Μικρές επιχειρήσεις εστίασης δηλώνουν κέρδος 129 ευρώ τον μήνα. Τα κομμωτήρια, 162 ευρώ κατά μέσον όρο και τα μπαρ 188,3 ευρώ «μηνιάτικο». Στους φούρνους το μέσο μηνιαίο κέρδος είναι 280 ευρώ και στα καταστήματα λιανικής πώλησης ενδυμάτων 294 ευρώ. Στα ταξί, το ποσό φτάνει στα 307,7 ευρώ τον μήνα και στα ανθοπωλεία τα 380 ευρώ. Ο υδραυλικός δεν ξεπερνάει τα 500 ευρώ και ο ηλεκτρολόγος είναι στα 574 ευρώ τον μήνα. Το μεγαλύτερο «μηνιάτικο» στις τάξεις των αυτοαπασχολούμενων εμφανίζει ο φαρμακοποιός (με 1.726 ευρώ τον μήνα) και ο γιατρός με τα 1.661 ευρώ. Το φράγμα των 1.000 ευρώ με τα βίας «σπάνε» 8 επαγγελματικές κατηγορίες σε σύνολο άνω των 550.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, η ηλεκτρονική βάση δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε από την κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομικών για να σχεδιαστεί και να κοστολογηθεί η νέα μέθοδος φορολόγησης άνω των 700.000 φορολογουμένων, χτίστηκε με βάση τα όσα δηλώθηκαν από τους επαγγελματίες στις φορολογικές τους δηλώσεις. Το καλοκαίρι του 2024 τα στοιχεία θα δοθούν και επίσημα στη δημοσιότητα μέσω της ιστοσελίδας της ΑΑΔΕ καθώς ειδικά τα ακαθάριστα έσοδα θα αποτελούν στο εξής βασικό στοιχείο προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος. Τα στοιχεία που επεξεργάστηκε η «Κ» είναι απ 1. Σε σύνολο 534 διψήφιων κωδικών αριθμών δραστηριότητας στους οποίους κατατάσσονται 642.128 ατομικές επιχειρήσεις, το μέσο κέρδος είναι 8.165 ευρώ, δηλαδή 680 ευρώ τον μήνα. Αν αφαιρεθεί και ο μέσος φόρος εισοδήματος, προκύπτει καθαρό μηνιαίο εισόδημα 618 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερο από τον καθαρό μισθό του ανειδίκευτου εργάτη (σ.σ. περίπου 667 ευρώ).
- Από τους 534 επαγγελματικούς κλάδους:
- Οι 44 δηλώνουν καθαρά ετήσια κέρδη κάτω των 3.000 ευρώ. Σε αυτούς δραστηριοποιούνται περίπου 68.000 επαγγελματίες.
- Οι 74 εμφανίζουν καθαρά ετήσια κέρδη από 3.000 έως 5.000 ευρώ. Εδώ εντοπίζονται 145.731 επαγγελματίες.
- Από 5.000 έως 10.000 ευρώ τον χρόνο κέρδος δηλώνουν 190 επαγγελματικές κατηγορίες (ΚΑΔ) στους οποίους κατατάσσονται 222.264 επαγγελματίες.
- Από 10.000 έως 30.000 ευρώ τον χρόνο δηλώνουν –πάντοτε σε μέσο όρο– 213 κλάδοι επαγγελματικής δραστηριότητας με περίπου 206.000 επαγγελματίες.
- Μόνο τέσσερις τομείς εμφανίζουν καθαρό μέσο ετήσιο κέρδος άνω των 50.000 ευρώ και αυτοί απαριθμούν… 39 επαγγελματίες.
