Οι περιοχές αυτές που αναδείχθηκαν και από τις δύο μελέτες είναι αυτές του μεταιχμιακού συστήματος, μια ομάδα εγκεφαλικών δομών που σχετίζονται με τα συναισθήματα, τη μνήμη και τη συμπεριφορά.

Σύμφωνα με την Erika Comasco, αναπληρώτρια καθηγήτρια για την υγεία των γυναικών και των παιδιών στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία, είναι σαν ο εγκέφαλος να βρίσκεται σ’ ένα τρενάκι του τρόμου κάθε 28 περίπου ημέρες.
Σύμφωνα με την Erika Comasco, αναπληρώτρια καθηγήτρια για την υγεία των γυναικών και των παιδιών στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία, είναι σαν ο εγκέφαλος να βρίσκεται σ’ ένα τρενάκι του τρόμου (!) κάθε περίπου 28 ημέρες.

Επισημαίνει ότι η σημασία αυτών των μελετών έγκειται στο ότι οικοδομούν γνώσεις σχετικά με τον αντίκτυπο αυτών των ορμονικών διακυμάνσεων στον τρόπο με τον οποίο δομείται ο εγκέφαλος.

Σύμφωνα με την Adriene Beltz, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, αυτές οι αλλαγές στον εγκέφαλο μπορούν δυνητικά να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ενεργούμε, σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε στην καθημερινή μας ζωή. Προσθέτει ότι τα επόμενα σημαντικά βήματα για την επιστήμη είναι να βάλει σε μια σειρά τα νέα αυτά ευρήματα προκειμένου να συναρμολογήσει το παζλ.

Πώς οι ορμόνες καθορίζουν τον έμμηνο κύκλο
Η έναρξη της περιόδου μιας γυναίκας σηματοδοτεί και την έναρξη του έμμηνου κύκλου. Σε αυτό το στάδιο οι ορμόνες στο γυναικείο σώμα βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα. Με την πάροδο μερικών εβδομάδων όμως, αυτές αυξάνονται δραματικά.

Κατά την ωορρηξία, περίπου τη 14η ημέρα του κύκλου, τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα οκταπλασιάζονται, ενώ περίπου επτά ημέρες αργότερα τα επίπεδα προγεστερόνης αυξάνονται κατά 80 φορές.

Η παραγωγή της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης προτρέπει την ανάπτυξη ενός ωοθυλακίου σε ώριμο ωάριο, ενώ έπειτα η ωχρινοτρόπος ορμόνη προκαλεί την απελευθέρωση του ωαρίου.

Ο κύκλος επαναλαμβάνεται κάθε 24 με 38 ημέρες μέχρι τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση, πράγμα που σημαίνει ότι η μέση γυναίκα βιώνει περίπου 450 περιόδους κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Ποιες είναι οι αλλαγές στον εγκέφαλο κατά την διάρκεια του έμμηνου κύκλου;
Η Viktoriya Babenko, υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα, και η επιστημονική της ομάδα χρησιμοποίησαν προηγμένες μεθόδους απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (MRI) για να χαρτογραφήσουν τις δομικές αλλαγές σε ολόκληρο τον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια τριών φάσεων του εμμηνορροϊκού κύκλου: της ωορρηξίας, της εμμήνου ρύσεως και του μέσου ωχρού κύκλου.

Η μέση ωχρινική φάση λαμβάνει χώρα μεταξύ ωορρηξίας και εμμήνου ρύσεως και χαρακτηρίζεται από μια κορύφωση της ορμόνης προγεστερόνης. Στην έρευνα συμμετείχαν 30 νεαρές γυναίκες με φυσιολογικό κύκλο, στις οποίες έγινε επίσης αιμοληψία για την ακριβή καταγραφή των επιπέδων των ορμονών τους κατά τη στιγμή των σαρώσεων.

Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις των οιστρογόνων και της ωχρινοτρόπου ορμόνης συσχετίστηκαν και οι δύο με αλλαγές που υποδηλώνουν ταχύτερη μεταφορά πληροφοριών, όπως είδαν οι ερευνητές κατά την απεικόνιση της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου.

Η φαιά ουσία είναι ο βαθύτερος εγκεφαλικός ιστός που αποτελείται από νευρικές ίνες που αναμεταδίδουν πληροφορίες από και προς τμήματα του εξωτερικού εγκεφαλικού φλοιού. Σύμφωνα με την έρευνα, όταν η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη αυξάνεται τότε η φαιά ουσία γίνεται παχύτερη.

Σύμφωνα με την Elizabeth Rizor, υποψήφια διδάκτωρα στη δυναμική νευροεπιστήμη στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα και μία από τους συγγραφείς της μελέτης, η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη συσχετίστηκε θετικά με το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού. Αντίθετα, η ορμόνη της προγεστερόνης συσχετίστηκε αρνητικά, δηλαδή η εμφάνιση της συνδέεται με μικρότερο πάχος φλοιού στις περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου.

