Φόβοι ότι στήνεται «φάμπρικα» εκμετάλλευσης ηλικιωμένων, από γυναίκες που τις φροντίζουν επ’ αμοιβή μέχρι και τον θάνατό τους, εκφράζονται από νομικούς της Θεσσαλονίκης. Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται σειρά αγωγών από συγγενείς ηλικιωμένων που έχουν το ίδιο αντικείμενο: μεγάλες περιουσίες σε ακίνητα και χρήμα ηλικιωμένων γυναικών, με διάφορους τρόπους πριν και μετά τον θάνατό τους καταλήγουν σε… υπηρέτριες.

Αν και στις αγωγές δεν εμπλέκονται τα ίδια πρόσωπα, αυτό που έχει παρατηρηθεί είναι πως στο στόχαστρο μπαίνουν κυρίως ηλικιωμένες γυναίκες, οι οποίες με συμβολαιογραφικά πληρεξούσια –που συνήθως δεν υπογράφουν επειδή «δηλώνεται» αδυναμία υπογραφής– αφήνουν τη διαχείριση όλης της περιουσίας τους στις υπηρέτριες και στους συζύγους τους.

Ακολουθεί η διαθήκη, με την οποία επίσης αφήνουν την περιουσία στα ίδια πρόσωπα και χρησιμοποιούν μάρτυρες που προέρχονται από την ίδια κοινότητα (όπως ομογενείς) και όχι γείτονες των ηλικιωμένων γυναικών, όπως συνηθίζεται. Αυτοί που αφήνουν την περιουσία τους είναι συνήθως κάτοικοι ακριβών περιοχών του κέντρου της Θεσσαλονίκης.

«Είναι αλήθεια ότι μας επισκέπτονται στο γραφείο πελάτες ή δικηγόροι και ζητούν τη συνδρομή σε υποθέσεις όπου παρατηρείται ότι υπηρέτριες, που προέρχονται κυρίως από την Αλβανία ή την πρώην ΕΣΣΔ, κατορθώνουν να υφαρπάξουν πληρεξούσια από άρρωστες, ηλικιωμένες μόνες κυρίες του κέντρου της Θεσσαλονίκης και εκμεταλλεύονται εν ζωή την περιουσία τους.

Μεταβιβάζουν στο όνομά τους περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας και στο τέλος κατορθώνουν να τιμηθούν και με συμβολαιογραφικές διαθήκες, ενώ η κατάσταση της υγείας των ηλικιωμένων δεν δείχνει να επιτρέπει ότι μπορούν να αντιληφτούν πως κάνουν τέτοιες πράξεις», τονίζει η δικηγόρος και ειδική δικαστική γραφολόγος Χριστίνα Σωτηράκογλου, που χειρίζεται ορισμένες απ’ αυτές τις υποθέσεις.

«Είναι συνηθισμένο οι γηραιές κυρίες να αφήνουν με τις διαθήκες τους κάτι, ένα περιουσιακό τους στοιχείο, στις άπορες, συνήθως, υπηρέτριες που είναι κοντά τους. Ποτέ όμως δεν άφηναν εν ζωή περιουσιακά στοιχεία. Και πολλά από τα περιουσιακά τους στοιχεία τα άφηναν με διαθήκες σε συγγενείς και ιδρύματα», συμπληρώνει.

Πολλά πληρεξούσια

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μιας 82χρονης που χειρίστηκε η κ. Σωτηράκογλου. Η ηλικιωμένη εμφανίζεται να άφησε με πληρεξούσια και διαθήκη τα περιουσιακά της στοιχεία σε ζευγάρι ομογενών από την Κορυτσά. Η 82χρονη άφησε την τελευταία της πνοή στις 14 Σεπτεμβρίου 2017. Λίγες ημέρες αργότερα δημοσιεύτηκε η διαθήκη, με την οποία άφησε το διαμέρισμα που έμενε, ένα χωράφι 10 στρεμμάτων έξω από τη Θεσσαλονίκη και ένα ποσοστό επί καταστήματος, στη γυναίκα που την πρόσεχε και στον άντρα της.

Όπως αποτυπώνεται στην αγωγή που κατέθεσαν οι πιο κοντινοί συγγενείς της (ανίψια της ηλικιωμένης, μεταξύ των οποίων και ο βαφτισιμιός της), από την έρευνα που έκαναν προκύπτει πως η 82χρονη υπέγραψε πριν τον θάνατό της μια σειρά πληρεξούσιων που, αν μη τι άλλο, προκαλούν ερωτήματα. Η αγωγή τους απορρίφτηκε από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, έχει όμως εφεσιβληθεί.