- Εντοπίζονται περίπου 179 ΚΑΔ οι οποίοι εμφανίζουν μονοψήφιο περιθώριο κέρδους, σε αρκετές περιπτώσεις ακόμη χαμηλότερο του 2%. Τα μικρά περιθώρια κέρδους δικαιολογούνται εν μέρει στο λιανεμπόριο, ωστόσο ο κατάλογος των πολύ χαμηλών περιθωρίων έχει και επαγγέλματα που κατατάσσονται στην παροχή υπηρεσίας όπως για παράδειγμα τα εστιατόρια. Μονοψήφιο περιθώριο κέρδους σημαίνει ότι οι δαπάνες αντιστοιχούν από 91% έως και 99% των εσόδων, ή ότι στα 100 ευρώ εσόδων μένει κέρδος από 1 έως 9 ευρώ το πολύ. Στην άλλη άκρη του πίνακα, υψηλότερα περιθώρια κέρδους άνω του 30% δηλώνουν στην Ελλάδα το πολύ 106 ΚΑΔ, οι περισσότεροι στον τομέα της παροχής υπηρεσίας.
Ο πίνακας που δημοσιεύεται κατατάσσει τις επαγγελματικές δραστηριότητες με βάση τον αριθμό των φορολογουμένων. Κάθε επαγγελματίας κατατάσσεται στον συγκεκριμένο ΚΑΔ εφόσον σε αυτόν δηλώνει τα περισσότερα έσοδα της χρονιάς (σ.σ. κάλλιστα μπορεί ένας επαγγελματίας να δηλώνει και περισσότερους από έναν κωδικούς δραστηριότητας με πρωτοβουλία του ιδίου). Ο μέσος όρος εξ ορισμού δεν δίνει σαφή εικόνα για τα κλιμάκια της κατάταξης: πόσοι δηλαδή δηλώνουν κέρδη χαμηλότερα από 1.000 ευρώ τον μήνα και πόσοι υπερβαίνουν αυτό το όριο. Δίνει όμως μια σαφή εικόνα για τα επίπεδα στα οποία κινείται ο κάθε κλάδος.
Τι προκύπτει;
Ο μεγαλύτερος αριθμός επαγγελματιών ασκεί νομικές δραστηριότητες: 33.884 ΑΦΜ. Ο μέσος όρος των εσόδων διαμορφώνεται στα 23.320 ευρώ και ο μέσος όρος των κερδών στα 12.582 ευρώ. Το περιθώριο κέρδους ανέρχεται στο 54%.
Τον τετραψήφιο ΚΑΔ 5610 (δραστηριότητες υπηρεσιών εστιατορίων) εμφανίζουν ως κύριο περίπου 29.902 επαγγελματίες με μέσο έσοδο 90.763 ευρώ και μέσο κέρδος 5.509 ευρώ. Το περιθώριο κέρδους του κλάδου διαμορφώνεται στο 6%.
Οι εκμεταλλευτές ταξί (ΚΑΔ 4932) είναι η 3η πολυπληθέστερη ομάδα με 27.195 επαγγελματίες, οι οποίοι εμφανίζουν μέσο έσοδο 16.783 ευρώ και μέσο κέρδος 3.692 ευρώ τον χρόνο.
Δραστηριότητες μηχανικών και παροχής τεχνικών συμβουλών, ο 4ος ΚΑΔ. Σε αυτόν ανήκουν 26.053 επαγγελματίες με μέσο όρο εσόδων 30.487 ευρώ και μέσο κέρδος 13.716 ευρώ ή περιθώριο κέρδους 45%.
Ο ΚΑΔ 5630 ενσωματώνει τα μπαρ (δραστηριότητες παροχής ποτών). Το συγκεκριμένο επάγγελμα δηλώνουν 25.071 επαγγελματίες οι οποίοι αν και εμφανίζουν 42.291 ευρώ μέσο έσοδο, περιορίζουν το μέσο κέρδος στα 2.259 ευρώ και το περιθώριο κέρδους στο 5%.
Ακολουθούν τα ειδικά ιατρικά επαγγέλματα (ΚΑΔ 8622) με 22.593 επιστήμονες που δηλώνουν μέσο έσοδο 44.240 ευρώ και μέσο κέρδος 19.937 ευρώ με το ποσοστό να διαμορφώνεται και πάλι στο 45%.
Τα καταλύματα διακοπών στην Ελλάδα αποφέρουν μέσο ετήσιο κέρδος 7.450 ευρώ με βάση τις φορολογικές δηλώσεις 17.893 επαγγελματιών οι οποίοι δηλώνουν 35.524 ευρώ τζίρο.
