Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Μαΐου, μέλη της «Κίνησης Πολιτών» με την επωνυμία «Φίλοι του Μουσείου Πόλης της Κατερίνης», παραχώρησαν συνέντευξη στους εκπροσώπους του τοπικών ΜΜΕ.
Σκοπός της Συνέντευξης Τύπου ήταν η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για την πρόταση τους σχετικά με την ίδρυση Μουσείου Πόλης στην Κατερίνη καθώς και τη παρουσίαση των δράσεων που έχουν αναληφθεί ή σχεδιάζονται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η πρόταση των “Φίλων του Μουσείου” είναι η εξής:
Προτείνουνε την ίδρυση ενός Μουσείου της Πόλης της Κατερίνης, πολυσυλλεκτικού, δημοκρατικού, συμμετοχικού, με άξονα τις βιωμένες ιστορίες των κατοίκων της χωρίς αποκλεισμούς ή επιλεκτικές αφηγήσεις, όπως αποτυπώνονται στα υλικά τεκμήρια και τις προφορικές μαρτυρίες που θα συλλέγονται, θα ταξινομούνται, θα ερμηνεύονται και θα παρουσιάζονται προς όφελος των ανθρώπων που ζουν στην πόλη, της ιστορικής τους μνήμης και της υλικής και άυλης κληρονομιάς τους.
Για την υλοποίηση του έργου είναι απαραίτητη η επιλογή του κατάλληλου χώρου ο οποίος θα στεγάσει τις παραπάνω δράσεις, η συγκρότηση του καταστατικού χάρτη του φορέα, η θεματική, χρονολογική ή υλικοτεχνική κατανομή του σε τμήματα ή τομείς (π.χ. τμήμα μουσικού αρχείου, αρχείου προφορικών μαρτυριών, φωτογραφικού αρχείου, αρχιτεκτονικού αρχείου, ψηφιακών μέσων, δεκαετίας του ’40, επαγγελμάτων/επαγγελματιών, έργων τέχνης/πινακοθήκης, βιβλιοθήκης, επικοινωνίας, κλπ), η δημιουργία κανονισμού/οργανισμού λειτουργίας του και η στελέχωσή του με το κατάλληλο μόνιμο εξειδικευμένο προσωπικό.
Ο Αντώνης Κάλφας/Εκπαιδευτικός, ποιητής, συγγραφέα ανέφερε τα εξής: : «Η Κατερίνη χρειάζεται ένα μουσείο που να στεγάσει τη μνήμη της πόλης. Όχι λαογραφικό, εθνικό, αρχαιολογικό αλλά ένα μοντέρνο, σύγχρονο και ευέλικτο «Μουσείο Πόλης», νεωτερικό και ανοιχτό στο κοινό. Στην Ελλάδα έχουμε 530 περίπου μουσεία, από αυτά 100-120 είναι της τοπικής αυτοδιοίκησης. Γιατί χρειάζεται να έχουμε ακόμη ένα μουσείο; Γιατί η Κατερίνη δεν έχει κανένα άλλο ανάλογο μουσείο. Γιατί 110 χρόνια μετά την απελευθέρωση ψάχνουμε ακόμη την ιστορία της πόλης. Ποιος θα μιλήσει για την ιστορία της στα παιδιά και στον σύγχρονο πολίτη; Η ιδέα της ίδρυσης ενός μουσείου στην πόλη δεν είναι καινούργια. Σχεδόν 20 χρόνια πριν διαβάζουμε σε πρόγραμμα υποψηφίου δημάρχου την εξαγγελία ίδρυσης 3 μουσείων: 1. Αρχαιολογικού Μουσείου με ευρήματα από τις ανασκαφές όλης της Πιερίας, 2. Μουσείο Καπνού, 3. Λαογραφικό Μουσείο σε συνεργασία με πολιτιστικούς συλλόγους. Εμείς σήμερα ερχόμαστε να θυμίσουμε ότι αυτό είναι εφικτό. Υπάρχει ανάλογη εμπειρία στον τόπο μας; Το 2015 ο Νίκος ο Γραίκος είχε κάνει ένα «οιονεί» μουσείο για την Πιερία στην αίθουσα ψηφιδωτών του Δίου, μια έκθεση με τίτλο Τοπία, Τόποι Πολιτισμού στην Πιερία σε επτά ενότητες που αφορούσαν τα γεωγραφικά, ανθρωπογεωγραφικά, ιστορικογεωγραφικά και ανθρωπολογικά τοπία, το τοπίο των εντροπιών/ετεροτοπιών, ανασχεδιάζοντας τα πιερικά