Μυθιστορήματα που αποτελούν σημεία αναφοράς στον χάρτη της παγκόσμιας λογοτεχνίας όσον αφορά τον τρόπο που πραγματεύονται τον συστημικό ρατσισμό, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την φυλετική περιθωριοποίηση. Όλοι μπορούμε να διδαχτούμε πολλά διαβάζοντάς τα.

Η αρχή έγινε από τον ιστορικό Κάρτερ Γούντσον και την «Ένωση για τη Μελέτη της Νέγρικης Ζωής και Ιστορίας» το 1926 με την «Εβδομάδα Νέγρικης Ιστορίας», επιλέχθηκε μάλιστα η δεύτερη εβδομάδα του Φεβρουαρίου για να συμπέσει με τα γενέθλια του Αβραάμ Λίνκολν και του Φρέντερικ Ντάγκλας, μιας και αμφότεροι είχαν προσφέρει πολλά στις κοινότητες των Αφροαμερικανών.

Σχεδόν ένα αιώνα μετά ολόκληρος ο Φεβρουάριος είναι καθιερωμένος ως Μήνας Μαύρης Ιστορίας -ή, αν προτιμάτε, Μήνας Αφροαμερικανικής Ιστορίας- στις ΗΠΑ και τον Καναδά (ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει καθιερωθεί ο Οκτώβριος), με στόχο την καταπολέμηση του συστημικού ρατσισμού που, όπως δήλωσε το 2021 ο Τζο Μπάιντεν: «Eίναι διαβρωτικός. Είναι καταστροφικός. Είναι κοστοβόρος», επισημαίνοντας ότι εξαιτίας του πλήττεται η ευημερία, η επιτυχία και η ασφάλεια του λαού.

Τελικά γιατί έχει τόση σημασία ο Μήνας Μαύρης Ιστορίας ειδικά και η μελέτη της Μαύρης Ιστορίας γενικά; αναρωτήθηκαν οι New York Times πριν από λίγα χρόνια σε ένα σχετικό αφιέρωμα, δίνοντας τον λόγο στην Μάρθα Τζόουνς, καθηγήτρια ιστορίας στο πανεπιστήμιο Johns Hopkins: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ιστορία είναι και θα συνεχίσει να είναι ένα πεδίο μάχης. (…)

Αν δεν ξαναγράψε την ιστορία των ΗΠΑ μέσα από το πρίσμα της Μαύρης Ιστορίας, υπάρχουν λάθος ιστορίες που θα συνεχίσουν να διασπείρουν, να εκλογικεύουν και να διαιωνίζουν τον ρατσισμό, τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση».

Ζητήματα δηλαδή που πραγματεύονται και οι καταξιωμένοι συγγραφείς των μυθιστορημάτων που προτείνει, με αφορμή τον Μήνα Μαύρης Ιστορίας, το NEWS 24/7. Όλοι μπορούμε να διδαχτούμε πολλά διαβάζοντάς τα.

Μάγια Αγγέλου – Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί (μτφρ. Ιωάννα Καρατζαφέρη, εκδ. Πατάκη)

Ένα κλασικό βιβλίο της αμερικανικής λογοτεχνίας που πρωτοκυκλοφόρησε το 1969 και έκτοτε επανεκδίδεται και μεταφράζεται συνεχώς.

Η Μάγια Αγγέλου αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια στις Νότιες Πολιτείες της Αμερικής: παιδικά χρόνια σημαδεμένα από έναν βιασμό, με αποτέλεσμα έναν βαθύτατο ψυχικό κλονισμό που της στερεί τη μιλιά για αρκετά χρόνια, εφηβεία που καταλήγει σε μια σύντομη ερωτική ιστορία, που της αφήνει έναν γιο.

Σε μια εποχή κι ένα περιβάλλον έντονων φυλετικών διακρίσεων, η πίστη στη ζωή, η έμφυτη δύναμη για επιβίωση, η αγάπη για τις λέξεις που μπορούν να βάλουν τα πράγματα σε τάξη είναι τα όπλα μιας νεαρής κοπέλας που θα εξελιχθεί σε μια σπουδαία γυναίκα.