Στην 8η θέση της κατάταξης με βάση τον αριθμό των επαγγελματιών είναι ο ΚΑΔ 9602 στον οποίο κατατάσσονται κουρεία και κομμωτήρια. Η χώρα αριθμεί 16.127 ατομικές επιχειρήσεις στον κλάδο με μέσο έσοδο 15.648 ευρώ και μέσο κέρδος 1.947 ευρώ. Η διαίρεση βγάζει και το μέσο μηνιαίο εισόδημα των 162 ευρώ.
Ενατος πολυπληθέστερος ΚΑΔ ο 6920 με 16.079 εκπροσώπους που δηλώνουν μέσο έσοδο 27.207 ευρώ και μέσο κέρδος 9.854 ευρώ ή περιθώριο κέρδους 36%.
Η 10άδα συμπληρώνεται με τις λοιπές δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας που αριθμεί 13.900 επαγγελματίες, 21.300 ευρώ μέσο έσοδο και 8.273 ευρώ μέσο κέρδος ή περιθώριο κέρδους 39%.
«Κλειδί» ο μέσος τζίρος ανά κλάδο
Τα στοιχεία για τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών των επαγγελματιών ανά κωδικό αριθμό δραστηριότητας θα αναρτώνται επίσημα στην ιστοσελίδα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων προκειμένου οι επαγγελματίες να έχουν πρόσβαση και να γνωρίζουν αν πρόκειται να επιβαρυνθούν ή όχι λόγω του ύψους των εσόδων τους. Το νομοσχέδιο ορίζει ότι η ανάρτηση θα πρέπει να γίνεται εντός ενός μηνός από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος. Βάσει της αναθεωρημένης διάταξης, η προσαύξηση λόγω τζίρου θα ανέρχεται στο 5% επί του ποσού κατά το οποίο ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τον μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών του ΚΑΔ στον οποίο ο υπόχρεος πραγματοποιεί τα υψηλότερα έσοδα. Η προσαύξηση αυτή δεν θα εφαρμόζεται όταν:
- Ο μέσος όρος του ετήσιου κύκλου εργασιών του αντίστοιχου ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ (είναι πολύ περιορισμένες αυτές οι περιπτώσεις και δεν υπερβαίνουν τις 15-16)
- Οταν το πλήθος των επιτηδευματιών που υπάγονται στον συγκεκριμένο ΚΑΔ δεν υπερβαίνει τους 30 (εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 170 ΚΑΔ ή περίπου ο ένας στους τρεις που κατατάσσονται σε αυτή την κατηγορία).
Χαμηλά κέρδη και μικρό περιθώριο κέρδους φέρνουν επιβαρύνσεις
Στο στόχαστρο του νέου μηχανισμού υπολογισμού του φόρου μπαίνουν οι επαγγελματίες που δηλώνουν τα χαμηλότερα κέρδη αλλά και το μικρότερο περιθώριο κέρδους. Οσο λιγότερα τα κέρδη που εμφανίστηκαν στις τελευταίες φορολογικές δηλώσεις, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η απόσταση από το ελάχιστο εισόδημα που θα βγάζει ο μαθηματικός τύπος, άρα τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η επιβάρυνση. Επίσης, μεγαλύτερη επιβάρυνση θα έχουν αυτοί που δηλώνουν περισσότερα έσοδα από τον μέσο όρο του κλάδου τους. Με βάση τα πραγματικά δεδομένα που προκύπτουν από τις φορολογικές δηλώσεις, χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα παραδείγματα:
- Ο εκμεταλλευτής ταξί που θα δηλώσει ετήσιο τζίρο 26.783 ευρώ (δηλαδή 10.000 ευρώ πάνω από τον μέσο όρο του κλάδου) αλλά κέρδη όσα και ο κλάδος (δηλαδή 3.692 ευρώ), θα βρεθεί να φορολογείται τελικώς για κέρδος 14.696 ευρώ αντί για 3.692 ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι θα πληρώσει φόρο εισοδήματος 1.933 ευρώ και όχι 332 ευρώ όπως τώρα.
