Στην Εθνική οδό Αλεξάνδρειας – Κατερίνης, λίγο μετά τη Μ. Γέφυρα (Μηλοβό), στην άκρη της οδού υπάρχει ένας μαρμάρινος παλιός χιλιομετρητής με χαραγμένη την αριθμητική ένδειξη 64 (φωτο 1 και 2), ο οποίος αποκαλύφθηκε πρόσφατα, μετά από ένα βαθύ καθάρισμα των παράπλευρων σημείων του δρόμου και υποδηλώνει το αντίστοιχο χιλιομετρικό σημείο της Παλιάς Εθνικής Οδού Θεσσαλονίκης – Αθηνών.
Όμοιος οδοδείκτης, μέχρι πριν λίγα χρόνια, βρίσκονταν και στη διασταύρωση της Παλιάς Εθνικής Οδού με την Επαρχιακή Οδό Αιγινίου – Κολινδρού με χιλιομετρική ένδειξη εκεί το 66 (φωτο 3), που πριν δύο χρόνια κατά τη διάρκεια εκχιονισμού «αποκεφαλίστηκε».
Η παραπάνω ένδειξη έδωσε στη στάση υπεραστικών λεωφορείων την ίδια ονομασία (Εξήντα έξι). Για τους Κολινδρινούς η στάση αυτή ήταν και εξακολουθεί φυσικά και τώρα να είναι σημείο αναφοράς, μιας και εκεί, όταν ειδικά ήταν Εθνική οδός και κυκλοφορούσαν λιγότερα Ι.Χ. συναντιώταν αρκετός κόσμος που επιβιβάζονταν και αποβιβάζονταν στα λεωφορεία και σ’ αυτό βοηθούσε το γεγονός ότι στον χώρο εκείνο υπήρχε και το πολύβουο καφενείο του. Φυσικά εκεί είναι τοποθετημένη τώρα η νέα πινακίδα με την ίδια ένδειξη (φωτο 4) αλλά στο απέναντι πεζοδρόμιο της διασταύρωσης.
Οι οδοδείκτες αυτοί, οι οποίοι τοποθετήθηκαν σ’ αυτά τα σημεία μετά τη χάραξη και χρήση της Εθνικής οδού και έγινε μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας το 1912, πληροφορούσαν τους οδηγούς και οδοιπόρους κατά την διέλευσή τους από το εκείνο το σημείο. Αν σκεφτούμε ότι σε κάθε χιλιόμετρο και στις δύο κατευθύνσεις της οδού υπήρχαν τέτοιοι οδοδείκτες, συμπεραίνουμε ότι επρόκειτο για ένα πολύ σημαντικό έργο για εκείνη την εποχή.
Είναι εντυπωσιακό ότι τέτοια οδόσημα απαντώνται ακόμη και στην ελληνιστική εποχή, με τις περίφημες Ερμές (φωτο 6) και αργότερα με τους σταδιοδείκτες (φωτο 5). Οι Ερμές ήταν πέτρινες ορθογώνιες στήλες, οι οποίες στην κορυφή τους είχαν την κεφαλή του θεού Ερμή. Χρησιμοποιούνταν σαν οδοδείκτες για να μετρούνται με ακρίβεια οι αποστάσεις και να αναγράφονται οι διευθύνσεις, όπως ακριβώς χρησιμοποιούνται και σήμερα οι πινακίδες. Σημαντική διαφορά ότι πάνω στις Ερμές αναγράφονταν διάφορες προτροπές, συμβουλές, γνωμικά, ρητά, παροιμίες.
Η εμφάνιση τέτοιων οδικών σημάτων συνεχίστηκε στη Ρωμαϊκή εποχή με τους μιλιοδείκτες ή μιλιάρια (φώτο 7), οι οποίοι τοποθετούνταν στις μεγάλες Ρωμαϊκές οδούς για να κατατοπίζουν τους ταξιδιώτες για τη θέση τους σε σχέση με υπάρχοντες σταθμούς ανεφοδιασμού, δεδομένου ότι τα ταξίδια της εποχής μπορούσαν να είναι πολυήμερα και οι πληροφορίες αυτές ήταν κρίσιμες για την επιβίωσή τους. Κάτι ανάλογο είναι πιθανό να υπήρχε και στη βυζαντινή και οθωμανική περίοδο.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μέσω της εκπομπής «Μια φωτογραφία μια ιστορία» εντοπίσθηκε στο χωριό Χαράδρα Ημαθίας μαρμάρινη πλάκα (όχι οδοδείκτης) με διπλή χάραξη σ’ αυτή την παλιά ονομασία του χωριού «Πρατίνστα» στα ελληνικά και στα αραβικά (φώτο 8)
Μεταγενέστερα φυσικά εμφανίζονται οι μεταλλικοί χιλιομετρητές-οδοδείκτες.
Βασίλης Τραούδας
Συντονιστής της Ομάδας Επιστημόνων Κολινδρού