πολιτισμικά τοπία και τις εικαστικές αναπαραστάσεις του πιερικού τοπίου. Η ιστορία της Πιερίας των τελευταίων 200 χρόνων σε 200 μέτρα. Άρα είναι εφικτό. Στα μουσεία πόλης που επισκεφθήκαμε είδαμε ότι πραγματοποιούνται εκθέσεις που διαρκούν 6 μήνες, 1 χρόνο, 2 χρόνια που αναπροσαρμόζονται και αλλάζουν. Ένα μουσείο όπου να αποτυπώνεται όλο το ανθρωπογεωγραφικό πολιτισμικό μωσαικό της πόλης. Από την πλευρά μας μπορούμε να βοηθήσουμε στην πραγματοποίηση αλλά δεν μπορούμε να το κάνουμε εμείς. Χρειαζόμαστε την παρέμβαση του Δήμου. Και επειδή ζούμε σε μια κοινωνία όπου όλα τα μετρά με όρους οικονομικούς λέμε ότι μπορεί ένα τέτοιο μουσείου να αποτελέσει ακόμη και εργαλείο τουριστικής ή επιχειρηματικής αξιοποίησης».
Ο κ. Γιάννης Ποικιλίδης/Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας σημείωσε: Η «Κίνηση» με την επωνυμία «Φίλοι του Μουσείου Πόλης της Κατερίνης» συγκροτήθηκε για πρώτη φορά στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην Πολιτιστική Στέγη του Ποντιακού Συλλόγου «Π.Σουμελά Κατερίνης» στις 17/6/2021. Από τότε μετρά άλλες 8 συναντήσεις στις οποίες διαμορφώθηκε η αντίληψη για το είδος του προτεινόμενου μουσείου και σχεδιάστηκαν οι δράσεις και οι προτάσεις που κατατέθηκαν προς τη δημοτική αρχή της πόλης. Στις 15 Νοεμβρίου 2021 αντιπροσωπεία μελών της «Κίνησης» συναντήθηκε με το Δήμαρχο κ. Κουκοδήμο στο γραφείο του στο δημοτικό μέγαρο προκειμένου να τον ενημερώσει προσωπικά για την πρόταση ίδρυσης Μουσείου Πόλης στην Κατερίνη με τις υπογραφές 115 συμπολιτών μας που δήλωσαν την υποστήριξή τους. Η πρόταση έτυχε της αποδοχής του Δημάρχου ο οποίος παρέπεμψε τα μέλη για σχετικές διαβουλεύσεις επί του θέματος με τον πρόεδρο του ΟΠΠΑΠ Κ. Γιώργο Τσιαλό. Η συνεργασία με τον κ. Τσιαλό είναι μέχρι σήμερα άψογη καθώς πέραν της διάθεσης να βοηθήσει στην υλοποίηση της πρότασης στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του, έχει αποδείξει ότι αντιλαμβάνεται πλήρως και ουσιαστικά την αξία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Από τις επαφές με τον κ. Τσιαλό και τις συζητήσεις των μελών της «Κίνησης» στις 22 Μαρτίου 2022 προέκυψαν δύο νέες προτάσεις προς τη δημοτική αρχή αναφορικά με τη στέγαση ενός μελλοντικού «Μουσείου Πόλης» και την ανάληψη πρωτοβουλίας από την πλευρά του Δήμου για την οργανωτική πλαισίωσή του. Η διαδικασία προτάσεων και συζητήσεων είναι βεβαίως μια δυναμική διαδικασία η οποία βρίσκεται διαρκώς σε εξέλιξη. Στο πλαίσιο ενημέρωσης σχετικά με την ίδρυση και λειτουργία αντίστοιχων μουσείων σε άλλες επαρχιακές πόλεις επισκεφθήκαμε τα «Μουσεία Πόλης» του Βόλου και της Καρδίτσας. Ήρθαμε έτσι σε επαφή με τους χώρους, τους ανθρώπους, τις αντιλήψεις και τις εμπειρίες τους από τη λειτουργία των μουσείων στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής συγκυρίας. Τέλος, πρέπει να αναφερθούμε στο πρόβλημα της εύρεσης μόνιμου και λειτουργικού χώρου συνάντησης και συνεργασίας των μελών της «Κίνησης» προκειμένου να αναπτύξουν περισσότερο τις δράσεις τους.