Σύμφωνα με την αγωγή, η ηλικιωμένη από τις αρχές του 2016 (κάτι που δεν αμφισβητείται από τους συγγενείς της) υπέγραψε η ίδια συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο στη γυναίκα που την πρόσεχε για να εισπράττει τη σύνταξή της, αλλά και να εισπράττει η ίδια τον μισθό της. Από εκεί και πέρα, στις αρχές Ιουλίου 2017 (δύο μήνες πριν πεθάνει), η 82χρονη εμφανίζεται να δίνει συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο με το οποίο δίνει εντολή στο ζευγάρι να διαχειρίζεται όλους τους τραπεζικούς της λογαριασμούς. Λίγο αργότερα, τον ίδιο μήνα, εκδίδεται νέο πληρεξούσιο, με το οποίο «δίνεται εντολή στους εναγόμενους (το ζευγάρι των ομογενών) να πουλήσουν τα ακίνητά της, ακόμη και το σπίτι που διέμενε όπου πιστεύουν καλύτερα, ακόμα και στους ίδιους» (!), όπως ακριβώς αναφέρεται στην αγωγή αλλά και στην απόφαση που εκδόθηκε. Και με το τελευταίο πληρεξούσιο μεταβιβάζουν στους εαυτούς τους το σπίτι που η γυναίκα έμενε στο κέντρο!

 

 

Αλτσχάιμερ

Αυτό που προξενεί έντονη εντύπωση είναι ότι όλα τα πληρεξούσια –πλην του πρώτου για τη σύνταξη– δεν υπογράφονται από την ηλικιωμένη, καθώς η συμβολαιογράφος έχει βεβαιώσει «προσωρινή αδυναμία υπογραφής». Από την άλλη πάντως, η συμβολαιογράφος κρίνει ότι η ηλικιωμένη έχει διαύγεια για να δώσει όλα τα περιουσιακά της στοιχεία, ενώ βρίσκεται εν ζωή, στους ανθρώπους που την προσέχουν. Μάλιστα, αντί υπογραφής, δίπλα στα πληρεξούσια υπάρχει το δαχτυλικό αποτύπωμα της ηλικιωμένης, για να πιστοποιήσει ότι ήταν παρούσα και γνώριζε τι παρέχει. Οι συγγενείς της 82χρονης υποστηρίζουν πως η γυναίκα εκείνη την περίοδο δεν γνώριζε τί έκανε καθώς έπασχε από Αλτσχάιμερ και ότι η συμβολαιογράφος έπρεπε τουλάχιστον να προσκομίσει ένα ιατρικό πιστοποιητικό που να βεβαιώνει τη διαύγειά της.

Μάλιστα οι συγγενείς προσκομίζουν τον κατάλογο των φαρμάκων που έπαιρνε την περίοδο εκείνη η γυναίκα, όπως προκύπτει από το βιβλιάριό της. Στην αγωγή, ένας ψυχίατρος βεβαιώνει πως με τη λήψη αυτών των φαρμάκων και τις παθήσεις που τα συνοδεύουν, ήταν αδύνατο να αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει γύρω της. Αντιθέτως, ο θεράπων ψυχίατρος βεβαιώνει πως η ηλικιωμένη ήταν καλά, χωρίς όμως να εξηγεί για ποιόν λόγο είχε… «αδυναμία υπογραφής».

Οι αντίθετες αποφάσεις

Η υπόθεση γίνεται πιο ενδιαφέρουσα, καθώς από τη μία το Πολυμελές Πρωτοδικείο απέρριψε την αγωγή των συγγενών, θεωρώντας ότι όλα έγιναν απολύτως νόμιμα, και από την άλλη το Μονομελές Πρωτοδικείο στη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων δέχτηκε τις ενστάσεις των συγγενών και μάλιστα κάνει μία σειρά αναφορών σε ύποπτες ενέργειες!

Στην απόφαση της αγωγής που απορρίφτηκε, αλλά θα εξεταστεί εκ νέου από το Εφετείο, οι δικαστές του Πολυμελούς στηρίζονται στο γεγονός ότι οι συγγενείς της ηλικιωμένης δεν ενδιαφερόταν τόσο για την υγεία της και φαίνεται πως και η ίδια δεν ήθελε στενές σχέσεις μαζί τους. Συγκεκριμένα, τονίζεται πως ενώ αναφέρουν ότι προσπάθησαν ενάμισι χρόνο πριν τον θάνατό της να επικοινωνήσουν μαζί της και υποψιάζονταν ότι αυτό δεν έγινε λόγω τεχνασμάτων του ζευγαριού, εντούτοις δεν ανησύχησαν για την συγγενή τους και δεν επέμειναν. «Εν αντιθέσει με τις φροντίδες των συγγενών της τις οποίες απέκρουε κατ’ εξακολούθηση η θανούσα, φαίνεται ότι είχε επιλέξει να δεχθεί τις φροντίδες των εναγομένων, οι οποίοι γνώριζαν αυτήν επί σειρά ετών και είχαν αναπτύξει ιδιαίτερα στενή σχέση μαζί της», σημειώνεται στην αγωγή.

