Σήμερα, Κυριακή 9 Μαΐου είναι του Θωμά, του Αγίου Χριστοφόρου μάρτυρος και του Προφήτη Ησαΐα. Αυτό σημαίνει πως γιορτάζουν οι Χριστόφορος, Χριστοφόρης, Φόρης, Χριστόφης, Χριστοφία, Χριστοφίνα, Ησαΐας, Θωμάς*, Θωμαή.

Κυριακή του Θωμά (Αντίπασχα)

Την πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα (ονομάζεται και Καινή Κυριακή) η Εκκλησία μνημονεύει την εμφάνιση του Ιησού Χριστού ενώπιον του Αποστόλου Θωμά, ο οποίος διατηρούσε αμφιβολίες για την Ανάστασή του. Πείστηκε, όμως, όταν άγγιξε τις πληγές Του από τα καρφιά της σταύρωσης και αναφώνησε «Ο Κύριος μου και Θεός μου!». (Ιωάννης, κ’ 25-29).

Η Κυριακή του Θωμά ονομάζεται και Κυριακή του Αντίπασχα (Pascha clausum, στα λατινικά), επειδή είναι η εορτή της αποδόσεως της ημέρας του Πάσχα. «Απόδοσις» στην εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει την ολοκλήρωση μιας μεγάλης χριστιανικής εορτής που ξεκίνησε πριν από οκτώ ημέρες. Είναι συνήθεια που παρέλαβαν οι Χριστιανοί από τους Ιουδαίους.

Τα παλαιότερα χρόνια ονομαζόταν Κυριακή εν λευκοίς (Dominica in albis, στα λατινικά), επειδή οι νεοφώτιστοι έβγαζαν τα λευκά ενδύματα που φορούσαν το Μεγάλο Σάββατο και γίνονταν δεκτοί στο σώμα της Εκκλησίας.

Την Κυριακή του Θωμά γιορτάζουν όσοι και όσες φέρουν τα ονόματα Θωμάς και Θωμαΐς.

Λαογραφία

Την Κυριακή του Θωμά, από το 1923, οι Πόντιοι των Σουρμένων Αττικής (περιοχή του Δήμου Αργυρούπολης – Ελληνικού), γιορτάζουν το «Ποντιακόν Πανοΰρ -Τη Θωμά ’ς σα Σούρμενα», με σειρά εκδηλώσεων, όπου κυριαρχεί το ταφικό έθιμο που έφεραν μαζί τους από τον Πόντο.

Αφού παρακολουθήσουν το πρωί της Κυριακής του Θωμά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σουρμένων, ιερείς και ποίμνιο κατευθύνονται στο κοιμητήριο της περιοχής. Εκεί ο καθένας πηγαίνει στον οικογενειακό τάφο. Οι νοικοκυρές στρώνουν τραπεζομάντηλα, στα οποία ακουμπούν τσουρέκια, κόκκινα αυγά, μεζέδες, ούζο και όλοι μαζί περιμένουν τον ιερέα να τελέσει τρισάγιο.

Αρχικά, οι ιερείς τελούν τρισάγιο στην εκκλησία του κοιμητηρίου των Σουρμένων υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των απανταχού κεκοιμημένων Ποντίων. Στη συνέχεια τελείται τρισάγιο σε κάθε τάφο. Οι συγγενείς συζητούν για τα κεκοιμημένα προσφιλή πρόσωπα, θυμούνται τα προτερήματά τους, τις καλοσύνες τους και ό,τι προκαλεί την αίσθηση της ζωντανής παρουσίας των νεκρών ανάμεσά τους. Γιατί η μέρα αυτή αφιερώνεται στην ανάσταση των νεκρών. Είναι μέρα χαράς και όχι πονεμένης ανάμνησης.

Στο τέλος προσφέρουν στον ιερέα και τους παρευρισκόμενους κόκκινα αυγά και τσουρέκια. Και όλοι μαζί ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη!».

Ο Άγιος Χριστόφορος

Άγιος της Χριστιανοσύνης, που μαρτύρησε για την πίστη του στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Δέκιου το 251 μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 9 Μαΐου από την Ορθόδοξη Εκκλησία και στις 25 Ιουλίου από την Καθολική.

Σύμφωνα με την παράδοση, καταγόταν από βάρβαρη φυλή και ονομαζόταν Ρέπροβος (reprobus = κολασμένος στα λατινικά). Ήταν πανύψηλος, δυνατός και πολύ άσχημος στην όψη. Στη διάρκεια ενός πολέμου της φυλής του με τους Ρωμαίους συνελήφθη αιχμάλωτος. Μεταφέρθηκε στην Αντιόχεια και λόγω των σωματικών του προσόντων εντάχθηκε στις ρωμαϊκές λεγεώνες. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αντιόχεια μεταστράφηκε στον Χριστιανισμό, βαπτίστηκε από τον τοπικό επίσκοπο Βαβύλα, τον μετέπειτα ιερομάρτυρα, και έλαβε το όνομα Xριστόφορος ή Χριστοφόρος.