Η κ.α Σοφία Ελευθεριάδου- Εκπαιδευτικός τόνισε: Η Μουσειακή Αγωγή είναι απαραίτητη στην εκπαίδευση. Μέσα στο «Μουσείο Πόλης» ζωντανεύει η Τοπική Ιστορία, συνδέεται το παρελθόν με το παρόν και προετοιμάζονται οι μαθητές για το μέλλον. Πέρα από τις εκθέσεις ποικίλων θεματικών ενοτήτων, μπορεί να υπάρχει ειδικός χώρος για αναγνωστήριο, καθώς και χώρος για εκπαιδευτικά προγράμματα, στον οποίο οι μαθητές όλων των βαθμίδων μπορούν να εργάζονται είτε ατομικά είτε ομαδικά με φύλλα εργασίας και με ψηφιακή υποστήριξη. Μπορούν, επίσης, να οργανωθούν ποικίλοι διαγωνισμοί (λογοτεχνικοί, ψηφιακοί κλπ), καθώς και παιχνίδι/κυνήγι θησαυρού, βασισμένο στην ιστορία της πόλης, όχι μόνο στον χώρο του μουσείου, αλλά και σε προσβάσιμα σημεία πλησίον του μουσείου, εφόσον είναι εφικτό. Κάθε χρόνο εκατοντάδες σχολεία με χιλιάδες μαθητές επισκέπτονται μουσεία ανά την Ελλάδα, γιατί όχι και την Κατερίνη;
Η Σταυρούλα Παρασκευαίδου/ Τεχν. Μηχανικός ανέφερε: Τα θέματα που μπορούν να αποτελέσουν μουσειακό υλικό είναι αυτά που εστιάζουν στην ίδια την πόλη, αποτυπώνουν το παρελθόν και την ιστορία του τόπου, καταγράφουν και φωτίζουν το παρόν, την εξέλιξη, το χαρακτήρα του, τι είναι σήμερα, πώς θα μπορούσε να είναι αύριο και γενικότερα καταπιάνονται με όλα τα ευαίσθητα ζητήματα που την απασχολούν. Με άλλα λόγια δηλαδή να μπορεί ο επισκέπτης να κατανοεί μέσα από την εξέλιξη των τοπικών ζητημάτων την γενικότερη εξέλιξη της ίδιας της πόλης. Όλο αυτό το υλικό που θα συγκεντρωθεί θα πρέπει να απαντά στα ερωτήματα: Πώς δημιουργήθηκε η πόλη; Πώς λειτούργησε στη διάρκεια των ετών; Ποια είναι η θέση της σήμερα στην ευρύτερη περιοχή; Ποια είναι τα σημαντικά θέματα που προσδιόρισαν την ταυτότητά της μέχρι σήμερα; Πώς διαγράφεται το μέλλον της; Για να ανταποκρίνεται στο σκοπό του ένα σύγχρονο «Μουσείο Πόλης» θα πρέπει να απευθύνεται σε όλο το δημογραφικό και πολιτισμικό δυναμικό της πόλης. Μουσειακό υλικό μπορούν να αποτελέσουν: Αντικείμενα καθημερινής χρήσης, συλλογές, φωτογραφίες, χάρτες, αφίσες, έργα τέχνης, κειμήλια, ηχητικά ντοκουμέντα, προφορικές μαρτυρίες κλπ που θα συνοδεύονται από αξιόπιστες περιγραφές, πληροφορίες, χρονολογία, έτος κτήσης κλπ. και θα συνδέουν το υλικό αυτό με τον άνθρωπο. Να αφορούν: Προσωπικές ιστορίες/ βιογραφίες απλών ανθρώπων/ τοπικά γεγονότα/ιστορία (εξιστόρηση της σύγχρονης ιστορίας της πόλης) τον κόσμο της εργασίας (παλαιά επαγγέλματα που έχουν χαθεί στο χρόνο, σύγχρονες μορφές εργασίας) / τη βιοτεχνία (πλούσιο παρελθόν στην Κατερίνη) / τον καπνό / την οικιακή ζωή (αποτυπώνει