Αμπτουλραζάκ Γκούρνα – Παράδεισος (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Ψυχογιός)

Ένα δωδεκάχρονο παιδί πουλιέται από τον πατέρα του έναντι χρέους σε έναν πλούσιο έμπορο και από την απλή ζωή της αφρικανικής αγροτικής ενδοχώρας εκτοξεύεται στην πολυπλοκότητα του συναρπαστικού κόσμου των παραλίων, λίγο πριν η Ανατολική Αφρική γίνει θέατρο των λυσσαλέων ανταγωνισμών Γερμανών και Βρετανών αποικιοκρατών για την κατοχή του φυσικού πλούτου της χώρας.

Σ’ αυτόν τον κόσμο, όπου συνυπάρχουν, σε μια ευαίσθητη κοινωνική ισορροπία, μουσουλμάνοι και ανιμιστές μαύροι Αφρικανοί, χριστιανοί ιεραπόστολοι, Ινδοί μέτοικοι και οι πρώτοι άπληστοι Ευρωπαίοι άποικοι, ο νεαρός πρωταγωνιστής, ο Γιουσούφ, θα γνωρίσει τη σκληρότητα και την καλοσύνη, τη βία και τον θάνατο, τη φιλία και τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα, την τυφλή δίψα για κέρδος και την τυχοδιωκτική τόλμη των πλανόδιων εμπόρων της εποχής.

Μια ιστορία ενηλικίωσης και συνάμα μια επική αφήγηση σπάνιου λυρισμού από τον πέμπτο κατά σειρά βραβευμένο με Νόμπελ Αφρικανό συγγραφέα.

Κόλσον Γουάιτχεντ – Τα αγόρια του Νίκελ (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ίκαρος)

Ο Έλγουντ Κέρτις ζει στο Ταλαχάσι της Φλόριντα με τη γιαγιά του και πρόκειται να σπουδάσει στο τοπικό κολέγιο. Όμως για ένα μαύρο αγόρι στον Νότο των νόμων του Τζιμ Κρόου, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ένα αθώο λάθος είναι αρκετό για να καταστρέψει το μέλλον.

Ο Έλγουντ καταδικάζεται σε εγκλεισμό στο αναμορφωτήριο νέων Νίκελ, ένα κολαστήριο. Βασισμένο σε μια πραγματική ιστορία ενός αναμορφωτηρίου στη Φλόριντα, που λειτούργησε για εκατόν έντεκα χρόνια και κατέστρεψε τη ζωή χιλιάδων παιδιών.

(Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορούν και τα δύο πιο πρόσφατα, επίσης εξαιρετικά βιβλία του -βραβευμένου δις με Πούλιτζερ- Γουάιτχεντ, τα δύο πρώτα μέρη της νεοϋορκέζικης «αστυνομικής» τριλογίας του: Μπέρδεμα στο Χάρλεμ και Μανιφέστο Απατεώνων)

Άλις Γουόκερ – Το πορφυρό χρώμα (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Παπαδόπουλος)

Χωρισμένες από τότε που ήταν μικρά κορίτσια, οι αδερφές Σίλι και Νέτι, δύο Αφροαμερικανίδες στον βαθύ αμερικανικό Νότο των αρχών του εικοστού αιώνα, διατηρούν την ελπίδα τους καθώς και την πίστη τους η μια στην άλλη παρά τον χρόνο, την απόσταση και τη σιωπή ανάμεσά τους.

Το εμβληματικό (Πούλιτζερ και Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας) μυθιστόρημα που άλλαξε για πάντα τη σύγχρονη αμερικανική λογοτεχνία έσπασε τη σιωπή για την ενδοοικογενειακή βία και τη σεξουαλική κακοποίηση αφηγούμενο τη ζωή γυναικών που μέσα από τον πόνο, την αγωνία και τη συνεχή προσπάθειά τους κατέκτησαν τη συντροφικότητα, την εξέλιξη, την ανθεκτικότητα και τη γενναιότητα.