- Ο ηλεκτρολόγος που θα εμφανίσει έσοδα 86.276 ευρώ (αντί για 36.276 ευρώ που είναι ο μέσος όρος του ΚΑΔ) αλλά κέρδη όσα και ο κλάδος (δηλαδή 6.891 ευρώ) θα καταλήξει να φορολογηθεί για κέρδος τουλάχιστον 16.696 ευρώ, με τον φόρο να διαμορφώνεται σε 2.371 ευρώ.
Με την αλλαγή που έκανε το υπουργείο Οικονομικών στην τελική μορφή του νομοσχεδίου, μετρίασε σε αρκετά μεγάλο βαθμό την επίπτωση του τζίρου στο τελικό ύψος του φόρου. Η διαφορά του ατομικού εσόδου από τον μέσο όρο του κλάδου (σ.σ. αυτού δηλαδή που αποτυπώνεται στον πίνακα) επηρεάζει το τελικό ύψος του φορολογητέου εισοδήματος μόλις κατά 5%. Το προηγούμενο σύστημα (σ.σ. προέβλεπε ακόμη και διπλασιασμό του φορολογητέου κέρδους) καθιστούσε κυρίαρχο στοιχείο το έσοδο, με αποτέλεσμα η απόκρυψη εσόδων (άρα η μη έκδοση αποδείξεων και τιμολογίων) να γίνεται εξαιρετικά συμφέρουσα (και παράνομη) επιλογή.
Τα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων, ταξινομημένων ανά ΚΑΔ, δείχνουν ότι η προσπάθεια μείωσης της φορολογητέας ύλης από τους επαγγελματίες γίνεται σε δύο… μέτωπα: Το ένα έχει να κάνει με την προσπάθεια απόκρυψης εσόδων και το δεύτερο αφορά το όσο το δυνατόν μεγαλύτερο «φούσκωμα» των δαπανών. Το 2024, η ενεργοποίηση του νέου μηχανισμού φορολόγησης θα διασφαλίσει την είσπραξη ενός μίνιμουμ ποσού φόρου ανά επαγγελματία, αλλά δεν θα βοηθήσει στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, η οποία επηρεάζει και άλλους κωδικούς πέραν του φόρου εισοδήματος με βασικότερο τον ΦΠΑ. Το στοίχημα επομένως για τα επόμενα έτη (σ.σ. το 2024 δεν θα είναι ενδεικτικό της απόδοσης του νομοσχεδίου, καθώς υπάρχει το στοιχείο του αιφνιδιασμού από τη στιγμή που το μέτρο επηρεάζει και τα φετινά εισοδήματα) δεν είναι μόνο το αν θα αποφέρει τα αναμενόμενα έσοδα ο μηχανισμός, αλλά και ποια θα είναι η επίπτωση στα δηλωθέντα έσοδα και κέρδη.
Ο κίνδυνος που θα αντιμετωπίσουν οι φορολογικές αρχές είναι διπλός: να υπάρξει γενικευμένη προσπάθεια «συγκράτησης» του δηλωθέντος εσόδου όσο το δυνατόν πιο κοντά στον μέσο όρο του κλάδου (σ.σ. τα στοιχεία θα δίνονται κάθε χρόνο στη δημοσιότητα) και από την άλλη να «φουσκώσουν» οι δαπάνες, ώστε το δηλωθέν κέρδος να «προσαρμόζεται» κοντά στο ελάχιστο επίπεδο που ζητάει ο νέος μαθηματικός τύπος.
Στην πράξη, πολύ μεγάλη σημασία θα έχει η αποτελεσματικότητα των υπόλοιπων μέτρων που ενεργοποιούνται (σ.σ. υποχρεωτικά ηλεκτρονικά τιμολόγια, σύνδεση ταμειακών με POS) αλλά και η διάθεση των ίδιων των φορολογουμένων να ζητούν αποδείξεις, συμβάλλοντας στον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Πηγή: typosthes