Μια δεύτερη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε επίσης τον Οκτώβριο και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Mental Health, σάρωσε 27 υγιείς συμμετέχουσες με μαγνητική τομογραφία υψηλής ανάλυσης κατά τη διάρκεια έξι φάσεων του εμμηνορροϊκού κύκλου: εμμηνορρυσιακή, προ-ωορρηκτική, ωορρηξία, μετά την ωορρηξία, μέση ωχρινική και προεμμηνορροϊκή.

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στον ιππόκαμπο και στις γύρω περιοχές του μέσου κροταφικού λοβού, οι οποίες υποστηρίζουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών και συναισθηματικών λειτουργιών. Πραγματοποίησαν αιμοληψίες σε κάθε ένα από τα έξι στάδια για να συσχετίσουν τις αλλαγές στον εγκέφαλο με τις συγκεντρώσεις των οιστρογόνων και της προγεστερόνης.

Η αύξηση των οιστρογόνων συνδέθηκε με την την επέκταση του παραϊπποκάμπειου φλοιού, μιας περιοχής του φλοιού της φαιάς ουσίας που παίζει ρόλο στην κωδικοποίηση και στην ανάκτηση της μνήμης.

Η αύξηση της προγεστερόνης συνδέθηκε με μεγαλύτερο όγκο στον περιρρινικό φλοιό, μια περιοχή που λαμβάνει αισθητηριακές πληροφορίες και είναι επίσης σημαντική για τη μνήμη.

Από την άλλη, τα υψηλά οιστρογόνα σε συνδυασμό με χαμηλή προγεστερόνη συνδέθηκαν με μια διευρυμένη περιοχή του ιππόκαμπου, μια περιοχή απαραίτητη για την αυτοβιογραφική μνήμη.

Οι δύο μελέτες εξέτασαν διαφορετικά ανατομικά χαρακτηριστικά του εγκεφάλου και έτσι τα αποτελέσματά τους δεν μπορούν να συγκριθούν άμεσα. Η πρώτη σάρωσε ολόκληρο τον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης της φαιάς ουσίας, και μέτρησε το πάχος του φλοιού, ενώ η δεύτερη εστίασε σε μια περιοχή του εγκεφάλου με φαιά ουσία και ανέλυσε τον όγκο του φλοιού.

Ωστόσο, και οι δύο μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η μορφολογία του εγκεφάλου αλλάζει κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, με συνέπεια και ταυτόχρονα με τα επίπεδα των ορμονών.

Οι δραματικές επιδράσεις των οιστρογόνων στον ανθρώπινο εγκέφαλο
Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 ένα πρωτοποριακό πείραμα αποκάλυψε τις δραματικές επιδράσεις των οιστρογόνων στον εγκέφαλο θηλυκών αρουραίων.

Οι επιστήμονες μέτρησαν τον αριθμό των δενδριτικών αγκαθιών – μικρές προεξοχές κατά μήκος των διακλαδώσεων των νευρώνων που χρησιμεύουν ως σημεία επαφής από το ένα κύτταρο στο επόμενο – στον ιππόκαμπο κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου των τρωκτικών διάρκειας 4-5 ημερών. Μια μεγαλύτερη πυκνότητα δενδριτικών ακίδων μεταφράζεται σε ενισχυμένη συνδεσιμότητα μεταξύ των νευρώνων στον εγκέφαλο.

Στην αρχή του κύκλου, όταν τα οιστρογόνα είναι χαμηλά, η πυκνότητα των δενδριτικών σπονδύλων βρίσκεται επίσης στο χαμηλότερο σημείο της. Κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών, τα επίπεδα οιστρογόνων αυξάνονται σταδιακά και κορυφώνονται. Τότε οι περισσότερες σπονδυλικές στήλες αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται και η πυκνότητα τους αυξάνεται κατά περίπου 30%. Προς το τέλος του κύκλου, οι αγκύλες υποχωρούν και η διαδικασία ξεκινά από την αρχή.

Τα τρέχοντα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι μια παρόμοια κυκλική διακύμανση στους νευρώνες θα μπορούσε να συμβαίνει και στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Σύμφωνα με την Comasco, τα αποτελέσματα των δυο ερευνών δημιουργούν μια αρκετά ισχυρή βάση για μελλοντικές μελέτες που θα διερευνήσουν αν η δομή του εγκεφάλου έχει αντίκτυπο στη λειτουργία του, στη συμπεριφορά και στην ψυχική υγεία.

 

Με στοιχεία από το The Washington Post.

Πηγή:lifo.gr