Τζεσμίν Γουόρντ – Τραγούδα, άταφο πουλί (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Παπαδόπουλος)

Όταν ο πατέρας του δεκατριάχρονου Τζότζο αποφυλακίζεται από το σκληρό σωφρονιστικό ίδρυμα Πάρτσμαν, ο ίδιος και η μικρή του αδερφή αναγκάζονται να συνοδεύσουν τη ναρκομανή μητέρα τους στο ταξίδι της βόρεια, στην καρδιά της πολιτείας του Μισισίπι, σε μια διαδρομή που ξετυλίγει τη σκληρή ιστορία της οικογένειάς τους, αλλά και την ιστορία ενός άλλου μαύρου αγοριού που έχει πολλά να διδάξει στον Τζότζο.

Η Τζέσμιν Γουόρντ μεταφέρει το αρχετυπικό μυθιστόρημα δρόμου στην ύπαιθρο της Αμερικής του εικοστού πρώτου αιώνα, διερευνώντας τις άσχημες αλήθειες στον πυρήνα της αμερικανικής ιστορίας.

Ραλφ Έλισον – Αόρατος άνθρωπος (μτφρ. Αγορίτσα Μπακοδήμου, εκδ. Κέδρος)

Η απίστευτη ιστορία ενός ανθρώπου που είναι αόρατος «απλά επειδή οι άνθρωποι αρνούνται να με δουν». Πρωτοκυκλοφόρησε το 1952, σε μια οριακή περίοδο για την αμερικανική κοινωνία, κατά τη διάρκεια της οποίας η χώρα βίωνε δραματικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα, το μυθιστόρημα του Ραλφ Έλισον αφηγείται τις περιπέτειες του ανώνυμου Αφροαμερικανού ήρωα – από την αποβολή του από ένα κολέγιο του Νότου ως την εμπλοκή του στην τρομερή φυλετική εξέγερση του Χάρλεμ – που υπερβαίνουν κατά πολύ την ιστορία ενός απλού ανθρώπου.

«Όσοι από εμάς είμαστε πρόθυμοι (και όσοι θα έπρεπε) να διδαχθούμε» έγραψε ο Φίλιπ Ροθ, «γίναμε χάρη στον Αόρατο Άνθρωπο λιγότερο αδαείς σχετικά με τις ζωές των Μαύρων.»

Τα-Νεχίσι Κόουτς – Ο χορευτής του νερού (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Ίκαρος)

Ο Χαϊραμ Γουόκερ γεννιέται στη σκλαβιά σε μια φυτεία της Βιρτζίνια. Είναι προικισμένος με μια ανεξήγητη δύναμη που θα ανακαλύψει -σχεδόν άντρας- όταν θα διακινδυνεύσει να χάσει τα πάντα σε μια προσπάθεια να δραπετεύσει. Μια δύσκολη απόφαση θα τον απομακρύνει από την προσωρινή του οικογένεια -τη θετή του μητέρα Θίνα, μια λιγομίλητη γυναίκα με πολλά μυστικά, και την αγαπημένη του Σοφία- και θα τον οδηγήσει στην καρδιά του υπόγειου πολέμου κατά της δουλείας.

Εκεί ένα εκτενές δίκτυο μυστικών πρακτόρων εργάζονται για την απελευθέρωση των μαύρων σκλάβων. Ο Χάιραμ εντάσσεται στον πόλεμο του Υπόγειου Δικτύου, αλλά λαχταρά να επιστρέφει στη δική του, ακόμη σκλαβωμένη, οικογένεια.

Μια συναρπαστική ιστορία αντοχής αλλά και αντίστασης στις διακρίσεις, στην καταπίεση και στον αποχωρισμό, από τον καταξιωμένο συγγραφέα, δημοσιογράφο και ακτιβιστή που μεταξύ πολλών ακόμη διακρίσεων είχε τιμηθεί με το National Book Award για το Between the World and Me, το πιο πολυσυζητημένο από τα βιβλία του με δοκίμια για το τι σημαίνει να είσαι μαύρος στην Αμερική σήμερα (δεν κυκλοφορεί στα ελληνικά).