την κατοικία σε συνδυασμό με τη ζωή της οικογένειας) / το αστικό τοπίο- φυσικό και δομημένο περιβάλλον (καταγράφει την αστική εξέλιξη) / τις θρησκευτικές κοινότητες / την υγεία / την τέχνη (Μουσική, Λογοτεχνία /Ποίηση, Ζωγραφική, Γλυπτική, Θέατρο, Χορός, Κινηματογράφος) / το προσφυγικό ζήτημα που απασχόλησε την πόλη και τη διαμόρφωσε / τον αθλητισμό / θέματα επικαιρότητας που βρίσκονται στο επίκεντρο της σύγχρονης ζωής και αφορούν όλα τα στρώματα της κοινωνίας (διαφορετικότητα, φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός, μέλη θεραπευτικών κοινοτήτων, Κ.Α.Π.Η., Ρομά) και γενικά οτιδήποτε μπορεί να καταγραφεί και να τεκμηριώσει την υλική και άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά.
Η Βίκυ Μανιάτη/Αρχιτέκτων-Πρόεδρος του συλλόγου αρχιτεκτόνων Πιερίας (ΣΑΔΑΣ) είπε, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου: Εκ μέρους του συλλόγου αρχιτεκτόνων Πιερίας θα ήθελα να παρουσιάσω κάποιες προτάσεις από το κτιριακό απόθεμα της πόλης μας που είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν για να στεγάσουν το μουσείο της πόλης μας. Στο αρχείο του συλλόγου αρχιτεκτόνων όπως προκύπτει από την καταγραφή της διετίας 2015-2017 υπάρχουν περί τα 120 κτίρια ιστορικής σημασίας για την πόλη μας. Η πλειονότητα αφορά σε κτίρια ιδιωτικού χαρακτήρα. Για το λόγο αυτό επικεντρωνόμαστε σε αυτά που είναι ιδιοκτησίας του δημοσίου, εκ των οποίων ικανός αριθμός μπορεί προταθεί για να επιλεγεί το τελικό κτίριο στέγασης του μουσείου. Το κτίριο που συγκεντρώνει περισσότερο τα βασικά χαρακτηριστικά τόσο χωρικά όσο και μορφολογικά για τη στέγαση ενός μουσείου της σύγχρονης ιστορίας της Κατερίνης είναι το παλιό εργοστάσιο εμποτισμού ξυλείας που βρίσκεται στο ευρύτερο οικιστικό σύνολο του σιδηροδρομικού σταθμού Κατερίνης και έχει τελευταία παραχωρηθεί από τον ΟΣΕ στο Δήμο Κατερίνης προς εκμετάλλευση. Πρόκειται για ένα κτίριο βιομηχανικού χαρακτήρα, με ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά στο οποίο εάν γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης, δύναται να αποτελέσει έναν εξαιρετικό μουσειακό χώρο. Είναι η παλαιότερη βιομηχανική μονάδα αλλά και μια από τις μεγαλύτερες που υπήρχαν στην περιοχή και μέχρι περίπου το 2006 που σταμάτησε να λειτουργεί αποτέλεσε το μοναδικό ατμοκίνητο εργοστάσιο στη χώρα μας. Ίσως το πιο εμβληματικό κτίριο για την πόλη μας είναι η δεύτερη πρόταση μας για τη στέγαση του μουσείου. Μιλάμε για την πρώην οικία Τσαλοπουλου ή «Κτίριο Τεχνών Εννέα Μούσες» όπως έχει μετονομαστεί. Είναι ένα κτίριο