Στην ίδια επιχειρηματολογία της απόφασης εντάσσεται ότι οι συγγενείς δεν μπορούσαν να έχουν άποψη ότι η ηλικιωμένη είχε αδυναμία να συντάξει διαθήκη. «Δεν αποδείχτηκε κατά την κρίση του δικαστηρίου, ότι κατά τον χρόνο σύνταξης της προσβαλλόμενης διαθήκης της, η θανούσα τελούσε σε ψυχική και διανοητική κατάσταση που να περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής της και άρα να καθιστά τη διαθήκη που αυτή συνέταξε, άκυρη», αναφέρεται.

Αδυναμία υπογραφής

Εντύπωση όμως προξενεί ότι στο ίδιο κείμενο της απόφασης, το ίδιο δικαστήριο αποδέχεται ότι η ηλικιωμένη είχε «αδυναμία υπογραφής» και έβαλε… δαχτυλικό αποτύπωμα! Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως «συνάγεται αναμφισβήτητα σιωπηρή δήλωση για αδυναμία υπογραφής, η οποία ανήκει στην ίδια τη διαθέτιδα (σ.σ. την 82χρονη), καθώς από την παραπάνω διατύπωση συνάγεται με σαφήνεια η δήλωση αδυναμίας της να υπογράψει όλα τα φύλλα αυτής». Πουθενά πάντως στην απόφαση δεν εξηγείται η σειρά των πληρεξούσιων εγγράφων διαδοχικής παραχώρησης δικαιωμάτων επί των περιουσιακών στοιχείων.

Ακριβώς αντίθετη είναι η απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων. «Πιθανολογείται ότι κατά τον χρόνο σύνταξης της ένδικης διαθήκης η διαθέτιδα έπασχε από μόνιμες και σοβαρές νοητικές και ψυχικές παθήσεις, οι οποίες επηρεάζουν τη χρήση του λογικού και τη συνείδηση των πραττομένων της για τις οποίες ήδη λάμβανε ισχυρή φαρμακευτική αγωγή», αναφέρεται. Επικαλείται μάλιστα πίνακα του ΕΟΠΥΥ με τον κατάλογο των φαρμάκων, αλλά και τις παθήσεις που είχε η γυναίκα. «Από τους πίνακες προκύπτει ότι η γυναίκα διαγνώστηκε με νόσο Αλτσχάιμερ, με εγκεφαλικό επεισόδιο, με βαρύ καταθλιπτικό επεισόδιο με ψυχωσικά συμπτώματα με επεισόδιο κατάθλιψης με την παρουσία ψευδαισθήσεων, παραισθήσεων και ψυχοκινητικής επιβράδυνσης», τονίζεται στην απόφαση των ασφαλιστικών.

Επισημαίνονται ακόμη κινήσεις του ζευγαριού για «περαιτέρω εκποίησης της κληρονομιάς», ακόμη και πριν πεθάνει η ηλικιωμένη. Το δικαστήριο αναφέρει μία σειρά από ενέργειές του άντρα, μεταξύ των οποίων να εκτιμήσει το χωράφι που βρίσκεται εκτός Θεσσαλονίκης με μηχανικό, ενώ έντονη είναι η αναφορά ότι μετά το πληρεξούσιο για πώληση της περιουσίας πώλησαν στους εαυτούς τους 15 ημέρες πριν τον θάνατο της γυναίκας το διαμέρισμα στο οποίο έμενε με τίμημα 30.000 ευρώ, χρήματα που οι ίδιοι με το άλλο πληρεξούσιο διαχειρίζονταν….

Πόσο ήταν κοντά της

«Αφήνω κληρονόμους μου αυτούς τους δύο και κανέναν άλλον, διότι μόνον αυτοί με φροντίζουν με μεγάλη αγάπη εδώ και είκοσι χρόνια. Ο … (αναφέρει όνομα) και πολλά παραπάνω χρόνια η σύζυγό του». Αυτό αναφέρεται στο κείμενο της διαθήκης, που περιλαμβάνεται στην αγωγή των συγγενών της γυναίκας, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα για τον χρόνο γνωριμίας της γυναίκας με το ζευγάρι που γίνονται κληρονόμοι όλης της περιουσίας της.

Οι συγγενείς υποστηρίζουν ότι το ζευγάρι προσέγγισε την ηλικιωμένη μόλις ενάμισι χρόνο πριν τον θάνατό της, όταν πήγαν στο σπίτι της να βάψουν. Στη διαθήκη αναφέρεται υπερεικοσαετής φροντίδα, παρ’ ότι το ζευγάρι αποκτά το δελτίο ομογενούς το 2008, χωρίς να διευκρινίζεται από πότε βρίσκονται στην Ελλάδα.

Στην απόφαση της αγωγής αναφέρεται απλώς ότι «γνωρίζονται πολλά χρόνια», χωρίς να γίνεται μνεία στο κείμενο της διαθήκης που τουλάχιστον δείχνει υπερβολικό, ενώ στα ασφαλιστικά το δικαστήριο πιθανολογεί ότι η γνωριμία δεν ξεπερνάει τα τρία χρόνια πριν τον θάνατο της γυναίκας.

 

Πηγή: karfitsa.gr