Ρέιβεν Λεϊλάνι – Ατέλειωτη δίψα (μτφρ. Νίνα Μπούρη, εκδ. Πατάκη)

H εικοσιτριάχρονη Αφροαμερικανίδα Ίντι προσπαθεί να τα φέρει βόλτα στο χάος της Νέας Υόρκης· είναι χαμηλόμισθη υπάλληλος εκδοτικού οίκου, μοιράζεται με τη συγκάτοικό της ένα άθλιο διαμέρισμα σε μια υποβαθμισμένη συνοικία και επιλέγει τον έναν ακατάλληλο ερωτικό σύντροφο μετά τον άλλον.

Παράλληλα, δοκιμάζει διστακτικά να κάνει τα πρώτα της βήματα στον κόσμο της τέχνης. Μια νέα φάση της ζωής της ξεκινά όταν κάνει σχέση με τον Έρικ, έναν λευκό κι αρκετά μεγαλύτερό της άντρα.

«Ένα σφιχτοδεμένο, αιχμηρό, σαρκαστικό βιβλίο για το πώς είναι να είσαι νέος σήμερα» σύμφωνα με τη Ζέιντι Σμιθ, στο οποίο η Λεϊλάνι εκτός από το να χαρτογραφεί τη γενιά των millenials, αποτυπώνει το διαχρονικό τραύμα των Αφροαμερικανών και τον αγώνα τους απέναντι στις κοινωνικές διακρίσεις και τον καλά κρυμμένο συντηρητισμό.

Τόνι Μόρισον – Αγαπημένη (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Παπαδόπουλος)

Η Σιθ γεννήθηκε σκλάβα στον Νότο και δραπέτευσε στο Οχάιο, ωστόσο δεκαοκτώ χρόνια αργότερα δεν είναι ακόμη ελεύθερη. Την κατατρύχουν οδυνηρές αναμνήσεις από το Φιλόξενο Σπιτικό, το όμορφο αγρόκτημα που έγινε για την ίδια και τους συντρόφους της ο τόπος της απόλυτης φρίκης.

Το καινούργιο της σπίτι το στοιχειώνει το φάντασμα του μωρού της που πέθανε χωρίς όνομα, από τα ίδια της τα χέρια, με μία μονάχα λέξη χαραγμένη στην ταφόπλακα του, να θυμίζει πως κάποτε έζησε: «Αγαπημένη».

Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία (Πούλιτζερ 1988) της νομπελίστριας Τόνι Μόρισον και της αμερικανικής λογοτεχνίας. Αριστούργημα.

Οκτάβια Ε. Μπάτλερ – Εξ αίματος (μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, εκδ. Αίολος)

Παρακολουθούμε την εικοσιεξάχρονη Ντέινα που εν έτει 1976, μαζί τον Κέβιν, τον άντρα της, μετακομίζουν στο καινούργιο τους σπίτι, στο Λος Άντζελες. Ξαφνικά κι ενώ τακτοποιούν τα βιβλία τους, η Ντέινα χάνει τις αισθήσεις της. Όταν συνέρχεται, βρίσκεται στην άκρη ενός πυκνού δάσους και αμέσως αντιλαμβάνεται ότι στο ποτάμι που βρίσκεται δίπλα της πνίγεται ένα μικρό παιδί. Δίχως δεύτερη σκέψη βουτάει στο νερό και το σώζει, αλλά βγαίνοντας την περιμένει στην όχθη ένας άνδρας που τη σημαδεύει με το όπλο του.

Κι ενώ κινδυνεύει η ζωή της, βρίσκεται και πάλι πίσω στο διαμέρισμά της, μουσκεμένη ως το κόκαλο. Εμβληματικό αντιρατσιστικό μυθιστόρημα από την ξακουστή αφροαμερικανή συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας – το μοναδικό που δεν εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία.