χαρακτηρισμένο ως έργο τέχνης από το υπουργείο πολιτισμού το 1979 και όπως επισημαίνεται στο ΦΕΚ χαρακτηρισμού του, το κτίριο προορίζεται να στεγάσει πολιτιστικές δραστηριότητες. Το κτίριο “Πόρρου” επί της οδού Παρμενίωνος. Πρόκειται για ένα εκλεκτικιστικό κτίσμα ιδιοκτησίας του Δήμου Κατερίνης. Διαθέτει ισόγειο χώρο ο όποιος δεν χρησιμοποιείται καθώς και μεγάλο αύλειο χώρο στο πίσω μέρος του οικοπέδου, κατάλληλο να φιλοξενήσει παράλληλες μουσειακές δράσεις όπως προβολές ταινιών, ημερίδες και ενημερωτικές εκδηλώσεις. Το κτίριο διοίκησης του Καπνικού Σταθμού Κατερίνης. Πρόκειται για το διώροφο κτίσμα στην είσοδο του Καπνικού Σταθμού το οποίο δεν χρησιμοποιείται. Το κτίριο ανήκει στο Υπουργείο Γεωργίας. Το Χατζόγλειο Σχολείο. Πρόκειται για το τετραώροφο κτίσμα στη συμβολή των οδών Ειρήνης και Εφέσου. Το κτίσμα έχει εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια. Το 2015 η Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας προκήρυξε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την αποκατάσταση του κτιρίου ο οποίος ολοκληρώθηκε επιτυχώς, με αποτέλεσμα να υπάρχει αυτήν τη στιγμή ολοκληρωμένη η αρχιτεκτονική μελέτη αποκατάστασης του. Το κτίριο είναι στην ιδιοκτησία της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας. Κτίσματα εντός των εγκαταλελειμμένων στρατοπέδων της Ανδρομάχης. Η επανάχρηση του στρατιωτικού οικιστικού αποθέματος είναι πολύ σημαντική καθώς αυτά καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις γης που μένουν αναξιοποίητες αποτελώντας εστίες ρύπανσης και υποβάθμισης του περιαστικού τοπίου. Η τελευταία πρότασή μας η οποία δεν στηρίζεται στην καταγραφή των υπαρχόντων κτισμάτων και αυτό την καθιστά την πιο σημαντική, είναι η δημιουργία ενός νέου σύγχρονου κτιρίου το οποίο θα στεγάσει το «Μουσείο της Πόλης της Κατερίνης». Ο σχεδιασμός ενός κτιρίου στο οποίο εξαρχης θα αποδοθεί η χρήση του μουσείου εξασφαλίζει την κατασκευή ενός χώρου αποκλειστικής μουσειακής χρήσης με την κάλυψη όλων των αναγκών που συνεπάγεται η λειτουργία του. Η διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για το σκοπό αυτό, εξασφαλίζει την ποιότητα του αρχιτεκτονικού αποτελέσματος για ένα κτίριο το οποίο θα μπορεί στο μέλλον να αποτελέσει τοπόσημο για την πόλη μας και πόλο τουριστικής έλξης. Το κτίριο αυτό δύναται να κατασκευασθεί σε μια από τις εκτάσεις που ο δήμος διαθέτει και είναι χαρακτηρισμένες από το “γενικό πολεοδομικό σχέδιο” ως χώροι πολιτισμού, διαμορφώνοντας ένα νέο πολιτιστικό πυρήνα εντος του αστικού ιστού της Κατερίνης.