Λίγο μετά τη βάπτισή του, ο Χριστόφορος είδε κάποιους χριστιανούς να κακοποιούνται από ειδωλολάτρες. Υπερασπίστηκε σθεναρά τους ομοδόξους του, αλλά καταγγέλθηκε στον αυτοκράτορα Δέκιο, ο οποίος διέταξε τη σύλληψή του. Ένα στρατιωτικό απόσπασμα άρχισε να τον αναζητεί. Μετά από αρκετές ημέρες έρευνας, αποκαμωμένοι και νηστικοί, οι στρατιώτες ανακάλυψαν τον Χριστόφορο, τη στιγμή που ετοιμαζόταν να γευματίσει με ένα κομμάτι ξερό ψωμί. Με την προσευχή, ο Χριστόφορος κατόρθωσε να πολλαπλασιάσει τον λιγοστό άρτο και να χορτάσει όλους τους στρατιώτες. Έκπληκτοι αυτοί για το θαύμα πίστεψαν στον Χριστό.

Όταν ο αυτοκράτορας πληροφορήθηκε το γεγονός, συνέλαβε και αποκεφάλισε τους στρατιώτες τού αποσπάσματος, ενώ προσπάθησε με υποσχέσεις και κολακείες να μεταπείσει τον Χριστόφορο. Του έστειλε και δύο γυναίκες ελευθέρων ηθών, την Ακυλίνα και την Καλλινίκη, ελπίζοντας ότι με τα θέλγητρά τους θα τον σαγήνευαν και θα τον παρέσυραν. Όχι μόνο δεν συνέβη αυτό, αλλά οι δυο γυναίκες έγιναν Χριστιανές, αφού πείστηκαν από τον Χριστόφορο να επανέλθουν στο δρόμο της αρετής. Όταν το πληροφορήθηκε ο Δέκιος εξαγριώθηκε και διέταξε τον αποκεφαλισμό, τόσο του Χριστόφορου, όσο και των δύο γυναικών (251 μ.Χ.). Η μνήμη της Ακυλίνης και της Καλλινίκης συνεορτάζεται με αυτή του Αγίου Χριστόφορου στις 9 Μαΐου.

Στην αγιογραφία, ο Άγιος Χριστόφορος εικονίζεται να μεταφέρει στον ώμο του τον Χριστό. Η παράδοση αναφέρει ότι περνούσε τους οδοιπόρους από ένα χείμαρρο, επειδή δεν υπήρχε γέφυρα. Όταν πέρασε και τον Χριστό πήρε το όνομά του Χριστόφορος («Χριστόν φέρει»). Σε κάποιες εικόνες παριστάνεται ως κυνοκέφαλος, επειδή σύμφωνα με την παράδοση καταγόταν από το έθνος των Κυνοκεφάλων.

Στη λαϊκή παράδοση ο μεγαλομάρτυρας Χριστόφορος θεωρείται προστάτης των χωραφιών και των αμπελιών από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα από τη χαλαζόπτωση. Είναι, επίσης, προστάτης Άγιος των αυτοκινητιστών, των οδοιπόρων και του Σώματος Εφοδιασμού – Μεταφορών (ΣΕΜ) του Ελληνικού Στρατού. Ο Μεγαλομάρτυρας Χριστόφορος είναι, μεταξύ άλλων, πολιούχος Άγιος του Αγρινίου, του Βίλνιους, της Ρίγα, της Αβάνας, του Μπραουνσβάιχ, του Μακλεμβούργου και της Ζιρόνα.

Λαογραφία

Την ημέρα της εορτής του Αγίου Χριστοφόρου, οι γεωργοί δεν εργάζονταν, όπως και την προηγουμένη του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή, για μην πέσει χαλάζι και καταστραφεί η σοδειά τους. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ο Μάης λέγεται «Χαλαζάς» ή «Βροχάρης», επειδή τότε συμβαίνει να πέφτει χαλάζι ή να βρέχει. Ας σημειωθεί ότι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας η βροχή τον Μάιο θεωρείται καταστροφική για τη γεωργία. Σχετική η παροιμία «Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Μάη μήνα βρέχει», γνωστή και με την παραλλαγή «Στον καταραμένο τόπο, το Μάη μήνα βρέχει».

 

Πηγή: sansimera.gr