Μπριτ Μπένετ – Το αόρατο μισό (μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Παπαδόπουλος)

Οι δίδυμες αδελφές Βίνις μεγαλώνουν σε μια συντηρητική κωμόπολη ανοιχτόχρωμων μαύρων στον αμερικανικό Νότο. Το μέλλον τους είναι προδιαγεγραμμένο: οφείλουν να παντρευτούν έναν εξίσου ανοιχτόχρωμο μαύρο και να ζήσουν αξιοπρεπώς μες στη φτώχεια.

Όμως αρνούνται να υποταχτούν σε αυτή τη μοίρα. Το σκάνε στα δεκαέξι τους στη Νέα Ορλεάνη. Η μία αδελφή ερωτεύεται έναν βίαιο σκουρόχρωμο άντρα, γεννά ένα σκουρόχρωμο κορίτσι και επιστρέφει στη γενέτειρά της, ταπεινωμένη για την επιλογή της και εγκλωβισμένη.

Η άλλη υποδύεται τη λευκή και παντρεύεται έναν γοητευτικό γόνο καλής οικογένειας, αποκρύβοντας το παρελθόν και την ταυτότητά της.

Παρακολουθώντας πολλαπλά σκέλη και γενιές αυτής της οικογένειας, από τη Λουιζιάνα ως την Καλιφόρνια, από τη δεκαετία του 1950 ως τη δεκαετία του 1990, το μυθιστόρημα της Μπένετ αποτελεί ταυτόχρονα μια συναρπαστική, συγκινητική οικογενειακή ιστορία, αλλά και μια διεισδυτική εξερεύνηση της φυλετικής μετάβασης στην Αμερική.

Τζέιμς Μπόλντουιν – Μια άλλη χώρα (μτφρ. Κώστας Αρβανίτης, εκδ. Πατάκη)

Πέντε από τους ήρωες του βιβλίου είναι καλλιτέχνες: ο Ρούφους, ένας μαύρος ντράμερ της τζαζ, η αδελφή του, η Αΐντα, τραγουδίστρια των μπλουζ, ο Βιβάλντο, συγγραφέας με ταλέντο αλλά χωρίς έμπνευση, ο Ρίτσαρντ, συγγραφέας χωρίς ταλέντο που όμως κερδίζει την επιτυχία, και ο Έρικ, ηθοποιός κι ομοφυλόφιλος.

Ωστόσο, δεν πρόκειται για ένα βιβλίο που καταπιάνεται με τη ζωή των καλλιτεχνών, αλλά με τις διαφυλετικές σχέσεις μεταξύ μαύρων και λευκών.

Η δράση εκτυλίσσεται στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του ΄50, αλλά και στη Γαλλία, όπου ο Έρικ ζει για αρκετά χρόνια αυτοεξόριστος, όπως είχε ζήσει και ο ίδιος ο Τζέιμς Μπόλντουιν. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα που εξέφραζαν την οργή των μαύρων Αμερικανών της εποχής εκείνης, αλλά και τις ιδιαιτερότητες της αφροαμερικανικής κουλτούρας.

Τζέιμς Μπόλντουιν – Αν η Beale Street μπορούσε να μιλήσει (μτφρ. Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις)

H δεκαεννιάχρονη Τις είναι ερωτευμένη με τον Φόνι, έναν νεαρό μαύρο γλύπτη. Κατηγορούμενος για τον βιασμό μιας Πορτορικανής, τον οποίο δεν διέπραξε, ο Φόνι ρίχνεται στη φυλακή.

Όταν η Τις ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος, η οικογένειά της και ο πατέρας του Φόνι αποφασίζουν να αγωνιστούν για να αποδείξουν την αθωότητά του, ενώπιον ενός δικαστικού μηχανισμού για τον οποίο οι μαύροι είναι οι «ιδανικοί ένοχοι».

Ο Τζέιμς Μπόλντουιν μέσα από τον δυνατό έρωτα ενός ζευγαριού μιλά για την αδικία, τον φυλετικό ρατσισμό, τη συμπαράσταση αλλά και την προδοσία μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, τον αδιάκοπο αγώνα για δικαιοσύνη, με μόνα όπλα την αγάπη, την αλληλοϋποστήριξη και την πίστη στην αλήθεια, παρά την απελπισία, την οργή και τη θλίψη η οποία πηγάζει από το μίσος που αυτό το ζευγάρι αντιμετωπίζει.