Ο Γιάννης Ζαζόπουλος/Καλλιτέχνης- Μέλος της Μουσικής Σκηνής Πιερίας ανέφερε: Μέσα από τα μουσικά δρώμενα της πόλης έχει δημιουργηθεί ένα υλικό, ένα μουσικό αρχείο. Όταν ξεκινούσα την καλλιτεχνική μου πορεία δεν καταλάβαινα αυτό που συνέβαινε τότε αλλά όταν ωρίμασα σκέφτηκα ότι αυτό το υλικό πρέπει να αρχίσει να μαζεύεται κάπου. Στην διάρκεια αυτών των αναζητήσεων ήρθα σε επαφή με μια ομάδα ανθρώπων (την «Ομάδα Προφορικής Ιστορίας») με αφορμή μια συνέντευξη που έδωσα για θέματα μουσικής, που σκέφτονταν την περίπτωση ίδρυσης ενός «Μουσείου Πόλης της Κατερίνης». Σκεφτόμουν πάντα ότι αυτό το αρχείο, το οποίο βρίσκεται σε πολλά χέρια μουσικών, τραγουδιστών, καταστηματαρχών κλπ, δεν θα είχε καμία σημασία αν έμενε σε ιδιωτικά χέρια. Η σκέψη μου ήταν πάντα να πάει στον Οργανισμό Πολιτισμού του Δήμου για να υπάρχει. Τελικά μέσα από τις συναντήσεις της «Κίνησης» καταλήξαμε ότι σε ένα «Μουσείο Πόλης» θα μπορούσε να συμπεριληφθεί κι ένα αρχείο για τη μουσική ιστορία των ανθρώπων της πόλης.
Ο Περικλής Σιβρής/Εκπαιδευτικός δήλωσε: Για το επόμενο χρονικό διάστημα και αναλόγως των συνθηκών η «Κίνησή» μας προγραμματίζει: Εκδήλωση στο ανοιχτό θέατρο πάρκου με μουσικά και αφηγηματικά μέρη και πιθανή ημερομηνία εκδήλωσης στις 3/7/2022 – Παρουσίαση στο δημοτικό συμβούλιο, με επιτόπια παράσταση μελών της «Κίνησης», των προτάσεων γύρω από την ίδρυση Μουσείου Πόλης όπως έχουν κατατεθεί ήδη στη δημοτική αρχή. – Πραγματοποίηση ιστορικού περιπάτου σε συνεργασία με το «Σύλλογο Αρχιτεκτόνων» κατά μήκος του κεντρικού οδικού άξονα της πόλης, στη διαδρομή των οδών Ειρήνης-Μ.Αλεξάνδρου-7ης Μεραρχίας με ενδιάμεσες στάσεις σε ιστορικά σημεία ή κτίρια της πόλης και σύντομη αναφορά στα ιστορικά του συμφραζόμενα και το αρχιτεκτονικό τους πλαίσιο. – Διοργάνωση ημερίδας με θέμα τα «Μουσεία Πόλης» και καλεσμένους εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας που ειδικεύονται στον τομέα της Μουσειολογίας, της Ιστορίας, της Εκπαίδευσης, της Διοίκησης Πολιτισμικών Μονάδων ή άλλων σχετικών επιστημονικών κλάδων. – Επισκέψεις σε «Ιστορικά Μουσεία» ανά την Ελλάδα με σκοπό την ενημέρωση και την επισήμανση καλών ή όχι πρακτικών. – Έκθεση φωτογραφίας με διαχρονικές αποτυπώσεις της πόλης της Κατερίνης και τέλος ένα πρόγραμμα ενημερωτικών επαφών με τους πολιτιστικούς συλλόγους της πόλης και τη διερεύνηση ενός πλαισίου συνεργασίας.