Το κλασικό βιβλίο στο οποίο βασίστηκε η ομώνυμη οσκαρική ταινία.

Ναουάλ Αλ Σααντάουι – Φιρντάους (μτφρ. Ελένη Καπετανάκη, εκδ. Δώμα)

Αναζητώντας την ελευθερία και το σεβασμό, η Φιρντάους προσπαθεί να δραπετεύσει απ’ τη ζωή που της έχει επιβληθεί. Δούλα ως παιδί, δούλα ως σύζυγος, δούλα ως υπάλληλος, δούλα ως πόρνη, ελεύθερη μονάχα ως δολοφόνος.

Το βράδυ πριν την εκτέλεσή της, η Φιρντάους αφηγείται την ιστορία της, σ’ ένα από τα πιο κλασικά και πολυμεταφρασμένα κείμενα της φεμινιστικής γραμματείας.

Δεν είναι τα βάσανα της Φιρντάους που κάνουν την ιστορία της μια διαχρονική γυναικεία υπόθεση. Είναι η απλότητα του μηνύματός της: πως στον κόσμο της πατριαρχίας, καμιά γυναίκα δεν είναι ελεύθερη.

Μοχάµεντ Μπουγκάρ Σαρ – Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη)

Το 2018 ο νεαρός Σενεγαλέζος συγγραφέας Ντιεγκάν Λατύρ Φέιγ ανακαλύπτει στο Παρίσι ένα βιβλίο μύθο, που εκδόθηκε το 1938. Τίτλος του: “Ο λαβύρινθος του απάνθρωπου”.

Ο συγγραφέας του, που στην εποχή του είχε χαρακτηριστεί ο «νέγρος Ρεμπό», εξαφανίστηκε αμέσως μετά το σκάνδαλο που προκάλεσε η δημοσίευση του κειμένου του.

Ο Ντιεγκάν, γοητευμένος από την ανάγνωση του βιβλίου και την ιστορία της εξαφάνισης, αρχίζει να αναζητά τα ίχνη του μυστηριώδους συγγραφέα Τ. Σ. Ελιμάν και έρχεται αντιμέτωπος με τις μεγάλες τραγωδίες της αποικιοκρατίας και του Ολοκαυτώματος.

Από τη Σενεγάλη στη Γαλλία, περνώντας από την Αργεντινή, το μυθιστόρημα του Σαρ αφορά τη βαθιά ανάγκη του τέλους της αντιπαράθεσης της Αφρικής με τη Δύση, αποτελώντας όμως και έναν ύμνο αγάπης για τη λογοτεχνία και την αντοχή της στον χρόνο.

Ζόρα Νιλ Χέρστον – Τα μάτια τους κοιτούσαν τον Θεό (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος)

Όταν η Τζέινι στα δεκάξι της πιάστηκε ν’ ανταλλάσσει φιλιά με κάποιον, η γιαγιά της την παντρεύει άρον-άρον μ’ έναν εξηντάρη κτηματία. Η Τζέινι δεν το βάζει κάτω· ανήσυχο πνεύμα, ψάχνει να βρει την ταυτότητά της και, μέσα από χαρές και λύπες, μαθαίνει την αγάπη και επιτέλους συμφιλιώνεται με τον εαυτό της.

Όταν πρωτοεκδόθηκε, το 1937, το Τα μάτια τους κοιτούσαν τον Θεό, με πρωταγωνίστρια μια υπερήφανη, ανεξάρτητη μαύρη γυναίκα, οι άνδρες κριτικοί το αγνόησαν ή το απέρριψαν.

Εκτός κυκλοφορίας σχεδόν σαράντα χρόνια, επανακυκλοφόρησε το 1978 και έκτοτε θεωρείται ως το πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο της αφρο-αμερικανικής λογοτεχνίας.

 

Πηγή:news247